Planeten: dwergen, exoten en klassiekers Gijs Nelemans Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen
Rosetta
New Horizons
Maansverduistering 3 maart
Jupiter - Zon a = 1118 Rsun P = 12 jaar m = 1/1000 Msun Mmp = 1118/1000 = 1.12 Rsun Snelheid zon: 2 π 1.12 Rsun / 12 jaar = 11 m/s
Exo-planeten tot nu toe… Ongeveer 200
Verdeling van de Massa’s Als < 13 M Jup : planeet Als > 13 M Jup : bruine dwerg: D fusie Oploop naar lage massa!
Wat valt op?
‘Hot-Jupiters’ Gevonden planeten staan bijna allemaal dichtbij ster.
Bloated planets Door kleine afstand tot ster: Verhitting van de planeet Leidt tot opblazen planeet: tot 1.5 keer Jupiter grootte. Maar wel lichtsterk: mogelijkheid tot directe detectie van de planeet:
‘Hot Jupiters’
Banen zijn eccentrisch
Eccentriciteit
Planeetsystemen
Zijn de sterren bijzonder?
Metaalgehalte van de sterren Het lijkt er op dat de sterren van exoplaneten metaalrijk zijn De Zon is al relatief metaalrijk, maar bij toenemende metalliciteit ook toenemend percentage planeten Sterren nemen in metaalgehalte toe in geschiedenis van Melkwegstelsel: SN, AGBs Planeten een relatief ‘jong’ fenomeen???
De planeten zelf: Spitzer HD b and HD b Geen water
INTERMEZZO: Het ontstaan van sterren (en planeten?) Het samentrekken van gas- en stofwolken
Jeans massa Als gaswolk wordt samengedrukt: zwaartekract omhoog Vraag is: wat gebeurt er met de druk in de gaswolk? –Gaat genoeg omhoog om “terug te duwen” Stabiel –Gaat niet genoeg omhoog instabiel en samentrekking gaat door
Simulaties
Vergelijking exoplaneten met zonnenstelsel Vorming planeten in gasschijf cruciaal, maar…
Open vragen Metalliciteit sterren: nog geen bevredigende verklaring. Eccentriciteit: ook niet. Kan door door interacties in de schijf komen Hot Jupiters: waarom zo dicht bij de Zon? Simulaties laten migratie van planeten zien. Hoge metaalgehalte? Eccentriciteit?