Geologische tijdschaal §11 Het klimaat door de tijd

“Klimaat en klimaatsverandering” Oorzaken klimaatveranderingen (§11)

Platentektoniek Berendsen 2000

Vulkaanuitbarstingen en temperatuur

 BOX 4 – De Milankovic-variabelen

§12 Het huidige klimaat concentratie CO2 in atmosfeer van 0,028% naar 0,035% antropogene invloed (invloed van de mens) versterkt broeikaseffect

CO2 in atmosfeer

‘Hockeystick’-grafiek

“Klimaat en klimaatsverandering”

“Klimaat en klimaatsverandering” Klimaatverandering in Arctische gebieden

“Klimaat en klimaatsverandering” Waarom zijn verandering in het Arctisch gebied van ons voor belang? Verandering in sneeuw/ijs oppervlak gedurende het jaar Aarde warmt op  Minder sneeuw/ijs oppervlak  Albedo/weerkaatsingsvermogen neemt af  Aarde reflecteert minder zonlicht, aarde absorbeert meer licht/energie  Aarde warmt verder op  Minder sneeuw/ijs ….. Dit is een voorbeeld van een positieve (zichzelf versterkende) terugkoppeling

Gevolgen van toename broeikaseffect gemiddelde temperatuur stijgt gevolgen, o.a.: - extreem weer - verschuiving klimaatzones - stijging gemiddelde zeespiegel - verandering thermohaliene circulatie (= klimaatverrassing)

“Klimaat en klimaatsverandering” Waarom zijn verandering in het Arctisch gebied van ons voor belang? Verandering in sneeuw/ijs oppervlak gedurende het jaar Aarde warmt op  Minder sneeuw/ijs oppervlak  Albedo/weerkaatsingsvermogen neemt af  Aarde reflecteert minder zonlicht, aarde absorbeert meer licht/energie  Aarde warmt verder op  Minder sneeuw/ijs ….. Dit is een voorbeeld van een positieve (zichzelf versterkende) terugkoppeling

§13 - Metingen en voorspellingen Voorspellingen: modellen Veel onzekerheden Ontwikkeling wereldbevolking?

Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) §14 Klimaatbeleid Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) VN rapporten Rapport 1990: er is een klimaatverandering gaande Rapport 1995: mens is oorzaak van klimaatverandering Rapport 2001: wetenschappelijke onderbouwing Rapport 2007: mogelijkheden van het voorkomen en verminderen van de uitstoot van broeikasgassen Klimaatsceptici: (in beginjaren) wetenschappelijk niveau?

Kyotoverdrag en Kyotoprotocol 1992: Kyotoverdrag VN 1997: Kyotoprotocol VN Ontwikkelingslanden: (nog) geen reductieverplichtingen

Emissiehandel (ET) Overheid geeft bedrijven emissierechten Teveel uitstoot: emissierechten bijkopen Minder uitstoot: emissierechten verkopen Markt is snel ingestort Verdere ontwikkeling?