Kenmerk 4: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en de ontwikkeling van het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat Les 1: Graecia; geografie en bestuur

H2:§ 1-2:p22-3 geografie

geografie Vragen aan de geografie Voor- en nadelen 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 geografie Vragen aan de geografie Ligging t.o.v. andere landen Eigen gebied Voor- en nadelen Voordeel: transport, visserij Nadeel: beperkt gebied

Ontwikkeling van de Polis 1 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Ontwikkeling van de Polis 1 De macht in de Griekse gebieden lag bij een adellijke groep. Deze macht was gelegen in het bezit van grond en herverdeling (pacht) hiervan. Hierdoor ontstond op een centraal/strategisch punt in het landschap een (versterkte) plaats dat het economisch en bestuurlijk centrum werd Hier werd het surplus opgeslagen (en weer herverdeeld) Hier produceerde ambachtslieden hun producten Hier huisden soldaten

Ontwikkeling van de Polis 2 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Ontwikkeling van de Polis 2 Deze vestigingen groeiden (welvaart) waardoor er een aantal problemen ontstonden Let op! Foutje in boek op p 22: “De bevolking groeide, maar er was weinig vruchtbare grond” Dit moet zijn …was te weinig… De landbouwgronden konden niet worden uitgebreid Bergen, zee, onvruchtbare stukken land & vervelende buren Een nieuwe klasse ontstaat: de handelaren Handelaren worden door hun succes steeds belangrijker in de Griekse samenleving Olijfolie (!), Wijn & Graan Ook hier specialisatie *(zoals in Egypte) Vanaf ca. 650 VC verandert de ruilhandel in handel met geld

Kolonisatie Middellandse-Zeegebied 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Kolonisatie Middellandse-Zeegebied Deze poleis met hun markten barstte uit hun voegen: noodzaak kolonisatie (750-770 VC) gebieden buiten het Griekse

Verandering van bestuur 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Verandering van bestuur Door de overbevolking en opkomst van de handelaren en hun groeide rijkdom én belangrijkheid kwam de macht van de adel onder druk te staan Handelaren zorgden ervoor dat de stad kon blijven eten haar producten kon verhandelen Hoe nu om te gaan met de veranderde economische macht? Twee uitersten Versterking greep van de macht door de heersende klasse: Sparta of Invoering democratie: Athene

Democratie; bijvoorbeeld Athene 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 Democratie; bijvoorbeeld Athene Door het volk, d.w.z. de officiële burgers van de stad, dat heet democratie (demos = volk) Maar besturen met z’n allen in een volksvergadering is niet zo handig Oplossing Raad van 500 en uit hen midden werd een aantal (vijftigtal) bestuurders voor de dagelijkse gang van zaken gekozen (1 jaar zitting)

De andere oplossing; Sparta 3000 2000 1500 1000 700 400 200 1 De andere oplossing; Sparta De Spartanen hadden een andere oplossing voor de demografische en bestuurcrises. Deze → Onderwerping buren Daar wordt de gehele samenleving op afgestemd Men kende wel een volksvergadering, maar haar macht was beperkt. Edelen stellen het beleid voor Edelen voeren het leger aan Edelen besturen