H5 De gevolgen van de oorlog Welke gevolgen had de oorlog voor de Vietnamezen, voor de Amerikaanse militairen en de Amerikaanse samenleving?

5.1 Ontwricht Vietnam

Gevolgen oorlog voor Noord- Vietnam Noord- Vietnam ‘alleen’ gebombardeerd Dagelijks leven totaal ontregeld→ overal schuilplaatsen gebouwd, leven deels onder de grond, land ‘s nacht bewerkt Jaarlijks 200.000 dienstplichtigen opgroepen die ingezet werden op Ho Chi Minhroute, als infiltranten in het zuiden en ter vervanging van gesneuvelde strijders

Economie draaiende gehouden door vrouwen en Chinezen Ook voedselvoorziening ontregeld→ dankzij hulp China en strak geleide communistische economie brak er geen hongersnood uit maar dagelijkse hoeveelheid voedsel was karig. Weinig verzet, Noord- Vietnamezen wisten niet beter en onder de Japanse bezetting was het nog erger geweest. Bovendien werd kritiek op regering zwaar gestraft

Gevolgen oorlog voor Zuid- Vietnam Meeste slachtoffers oorlog vielen in het zuiden De landbouw werd grotendeels verwoest door napalm en ontbladeringsmiddelen→ veel Vietnamezen (4 miljoen) vluchtten naar de steden→ ontstaan grote vluchtelingenkampen Plattelandsbevolking klem tussen strijdende partijen: overdag maakte regeringsleger de dienst uit, ‘s nachts de Vietcong

Toch maakte Zuid- Vietnam in vergelijking met het noorden een welvarende indruk; Zuid- Vietnamezen leden geen honger en waren goed gekleed. Welvaartsartikelen en voorzieningen die het noorden niet kende, in het zuiden wel aanwezig Maar economie op gang gehouden door Amerikanen. Met name economische activiteiten die gericht waren op Amerikanen bloeiden op; drank- en tabaksindustrie, prostitutie, gokwezen

Gevolgen oorlog Zuid- Vietnam: Wegen, bruggen en spoorlijnen kapot gebombardeerd Landbouwgronden en bossen vergiftigd, vernietigd en gekapt Vluchtelingenkampen bij steden Grote werkloosheid→ groei misdaad en prostitutie Veel gewonden en verminkten door oorlogsgeweld Slechte medische voorzieningen; 1 arts per 40.000 inwoners, maar 1 ziekenhuis voor brandwonden

Noord en Zuid Vietnam groeien uit elkaar: Zuid- Vietnam in Franse tijd al rijker dan het noorden maar nu worden verschillen nog groter Noord- Vietnam: Weinig ontwikkelde straatarme agrarische samenleving Zuid- Vietnam: Stedelijke samenleving, met een kunstmatige welvaart, grote inkomensverschillen en met name in Saigon en Hue een decadent uitgaansleven

5.2 Soldaten en veteranen Kenmerken Amerikaanse leger: Driekwart soldaten uit lager sociaal mlieu; working class-war Trots op uitzending Gemiddelde leeftijd 21 jaar (WO II 26 jaar) Eén op de vijf stierf jonger dan 20 jaar Zo’n 500.000 jongens weigerden dienst Zij waren vooral afkomstig uit de welvarende middenklasse en weken uit naar het buitenland of doken onder. Of kregen uitstel vanwege hun studie

Meeste soldaten geen idee wat hun te wachten stond Meeste soldaten geen idee wat hun te wachten stond. Verwachtten heldendom en kameraadschap, geen guerrilla; Voortdurende spanning en angst voor aanval ‘Charley’ Confrontatie met lijden Vietnamese bevolking en verminkte en gedode strijdmakkers Tropische klimaat

De oorlog werd uitzichtloos→ tastte moreel soldaten aan Soldaten proberen in nachtleven Saigon werkelijkheid te ontvluchten→ in 1971 40.000 Amerikaanse soldaten verslaafd aan heroïne In laatste oorlogsjaren deserteren steeds meer soldaten of gaan zich te buiten aan oorlogsmisdaden My Lai

De groeiende rassentegenstellingen in de VS zorgden ook in het leger voor toenemende spanningen. Zwarte militairen gediscrimineerd Relatief veel zwarten in leger omdat zij vaak uit de arme lagere klasse kwamen Kwamen in laagste rangen terecht waar de meeste slachtoffers vielen

Vietnamsoldaten konden bij terugkeer niet rekenen op een warm onthaal Soldaten uit eerdere oorlogen werden als helden onthaald maar Vietnamsoldaten hadden een zinloze oorlog gestreden voelden zich onbegrepen en hadden vreselijke dingen meegemaakt. Vietnamsyndroom Meeste veteranen bouwden weer normaal leven op. Bovendien kwam er geleidelijk aan steeds meer aandacht voor problemen

Vanaf jaren ’80 kwam verwerking op allerlei manieren op gang

5.3 Een nationaal trauma Rond 1960 was Amerika hét voorbeeld van welvaart en democratie voor veel landen; hadden Europa bevrijd Vietnamoorlog breekpunt → bewondering slaat om in afkeer en irritatie Gevolgen Vietnamoorlog op relatie VS en (West)- Europa: Europeses munten losgekoppeld van dollar Europese economieën richten zich op elkaar→ Europa kwam als economisch machtsblok tegenover VS te staan

