Allium sativum Knoflook Boeckmans Hanne Darquennes Carl Winters Kathleen Zelfzorgmiddelen voor mens en dier Professor A. Foriers Vrije Universiteit Brussel Academiejaar 2006-2007

Inhoudstabel Geschiedenis Classificatie Beschrijving Inhoudsstoffen Farmacologie Nevenwerkingen en toxiciteit Interacties met geneesmiddelen, planten, stoffen Verwerkingsvormen Knoflookpreparaten in de apotheek Besluit

Geschiedenis Afkomstig uit steppengebied Centraal-Azië Vanaf begin van landbouw in Europa ingevoerd 3de millenium V.C.: aan bouwers piramide Gizeh => ‘stimulerend’ In Griekse oudheid: symbool voor ‘fysieke kracht’ 1ste eeuw N.C.: Dioscorides – De materia medica => Knoflook is wondermiddel’! Middeleeuwen: hét ‘voorbehoedsmiddel’ en middel ‘tegen builenpest’ WO II: tegen ‘wondinfecties’ Begin 20ste eeuw: wetenschappelijk onderzoek betreft werking en nevenwerkingen Nu: nog steeds wetenschappelijk onderzoek op gefermenteerde vorm

Classificatie ‘Allium’ => Latijn ‘olere’ => ‘geur verspreiden’ Leliefamilie - Liliaceae Meerdere species: o.a. Allium vineale (kraailook) oleraceum (moeslook) ursinum (daslook) sativum (knoflook) 2 subspecies: Allium sativum Sativum (zonder bloeiwijze) Allium sativum Ophioscorodon (met bloeiwijze) ‘Allium’ => Latijn ‘olere’ => ‘geur verspreiden’ => Keltisch ‘all’ => ‘brandend, scherpe smaak’ ‘sativum’ => ‘gekweekt’

Beschrijving Scherpste lid van de uienfamilie In bloeiwijze wel bloemen, maar deze vormen geen zaad In plaats van zaad, wel broedbolletjes Vegetatieve vermeerdering Tweejarige plant Planttijd: oktober Bloeitijd: juli-augustus Op koele, droge plaats bewaren Drogerij: 6 maanden houdbaar

Allylcysteïnesulfoxide Inhoudsstoffen Water 50 - 65% Koolhydraten: Oligo- en polysacchariden van fructose Reducerende suikers 26 - 30% Fructosanen Korte suikers Mengsel van mono-di-tri-polysulfiden: 0,1 - 3,5% Alliine Allylcysteïnesulfoxide => reukloos Allicine => typische reuk Alliinase (lyoenzyme) Mechanische bewerking Etherische olie 0,1 - 0,36% Verder nog: thiocyanaatverbindingen, vitaminen A - B - C, enzymen, garlicine (antibiotische eigenschappen), mineralen (K, S, P, Zn), sporenelementen (Se, I, Ca, Mg, Zn, Fe),...

Farmacologie Cardiovasculair stelsel Anti-atherosclerotisch: verminderde vorming van vrije radicalen → tegengaan van peroxidatie van LDL-cholesterol Cholesterolverlagend: totale cholesterolverlaging HDL stijgt LDL/HDL daalt Antithrombotisch: inhibitie van tromboxaansynthetase Fibrinolytisch: lost bloedstolsels op - Antihypertensief: door thiocyanaatverbindingen => verhoging NO productie

Farmacologie Nierstelsel - Diuretisch: door fructosanen, etherische olie Bronchopulmonair Ophoesten van slijm bevorderen en zwak longantisepticum  bloed naar slijmvliezen trekken  genezende werking Spijsverteringsstelsel Maag: verhoging gastro-intestinale kliersecreties  verhoging werking Darm: zwak spasmolyticum (krampstillend), darmtonus verhogend, antiseptisch, windverdrijvend, wormverdrijvend

Farmacologie Endocrien stelsel Hypoglycemiërend: door activeren van insuline en bevorderen van aanmaak van leverglycogeen Immuunsysteem Immunostimulerend Antibacterieel, antiparasitair, antifungaal, antiviraal  reactie met thiolgroepen van bacteriële enzymen  inhibitie DNA-RNA-eiwit synthese

Farmacologie Andere Dermatologie: antiseptisch, keratolytisch Anticarcinogeen:  inductie fase I en fase II detoxificatiesysteem  vorming kankerverwekkende nitrosamines in maag verminderen  antibiotisch op Helicobacter pylori  rol maagkanker  antiproliferatief effect op borst- en prostaatcellen  inductie apoptose  stimulatie DNA-herstel Detoxificans: antidotum chronische nicotine-intoxicatie zware metalen cheleren

