erfelijkheid Genotype / fenotype

Geslachtscel: enkelvoudige chromosomen Het genotype komt tot stand op het moment van bevruchting Embryo groeit door cel deling Een moedercel deelt zich in 2 dochtercellen

fenotype Hoe je eruit ziet hangt af van je erfelijke eigenschappen en milieufactoren samen Hier : kleur haar of krul

Verandering in fenotype

de mens :46 chromosomen Bevruchting  je genotype : chromosomen in de geslachtcellen of voortplantingscellen of Gameten 23 van moeder  eicel 23 van vader  zaadcel = haploïd Bevruchting  2 x 23 of 46 chromosomen  weer diploïd Alle cellen bevatten dus 46 chromosomen  je genotype : voor de helft van moeder Voor de helft van vader 23 Zygote  46 23

Elk streepje stelt vele genen voor Eén gen of erffactor bevat informatie voor 1 erfelijke eigenschap Karyogram van een man

Genotype Fenotype

Fenotype/genotype Het fenotype wordt bepaald door het genotype en milieufactoren . De mate waarin genotype en milieu bijdragen aan het fenotype is per eigenschap verschillend Berkenspanner: milieu met roet/ zonder roet

Fenotype = genotype + milieufactoren Sommige eigenschappen: alleen genotype Sommige eigenschappen: alleen milieufactoren Sommige eigenschappen: genotype bepaald grenzen, milieufactoren bepaalt invulling

Invloed milieu Factoren: Deze factoren: Waterblad/ luchtblad Invloed milieu Factoren: Licht lucht Vochtigheid Temperatuur (o.a. geslacht kikkers) Leeftijd (o.a. geslacht slakken) Kunnen invloed hebben op lengte tarwe Deze factoren: Opvoeding Ziekten Verwondingen  worden niet doorgegeven aan nageslacht Schaduwblad/ lichtblad

Kikkers vrouw of man? Bij amfibieën worden bij temperaturen boven 25 C genetische vrouwtjes omgevormd tot uiterlijk (in alle opzichten) mannetjes. Dat is echter tot nu toe maar voor een aantal kikkersoorten aangetoond (o.a. Bufo soorten, Rana temporaria etc.; soorten uit gematigde gebieden).

tweelingenonderzoek Eeneiige tweelingen = genotype gelijk  interessant voor onderzoek Toch verschillen door invloed van milieu Milieu-invloeden kunnen al ontstaan in moederbuik  verschillende fenotypen Bv linkshandig en rechtshandig Bv hartafwijking/ geen hartafwijking http://www.youtube.com/watch?v=nDZiaO-iwNc

Om te onthouden: Chromosomen zijn opgebouwd uit genen Een gen (erffactor) bevat de informatie voor een erfelijke eigenschap Genotype = het totale pakket aan genen. Het genotype komt voor de helft van de moeder, voor de andere helft van de vader Fenotype = alle uiterlijk waarneembare kenmerken van een individu. Het fenotype wordt bepaald door het genotype en milieufactoren . De mate waarin genotype en milieu bijdragen aan het fenotype is per eigenschap verschillend Omdat chromosomen in paren voorkomen, komen genen ook in paren voor. Een ander woord voor gen = allel en voor genenpaar = allelenpaar

celdelingen DNA http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050816_watisdna