Chapter 9. Understanding Multivariate Techniques MANOVA’S Chapter 9. Understanding Multivariate Techniques

1. Multivariate Analysis of Variance Uitbreiding van ANOVA ANOVA = 1 afhankelijke variabele MANOVA = meer dan 1 afhankelijke variabele Lineaire combinatie van alle AV wordt gemaakt om maximale predictie van OV te hebben

Resultaat van deze analyse is : Een multivariate F-waarde : die de invloed van de OV bekijkt op de COMBINATIE van de AV Bij 1 OV : slechts 1 multivariate F-waarde Bij 2 OV : 2 hoofdeffecten 1 interactie multivariate F-waarde

Multivariate F verkrijgen via verschillende methoden (afhankelijke variabelen SAMEN) : Pillai’s Trace Wilks’ Lambda **** F-waarde + p-waarde Hotelling’s Trace Roy’s Largest Root Dan ook APARTE afhankelijke variabelen met bijhorende F-waarde en p-waarde (=univariaat!)

SPSS : Analyse < General Linear Model < Multivariate < Dependent variables (minstens 2) Fixed factor(s) (groepsvariabele(n)) Options : descriptives : gemiddelden !!! Post hoc : indien meer dan 2 categorieën

Voorbeeld 1 : 3 AV en 1 groepsfactor AV : Basketbal Kennistest Dribbeltest Shottest Groepsfactor : ervaren (1) vs nieuwe (2) spelers

Resultaten : Multivariate F : effect van groep op ALLE AV samen : is er een effect ? Sign = er is een verschil tussen de 2 groepen (ervaren of nieuwe spelers op de tests) Univariate F : effect van groep op APARTE AV : welke zijn significant ? Sign kennis & dribbel = wel groepsverschil Niet-sign shot = geen groepsverschil

Voorbeeld 2 : 3 AV en 2 groepsfactoren AV : Basketbal Kennistest Dribbeltest Shottest Groepsfactoren : ervaren (1) vs nieuwe (2) spelers Jonge leeftijd (1=8-10 jaar) vs ouder (2=11-12 jaar)

Resultaten : Multivariate F : effect op ALLE AV samen Hoofdeffect groep (ervaren vs nieuw) SIGN Hoofdeffect leeftijd (jong vs oud) SIGN Interactie-effect groep*leeftijd Univariate F : effect op APARTE AV Hoofdeffect groep Kennis SIGN Dribbel SIGN Shot Hoofdeffect leeftijd

2. Multivariate Analysis of Covariance ANOVA  ANCOVA MANOVA  MANCOVA Doel = het UITZUIVEREN van de AV van een storende variabele (Covariaat) Covariaat moet een kwantitatieve variabele zijn want techniek die gebruikt wordt is correlatie

Voorbeeld : Twee soorten trainingen : verschil in evolutie tussen pre en posttest ? MAAR reeds op pretest waren er al verschillen = pretest als covariaat Effect van lenigheid op een bepaalde test wordt gemeten, maar kracht heeft ook een zekere invloed = kracht opnemen als covariaat In een groep van 8 – 12 jarigen geslachtsverschil in fitheid, maar leeftijd is niet mooi verdeeld = leeftijd opnemen als covariaat

Covariaat invoeren kan zowel in ANOVA als in MANOVA = zelfde procedure SPSS : Analyse < General Linear Model < Univariate OF Multivariate < Dependent variable (s) Fixed of random factor(s) Covariate (s)

Resultaten : Je krijgt het effect van de covariaat En het effect van de andere factoren UITGEZUIVERD voor de covariaat Dus als de covariaat significant is zal het effect MET en ZONDER covariaat duidelijk van elkaar verschillen

3. Repeated measures ANOVA of MANOVA Meest eenvoudig : gepaarde T-toets Meer complex : repeated measures Anova : 1 AV Manova : meer dan 1 AV Steeds meerdere metingen van dezelfde variabele PER PERSOON

Meerdere metingen van dezelfde variable per persoon = WITHIN subjects factor Vergelijking tussen condities die verschillen tussen proefpersonen = BETWEEN subjects factor

Voorbeeld Experiment met twee soorten trainingen : training A en training B, effect wordt gemeten op 3 tijdstippen : pre-post-FU Within = tijdseffect (pre-post-FU) Between=groepen training (A en B)

SPSS : Analyse < General Linear Model < Repeated Measures < 1) Within subject factor name (zelf naam geven) 2) Number of levels (aantal keer zelfde persoon)

verschillende within factors mogelijk > factor 2 en ADD per within factor verschillende maten mogelijk > Measures 3) Define juiste variabelen aanklikken 4) Between subjects factor(s) 5) Covariates Options : descriptives gemiddelden !!!

Resultaten : Hoofdeffect van within factor - is er een verschil tussen de verschillende metingen van dezelfde pp ? Within * between interactie - is het verschil afhankelijk van de groep ? Hoofdeffect van between factor - is er een verschil tussen de groepen ?