Gevolgen oorlog voor VS Einde opbouw Great Society Einde welvaartsgroei→ recessie Groeiende verdeeldheid binnen Amerikaanse samenleving; voor en tegenstanders komen lijnrecht tegenover elkaar te staan Sterkte vastberadenheid Noord-Vietnam→ VS zou oorlog moeten opgeven onder druk van Congres en publieke opinie

Congres herneemt rechten: Einde gemaakt aan invasie Cambodja Nixon moet stoppen met bombarderen Noord- Vietnam na vrede van 1973 Stelt geen geld beschikbaar voor Zuid- Vietnam na 1973 War Powers Act aangenomen: president verplicht om Congres te raadplegen voor hij Amerikaanse leger inzet

Verzet Congres steeds groter→ duidelijk dat Congres was misleid door Johnson en Nixon: 1968; Fulbright onthulde dat regering zelf Tonkincident had uitgelokt 1971; Een hoge defensiemedewerker van Nixon lekte een geheim rapport van het ministerie van Defensie over de Amerikaanse politiek in Vietnam naar de pers ; de Pentagon Papers Nixon was woedend→ versterkte zijn angst voor samenzweringen

Nixon geeft de opdracht zijn naaste medewerkers en politieke tegenstanders te bespioneren Watergategebouw, Washington Afluisterapparatuur geplaatst in het Democratische hoofdkwartier, het Watergategebouw Medewerkers worden betrapt→ in het onderzoek dat volgt blijkt Nixon zich schuldig te hebben gemaakt aan omkoping, intimidatie, vervalsing en andere politieke zonden Nixon treedt in augustus 1974 af

Gerald Ford neemt het presidentsschap over tot de verkiezingen van 1976 De Democraat Jimmy Carter wordt in 1976 gekozen tot president, een buitenstaander, een man uit de provincie, zonder geld en contacten en dus ook geen banden met de gevestigde orde in Washington

Nationaal zelfvertrouwen Amerikanen geschokt Nationaal zelfvertrouwen Amerikanen geschokt. Het geloof in de rechtvaardigheid van de natie was ondermijnd. Na de zinloze oorlog in Vietnam kon men zich niet meer zien als bevrijders en beschermers van vrijheid en democratie. Vietnam was een nationaal trauma geworden

5.4 De wereld na Vietnam De oorlog leidde ook in Europa tot grote demonstraties bij de protestgeneratie Naarmate de oorlog langer duurde, groeide ook de afschuw bij de rest van de bevolking. Zelfs de Nederlandse regering die altijd een trouw bondgenoot van de VS was geweest, keurde bombardementen op Noord- Vietnam af

De relatie met de SU en China werd wel beter→ nodig voor oplossing Vietnam Kosten van bewapeningswedloop en kosten oorlog drukten zwaar op economie VS→ besprekingen over beperking strategische kernwapens; SALT I- akkoord (1972) Periode van ontspanning, détentepolitiek, breekt aan

In 1972 erkenden de VS de Volksrepubliek China en haar toelating tot de VN; Chine neemt zetel in veiligheidsraad over van Taiwan Ontspanning bereikt hoogtepunt met de akkoorden van Helsinki in 1975 waarin afspraken werden gemaakt over mensenrechten

VS stelden zich voortaan voorzichtiger op bij internationale conflicten. Pas in 1991 bij de Eerste Golfoorlog besloten de VS weer tot militair ingrijpen buiten het eigen continent Wel les geleerd; steun van andere landen gezocht, grondtroepen pas in actie nadat luchtmacht weg vrij had gemaakt en pers werd ver van het slagveld gehouden

Gevolgen oorlog voor Vietnam Nog altijd worden gehandicapte kinderen geboren Miljoenen mensen hebben iemand verloren of waren verminkt Duurde jaren voor landbouw was hersteld Slachtoffers door mijnen, sinds 1975 40.000 Vietnamezen omgekomen en 70.000 verminkt

Cambodja was zo ontwricht door de oorlog dat daar een van de bloedigste regimes uit de wereldgeschiedenis aan de macht kon komen De Rode Kmer van dictator Pol Pot vermoordde in drie jaar tijd 3 miljoen mensen In 1978 valt Vietnam Cambodja binnen en verdrijft de Rode Kmer China accepteert dit niet en valt Vietnam binnen maar verliest uiteindelijk

Na de verovering van Zuid- Vietnam legde Noord- Vietnam het zuiden een star communistische regime op; privéhandel werd verboden en het bezit van kleine ondernemers werd in beslag genomen Tussen 1975 en 1985 ontvluchtten een miljoen Vietnamezen het land. Dit waren vaak de hoogopgeleide en meest ondernemende mensen Bovendien had het land te leiden onder een Amerikaanse handelsboycot

In 1986 verandering van beleid: centraal geleide economie verspoeld en er kwam een zekere economische vrijheid. Ook verbetering relatie met VS Handelsboycot opgeheven en de diplomatieke betrekkingen werden hersteld Inmiddels is Vietnam niet meer afhankelijk van voedselhulp. Het is de derde rijstexporteur in de wereld Vietnam blijft nog een arm land; de meeste mensen zijn nog altijd boer en de dienstensector en de industrie zijn nauwelijks ontwikkeld. Maar de oorlog is voor de jonge Vietnamezen ver weg. De VS zijn niet meer de vijand maar het land van belofte.