sciencespace.nl natuurkunde.nlscheikunde.nlbiologie.nl
Higgs
Newton & massa F=ma goal! auw! massa gewicht: effect zwaartekracht op massa 1686
Einstein & massa E=mc H 4 He+2 e +energie 1905
anti-matter anti elektron anti quarks u d e anti up anti down matter electron quarks u d e up down positron
oersaaie botsingen
saaie botsingen
E=mc 2 verrassende botsingen! hoge energie zware massa E=mc2E=mc2
Versneller principe: LHC
e Electron Spin ½ Charge 1 Lifetime Mass MeV 1897 Muon Spin ½ Charge 1 Lifetime 2.2 s Mass 106 MeV 1937 Tau Spin ½ Charge 1 Lifetime 290 fs Mass 1770 MeV 1975
Higgs & massa 1963 H e e eeH m v
CERN/LEP Geneva/CH FermiLab/Tevatron Chicago/USA Higgs voor de L arge H adron C ollider
Large Hadron Collider
Higgs signature in LHC experiments theoretical prediction (=simulation)
Higgs statistische analyse Voor maximale gevoeligheid: combineer informatie (veel, 10) kanalen Voor maximale betrouwbaarheid: verdisconteer alle onzekerheden! (detector simulatie & theorie – 439 parameters) Bereken: kans dat geobserveerde signaal vals is (‘een statistische fluctuatie’) Kans groot niks gevonden Kans zeer klein Higgs ontdekt!
Higgs ? real observation (=experiment)
HiggsZZ? real observation (=experiment)
Juli 2011
December 2011
April 2012
Juni 2012 < 1 op 3 miljoen …
Juli 2012 < 1 op 3 miljard!
Nobelprijs natuurkunde 2013? 2012 heeft de commissie recent gemist Higgs (UK), Englert (B), …?
En onze eigen massa? Higgs? Massa v/h koolstof atoom:0.1% elektronen 1.2% quarks … de rest? bindingsenergie d.w.z. E=mc 2
Blame Einstein, niet Higgs!