Definite Clause Grammar Natuurlijke taalverwerking week 5

Zinsontleden in Prolog: parsing as deduction Een herschrijfregel vertoont enige overeenkomst met een Prolog-regel: S --> NP VP Je kunt een S afleiden door een NP en een VP af te leiden s :- np, vp. Natuurlijke Taalverwerking

Zinsontleden in Prolog Verschil tussen herschrijfregel en Prolog:(woord-)volgorde. De volgende Prolog-regels zijn equivalent: s :- np, vp. s :- vp, np s :- np, vp, np. De corresponderende herschrijfregels niet. Natuurlijke Taalverwerking

Woordvolgorde toevoegen s(P0,P1) : een s van positie P0 tot P1. s(P0,P2) :- np(P0,P1), vp(P1,P2). Regels die woorden introduceren: np(P0,P1) :- woord(P0,jan,P1). Invoer weergeven (assert) als: woord(0,de,1). woord(1,man,2). woord(2,slaapt,3). Natuurlijke Taalverwerking

Stringposities als lijsten Invoer: [de,man,slaapt] Positie 0: [de,man,slaapt] Positie 1: [man,slaapt] Positie 2: [slaapt] Positie 3: [] (tevens: zinseinde) Invoer hoef je nu niet meer apart toe te voegen: Natuurlijke Taalverwerking

Natuurlijke Taalverwerking Posities als lijsten: ? s([de,man,slaapt],[]). ? det([de,man,slaapt],P1) ? woord([de,man,slaapt],de,P1). algemene regel: woord([Woord|Wn],Woord,Wn). Natuurlijke Taalverwerking

Definite clause grammar Iedere herschrijfregel bevat twee argumenten die stringposities coderen. Regels die een woord introduceren, verwijderen (‘poppen’) het eerste woord van een lijst. Deze twee mechanismen zijn ingebouwd in de Prolog DCG-notatie. Natuurlijke Taalverwerking

Definite clause grammar II s --> np, vp. vertaalt als s(P0,P2) :- np(P0,P1), vp(P1,P2). np --> [jan]. np(P0,P1) :- ‘C’(P0,jan,P1). (‘C’ is Sicstus’ voor woord.) Natuurlijke Taalverwerking

Voorbeeld ? s([het,kind,koopt,een,ijsje,in,het,park],[]). s --> np, vp. np --> det, n. vp --> v, np. vp --> v, np, pp. vp --> v, pp. pp --> p, np. det --> [een]. det --> [het]. n --> [kind]. n --> [ijsje]. n --> [park]. v --> [koopt]. v --> [loopt]. v --> [in]. Natuurlijke Taalverwerking

Strings als difference lists Dit is een alternatieve manier om CFG-regels als Prolog op te schrijven: s(String) :- append(NP,VP,String), np(NP), vp(VP). np([jan]). vp(String) :- append(V,NP,String), v(V), np(NP). Nadeel : non-deterministisch gebruik van append! Natuurlijke Taalverwerking

Strings als difference-lists Je kunt de string-posities van een DCG ook zien als een difference-list, die append overbodig maakt: s(In,Out) :- np(In,Mid), vp(Mid,Out). vp(In,Out) :- v(In,Mid), np(Mid,Out). np([jan|Rest],Rest). Natuurlijke Taalverwerking

Congruentie/Agreement Het onderwerp van de zin moet overeenstemmen in persoon en getal met de persoonsvorm: ik denk aan Henk * zij denkt aan Henk wij denken aan Henk *hij denken aan Henk Natuurlijke Taalverwerking

Natuurlijke Taalverwerking DCG is veel meer dan CFG s --> np(P,G), vp(P,G). vp(P,G) --> v(P,G), pp. np(1,enk) --> [ik]. np(1,mv) --> [wij]. v(1,enk) --> [denk]. v(1,mv) --> [denken]. s(P0,P2) :- np(P,G,P0,P1),vp(P,G,P1,P2). Natuurlijke Taalverwerking

Natuurlijke Taalverwerking De/Het-onderscheid np --> det(Det), n(Det). det(de) --> [de]. det(het) --> [het]. det(_) --> [een]. n(de) --> [hond]. n(het) --> [hondje]. Natuurlijke Taalverwerking

Selectie van argumenten Werkwoorden leggen restricties op aan de argumenten waarmee ze combineren: Wim slaapt / *Wim slaapt Ben Wim kent Ben / *Wim kent Wim denkt aan Ben *Wim denkt van Ben Natuurlijke Taalverwerking

Selectie van argumenten vp --> v(intrans). vp --> v(trans), np. vp --> v(Prep), pp(Prep). pp(Prep) --> p(Prep), np. v(intrans) --> [slaapt]. v(trans) --> [kent]. v(aan) --> [denk]. p(aan) --> [aan]. Natuurlijke Taalverwerking

Natuurlijke Taalverwerking Het Woordenboek v(1,enk) --> [aai]. v(2,enk) --> [aait]. v(_,mv) --> [aaien]. ….. v(1,enk) --> [zwijg]. v(2,enk) --> [zwijgt]. v(_,mv) --> [zwijgen]. Natuurlijke Taalverwerking

Accolades Soms is het handig `gewone’ Prolog-code en DCG-notatie te combineren. v(1,enk) --> [Woord], {ww(Woord,_,_)}. v(2,enk) --> [Woord], {ww(_,Woord,_)}. v(_,mv) --> [Woord], {ww(_,_,Woord)}. ww(aai,aait,aaien). ww(zwijg,zwijgt,zwijgen). v(1,enk,P0,P1) :- ‘C’(P0,Wd,P1), ww(Wd,_,_). Natuurlijke Taalverwerking

Natuurlijke Taalverwerking Links-recursie DCG heeft één groot nadeel: Links-recursieve regels leiden tot een eindeloze lus. n --> n, pp vp --> vp, pp. n(P0,P2) :- n(P0,P1), pp(P1,P2) Natuurlijke Taalverwerking