Waterproblematiek in Siberië Aardrijkskunde Actuele Topics Silke BAUTMANS & Jolien STUYVEN

Situering en reliëf Europa Kazachstan Japan Mongolië China Aziatische deel van de Russische Federatie (= Rusland): 10.000.000 km² 59% grondgebied Rusland 23% grondgebied Azië Van de Oeral tot aan Grote Oceaan: 130 lengtegraden = 6000km Breedtecirkel 50°N en Noordelijke Ijszee Rivieren: veel!  Selenga + Angara (belangrijkste toevoer) Bergketens: Kazachstan Japan Mongolië China

Koud klimaat met dooiseizoen Klimaat en vegetatie Dudinka (69°N, 86°E) Irkutsk (52°N, 104°E) Noord: Koud klimaat met dooiseizoen  Toendra Zuidelijker: koudgematigd klimaat  Taiga (=naaldbomen) Zuidwesten: meer jaarneerslag  steppes 3/4e Siberië: Permafrost (bodem blijft bevroren door gemid. Jaartemp < 0°C, weinig vegetatie, weinig sneeuwval Jakutsk: koudste stad op aarde - gemid. Wintertemp = -45°C Koud klimaat met dooiseizoen Toendra Koud gematigd klimaat Taiga

Klimaat en vegetatie Noord: Koud klimaat met dooiseizoen  Toendra + permafrost (bodem blijft bevroren door gemid. Jaartemp < 0°C, weinig vegetatie, weinig sneeuwval) Zuidelijker: koudgematigd klimaat  Taiga (=naaldbomen) Zuidwesten: meer jaarneerslag  steppes

Permafrost Gemid. Jaartemperatuur < 0°C Noorden Bevroren bodem Weinig sneeuwval Noorden Zuidelijk gebied: warme zomer Dooi  Moerassen  Steekmuggen (bodem blijft bevroren door gemid. Jaartemp < 0°C, weinig vegetatie, weinig sneeuwval) Het huidige permafrostgebied, met in rood het deel dat volgens de onderzoekers aan het einde van deze eeuw verdwenen zal zijn.

Taiga Groot naaldwoud Vochtig gebied 80% = dennen, sparren en lariksen Illegale houtkap De bossen rond Baikal lijden onder gestage erosie door illegale houtkap voor de Chinese markt. Een “dronken bos”, zoals men het noemt in Siberie, met wegzakkende en kantelende bomen, veroorzaakt door het ontdooien van de permafrost.

Bevolking Siberië 75% landopp v Rusland 20% van Russische bevolking Hoge dichtheid (tot 50inw/km²) Zuidelijke steden Geïsoleerde mijngebieden

Transport 1905: Transsib (15 milj. USD) Personen Goederen 2008: Oostelijke oliepijpleiding Aardolie De trans-Siberische spoorlijn(Transsib) is de langste spoorlijn ter wereld en de belangrijkste lijn in Rusland. Transcontinentale spoorlijn, 9288km langs.

Transport De trans-Siberische spoorlijn(Transsib) is de langste spoorlijn ter wereld en de belangrijkste lijn in Rusland. Transcontinentale spoorlijn, 9288km langs.

Grondstoffen

Baikalmeer

600 km lang 40 km breed 31.500 km2 1630 meter diep Baikalmeer

Baikalmeer Diepste, grootste, oudste Grootste zoetwaterreservoir ter wereld 25 miljoen jaar oud 544 beken en rivieren (kraakhelder en koel)  Ontstaan? De inhoud van het Baikalmeer is echter groter dan de inhoud van alle Grote Meren van Amerika bij elkaar. Berekend is dat het meer zoveel zoetwater bevat dat het in de drinkwaterbehoeften van de hele wereldbevolking zou kunnen voorzien voor een periode van 30 jaar. Opp = België Water met een hoge kwaliteit = bijna meteen drinkbaar

Tektonisch meer Ligt op de scheiding van twee platen: eurasiatische plaat en amurian plaat Platen zijn divergerend Wordt nog elk jaar 4 mm breder.

Ecosysteem Baikalmeer Zuurstof Constante beweging Taiga Diversiteit 1085 soorten planten 1550 soorten dieren  Uniek! November tot mei vriest het meer dicht  zuurstofrijke oppervlaktewater wordt ijs ijs smelt en grootste dichtheid wordt bereikt  ijs zakt naar de bodem en neemt zuurstof mee   Deze verticale beweging van het water wordt versterkt doordat op verschillende plaatsen water uit de diepten van de aardkorst opwelt en het water in beweging houdt. Baikal ligt in taiga, waardoor zich rondom het meer een naald en dennebos bevind. Dit beschermd tegen erosie. 2/3 van de flora en fauna (1000 soorten) zijn inheems Sinds 1996 staat het Baikalmeer op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Baikaldieren Baikal Omul: Baikal sturgeon: Baikal grayling: Vis die zeer frequent voorkomt Voedselbron voor de bevolking  wordt gerookt Uitsluitend in Baikalmeer leeft van zoöplankton

Baikaldieren Baikalrob (nerpa): Soort zeehond Uniek in wereld Stroperij (lekkernij + zachte pels) Vergrijzing Dit is een soort zeehond. De Bailkalrob komt alleen voor in het Baikalmeer en één van de enige die in zoetwater kunnen overleven. De Baikalrob is verbonden aan het Baikalmeer. Stroperij: Pasgeboren robben De stroperij richt zich vooral in de maanden februari tot april op de baby-Baikalrobben, die dan op het ijs liggen. In de eerste twee maanden na de geboorte zijn de jongen kwetsbaar. Ze liggen weliswaar verborgen in ijsholen, maar die zijn te vinden voor stropers. Stropers leggen strikken uit of schieten op de oude en jonge Baikalrobben. De redenen om dat te doen zijn: jonge robben vormen een lekkernij, de pelsjes zijn heel Geen nieuwe aangroei  vergrijzing

Menselijke activiteiten Pijpleiding Lekken Rivieren en moerassen vervuild Methaangas Barsten Permafrost dooit Lekken: permafrost rivieren en moerassen vervuild Ontginning van aardolie komt methaangas vrij. Wordt meteen verbrand  tot opwarming  opwarming permafrost Pijplijn verplaatsen  seismische activiteit  pijplijn gevaarlijk Weetje: 8-10% van de Russische aardolieproductie via grote en kleine lekken en breuken in het ecosysteem. (= 40 miljoen ton aardolie)

Menselijke activiteiten Papierindustrie  Grondstof = hout (taiga) Derde grootste papierindustrie

Menselijke activiteiten Papierindustrie Dioxines 2000: Milieuwetgeving Westerlingen zijn goed bezig Russen: Boetes > infrastructuur aanpassen Grondstof is het hout van de bossen (taiga) Bleken van papier komen dus dioxines vrij  giftig voor alle fauna en flora 2000 wetgeving: Westerlingen = oke, maar Russen geven economie prioriteit. (Poetin) Maar na lang protesteren is de fabriek sinds 18-06-2013 officieel gesloten.

Menselijke activiteiten International Uranium Enrichment Center Europese en Japanse kerncentrale Angarsk Afvaltransport: trein Risicoplaatsen: Spoorlijn Opslagplaats ‘Baikal Wave’  actie groep Russische atoomagentschap kondigde aan dat in Angarsk, honderd kilometer van het meer, een internationaal centrum voor uraniumverrijking komt Europese en Japanse kerncentrales hun gebruikte kernbrandstof kunnen opwerken. Transport met treinen die langs het baikalmeer zullen lopen Opslag in bovengronds en in containers

Bedreigingen Baikalmeer

Toetsvragen SO Vraag 1: Waarom is deze Bailkalvis zo belangrijk voor de plaatselijke bevolking? Door welke menselijke activiteiten word deze vis bedreigd? Vraag 2: Wat is permafrost? Waar in Siberië doet permafrost zich voor? Wat zijn de gevolgen van de dooi? Gebruikte bronnen: https://www.google.be/search?newwindow=1&biw=1920&bih=955&tbm=isch&sa=1&q=siberie%2C+baikalmeer&oq=siberie%2C+baikalmeer&gs_l=img.3..0i24.20738.22746.0.23003.9.9.0.0.0.0.141.671.8j1.9.0....0...1c.1.27.img..7.2.214.E6nJPNm8he0#facrc=_&imgdii=-KwN-NeXznbttM%3A%3BNm1d8CXO36aQ9M%3B-KwN-NeXznbttM%3A&imgrc=-KwN-NeXznbttM%3A%3BSvxKmU3MOG10xM%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.asteriaexpeditions.be%252Freizen-buiten-het-gewone%252Ftrans-siberie-express-16-daagse%252Fgifs%252Fkaart.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fwww.asteriaexpeditions.be%252Freizen-buiten-het-gewone%252Ftrans-siberie-express-16-daagse%252F%3B836%3B530   http://plazilla.com/het-baikalmeer---een-paradijs-voor-elke-ichtyoloog http://baikal.ru/en/baikal/maps/index.html http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4945998.stm https://www.google.be/search?q=paper+factory+baikal&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=aAdhUur2Naa60QXDlYDADg&sqi=2&ved=0CC0QsAQ&biw=1600&bih=708#facrc=_&imgdii=_&imgrc=RoTevGqcbEif7M%3A%3B2ghKXoIsw4HQ-M%3Bhttp%253A%252F%252Fen.ria.ru%252Fimages%252F15765%252F11%252F157651140.jpg%3Bhttp%253A%252F%252Fen.ria.ru%252Finfographics%252F20100122%252F157651199.html%3B700%3B672 http://www.nerpa.nl/page7.html http://nl.wikipedia.org/wiki/Trans-Siberische_spoorlijn http://baikal.ru/en/baikal/excursion/pisces/acipenser.html http://www.nature.com/nature/journal/v457/n7231/fig_tab/nature07688_F1.html