Nevenwerkingen en toxiciteit Knoflook bevat kleine hoeveelheden jood → Kleine dosissen verhogen activiteit schildklier, hoge dosissen verlagen activiteit Verlengde coagulatietijd mogelijk Hoge dosissen kunnen eventueel maagslijmvlies irriteren, darmwerking verminderen Vlugolie kan eventueel nausea veroorzaken Bloedarmoede en daling hematocriet veroorzaken → oxiderende werking op hemoglobine Allergische huidreacties bij uitwendige toepassing

Nevenwerkingen en toxiciteit Knoflook geur is onvermijdelijk, zoniet is het preparaat onwerkzaam → Minimaliseren door: melk chocolade peterselie koffiebonen Dosidoryl® Knoflook is zweetbevorderend → lichaamsgeur zal wijzigen Kinderen jonger dan 12 jaar, niet zonder medisch advies Zwangeren en tijdens lactatie: hoge dosissen vermijden → zuurbranden, onaangename smaak moedermelk

Interacties met geneesmiddelen, planten, stoffen Bloedverdunners (coumarines, aspirines, anti-aggregantia, NSAID) Orale bloedsuikerverlagende medicijnen (sulfamiden) en insuline Cholesterolverlagende medicijnen (statines) Antihypertensiva (voornamelijk ACE-inhibitoren) Digitalispreparaten (digoxine, digitoxine) HIV-geneesmiddelen: snellere afbraak → verlaging plasmaconcentratie Schildklierpreparaten Cyclosporines: inductie van CYP 3A4 → verlaging plasmaconcentratie Ginko biloba Gember Ginseng Cayennepeper → bloedverdunning Omega 3, omega 6 oliën Vitamine E

Verwerkingsvormen Poeder Droog extract Nebulisaat Vloeibaar extract Etherische olie Tinctuur Pasta (gemalen of geperst) Klysma

Knoflookpreparaten in de apotheek Specialiteit Aantal Prijs Prijs/tabl. of caps. Posologie Prijs/dag Inhoud (knoflook) Prijs/mg in tabl. of caps. Allisan (Vogel) 60 tabl. 9,25 € 0,15 € 2 tabl./dag 0,30 € 155 mg 0,001 € Alligoa Plus (Omega Pharma) 120 tabl. 280 tabl. 7,95 € 14,95 € 0,07 € 0,05 € 6 tabl./dag 0,42 € 6 mg 0,012 € 0,008 € BioActive-Garlic (Pharma Nord) 8,70 € 300 mg 0,0005 € Knoflook LI 111 (Kwai) 160 tabl. 9,45 € 0,06 € 0,36 € 100 mg 0,0006 € Kyolic Original 75 caps. 200 caps. 10,31 € 25,76 € 0,14 € 0,13 € 2 caps./dag 0,28 € 0,26 € 270 mg 0,00048 € Kyolic + Lecithine 11,38 € 28,24 € 0,00046 € Kyolic Antioxidant 200 mg 0,0008 € Kyolic Once a day 30 caps. 7,41 € 0,25 € 0,50 € 600 mg 0,0004 € Knofluvit Xtra (Bional) 5,95 € 0,20 € 0,40 € 180 mg Look-Maretak-Meidoorn-Vit E (Bional) 100 caps. 5,89 € 3 caps./dag 0,18 € 170 mg Look (Elusan) 60 gel. 14,90 € 2 gel./dag 165 mg 0,002 €

Besluit KNOFLOOK Eeuwenoude kruiderij Meer dan een keukenkruid Talrijke effecten KNOFLOOK Onaangename geur Vele preparaten in de apotheek

BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT Referenties Bosch & Keuning (1992). De gezonde keuken: knoflook. Westland NV, Schoten Nieuwe Kleine Winkler Prins (1987). Elsevier, Amsterdam/Brussel, deel 1 p. 195 Reader’s Digest (1980). Gids voor geneeskrachtige planten. Reader’s Digest, Brussel, p. 321 Stary Fr. en Jirasek V. (1991). Geneeskruiden. Omega boek, Amsterdam Van Hellemont J. (1985). Fytotherapeutisch compendium. Algemene Pharmaceutische Bond (B), p. 28-32 Verhelst G. (2006). Groot handboek geneeskrachtige planten. Mannavita, Wevelgem, p. 80-84 www.knoflooksite.nl www.nl.avogel-server.org/tuinen/Plant_van_de_maand_Allium_sativum.php www.rudolfdewit.com/knoflook.html BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT