AIDS IN AFRIKAANSE GEMEENSCHAPPEN IN VLAANDEREN Thérèse Alou, Lazare Manirankunda, Christiana Nöstlinger Project “HIV-SAM” ITG – 15/2/07

Vreemdelingen populatie per gewest (Feb 2005) Bron: FOD Binnenlandse zaken-Dienst Vreemdelingenzaken

Beschrijving Afrikaanse migranten Net aangekomen in België Gevarieerde motieven voor uitwijking - verschillend verblijfstatuut - gescheiden familie Verschillende afkomst/cultuur Verschillende educatie niveau Moeilijk te bereiken –Kleine groepen/ georganiseerd of niet –Communicatie en talen

Werk

Nationaliteit hiv-patiënten Nationaliteit gekend: niet Belgen 5225 Belgen

SAM met HIV/AIDS in België –70% van niet Belgen met HIV –Sex ratio M/V: 1.1 -> heteroseksueele overdracht –Leeftijd : M : j (24.4%), V : (29.0%)

Overdracht bij andere nationaliteiten meerderheid uit Zwart Afrika (n 7903) Mannen –62% door heteroseksueel contact Vrouwen –88% door heteroseksueel contact

New AIDS cases per year and nationalities

Consultatie van SAM gebeurt niet op tijd T4 op het moment van HIV/AIDS diagnose : Gemiddelde uitslag van T4 349/mm3 (438/mm3 bij Belgen)

Survey results, 2001 Evaluation of the behaviour risk for STI/HIV among the Sub-Saharan migrants residing in Antwerp city Manirankunda L, Alou T, Kint I, Ronkes C, De Reuwe E, R Struelens, A Buvé, M Laga

Method deelnemers: 500 (375 M, 175 V) 15 j - 49 j Convenience Sampling Questionnaire: face à face Enquêtenemer: M/V SAM Risico gedrag: 12 maanden voor de enquete

Sexual risk taking In Belgium Married people >=1 extra-marital partners -Male: 41,7% -Female: 7,3% Occasional paid partner -Male: 10,6% -Female:0%

Sexual risk taking In Belgium Unmarried people >=1 partners -Male: 82,4% -Female: 67,4% Occasional paid partner -Male: 24,7% -Female: 7,0%

% Condom use for married men with their spouses and secondary stable partners

% condom use for unmarried men with their stable partners

% condom use for unmarried women with their stable partners

% condoms use for men with occasional partners

Kennis over beschikbaarheid van condooms

HIV testing % persons who have ever done a HIV test – Male: 58.2% (82.6% in Belgium) –Female: 67.1% (89, 3% in Belgium) % persons who got results –Male: 91,3% –Female: 90.9%

Seksueel gedrag tijdens reizen naar Afrika ( Manirankunda et al, Fenton et al, Mitzi et al)

Stigma PLWHA should be isolated: avoid that they don’t transmit the disease (11.6%)

HIVSAM projekt ( ) Promotie van de seksuele gezondheid en preventie van HIV/AIDS bij Subsaharaanse Afrikaanse Migranten (SAM)

Evolution of the HIVSAM project : eerstelijn project Experience with community approach for HIV prevention and culturally adapted care for the PLWHA : tweedelijn project –Transfer of the expertise to the intermediaries –Transfer the expertise to the ARCs –Support to the intermediaries –Training for the intermediaries

HIVSAM project as first line project

Organiseren van de gemeenschap, voor: informatiedoorstroming over de ziekte en haar preventie Promotie van veilige seks en condoom gebruik Promotie van HIV test Cultureel aangepaste Individuele en groepscounseling voor HIV patiënten, vnl. om coping “leven met HIV/ AIDS” en met diagnose en therapie te verhogen Seksuele gezondheid- promotie en secondaire preventie van HIV besmetting Ondersteuning van zelfzorg/ mantelzorg care Preventie & promotie Dienstverlening van het project-> 2005

Project Team Intermediairen Gemeenschapsleiders Primaire doelgroepen (SAM) Opleiding, Ondersteuning, Informatie & sensibilisatie Gedragsverandering Strategieën en werkwijze

Resultaten-primaire preventie (1) 4 netwerken –2 in Antwerpen (franstalig en Engelstalig) –1 in Oost-Vlaanderen: Frans en Engelstalig netwerk –1 in Vlaams-Brabant: Frans en Engelstalig netwerk Sensibiliseringsacties tijdens verschillende festivals : Gentse feesten, De Conincplein, Wereld Markt: Informatiesessies en informatie stands georganiseerd door de netwerken Informatie materiaal en condom distributie

Table 2: Deelname aan projectactiviteiten georganiseerd door gemeenschapsleiders (Antwerpen en Gent) toename Antwerpen Oost-Vlaanderen TOTAAL (%*) 1463 (15-30%*) 2084 (25-50%*) 1.4 (*) van de geschatte doelpopulatie ( ≥ 15 ans)

Wereld Aids Dag, Antwerpen

Sensibiliseringsacties tijdens de festivals: Antwerpen

Netwerkvergadering Lezing informatie over HIV/AIDS voor gemeenschapsleiders Workshop “info stand en sensibiliseren”

Sensibiliseringacties: Gentse feesten

Table 1: Distributie van condooms in de Afrikaanse gemeenschappen, (Antwerpen & Gent) Total verdeeld % mannelijke condooms verspreid95%94% % Verdeeld tijdens vergadering met netwerken14%16% % verdeeld tijdens informatiesessies en stands georganiseerd door gemeenschap39%36% % verdeeld tijdens grote manifestaties (festivals)47%

Resultaten primaire preventie (2) 2 Afrikaanse verenigingen die werken met HIV preventie: –STA-OP in Antwerpen –Allen Te Samen in Leuven 7 PLWHA getuigenissers (2005) VCT: ??

Care for SAM living with HIV/AIDS Main problems –loneliness –Lack of information on the HIV/AIDS –Problems related to the fact of being migrants and being HIV+ (stigma, social problem, financial problem…)

Approach for the SAM living with HIV/AIDS Culturally adapted support (taking into account the perceptions and the culture of the patients) –For individual patient : urgent needs –psychological support Home visits, hospital visits Social probems Supplementary counseling

Individueel counseling Consultaties: 15/maand Telefoon: 15/week Soorten problemen ( ) Nieuwe patiënten Gekende patiënten Psychologische problemen57,2%26,7% Medische problemen19,0%42,0% Relatie (familie/koppel)10,4%18,2% Praktische problemen (logement, €, legale status, humanitair asiel…)10,4%18,2% Total306 (100%)176 (100%)

Groepscounseling: Muungano 57 persons (41F et 16M) from different cities Monthly meeting: training on compliance, secundary prevention, nutrution,… Fight against loneliness and stigma (excursion, dinner) Solidarity between the patients (hospital visits) Take part in primary prevention: – 19 testimonies ( ): 6 persons

HIVSAM project as tweedelijn project ( )

Specific doelstellingen Verbetering van de kwaliteit van de seksuele gezondheidspromotie, de preventie van HIV/SOA en HIV-gerelateerde zorg voor de primaire doelgroep (SAM), aangeboden door : -professionnele intermediairen van de gezondheid- en welzijnssector -verschillende groepen van vrijwillige intermediairen (community based organisatie)

Project Team Intermediairen -Community based organisaties -Professionele organisaties Primaire doelgroepen (SAM) Opleiding, Ondersteuning, Evaluatie Informatie & sensibilisatie Gedragsverandering Strategieën en werkwijze

Resultaten-2006 Primaire preventie 1) Activiteiten van de netwerken Informatiesessies: 12-> 532 mensen Informatie stands: 6 Sensibilisatieacties (condoom en informatie materiaal distributie): –Gentse feesten –Afrika Matters in Gent –De Coninckplein (Antwerpen) –Football toornoi (Antwerpen) Condoms distributie: condoms

Verdeling van mannelijke condooms via verschillende distributiekanalen (2006) DistributiekanaalAantaal verdeelde condooms% HIV+ patiënten, Muungano569018,97% Festivals555018,50% PINA360012,00% Sessions of information352511,75% HIV SAM preventienetwerken2400 8,00% World Aids Day23907,97% Stands20256,75% Shops and cafés17905,97% Volunteers (field activities)15005,00% Wijkgezondheid centra12004,00% VCT/FGDs1800,60% Other1500,50% Total %

2) Training PINA: (onthaal bureau voor de nieuwkomers) van Antwerpen: 16 docenten - 1docent gaaf 2 lessen aan zijn studenten

3) VCT onderzoek Onderzoek naar barrières voor gebruik van VCT diensten door de SAM doelgroep focusgroep onderzoek (gaat door tot Maart 2007)

VCT onderzoek Specifieke doelstellingen : - Percepties en attitudes van respondenten t.o.v. HIV testen in het algemeen en VCT in het bijzonder te beschrijven; - Hun concrete ervaringen met VCT te beschrijven; - Hun besluitvorming het bestaande aanbod rond VCT al dan niet te gebruiken - Hun perceptie t.o.v. belemmerende en bevorderende factoren voor de toegang tot VCT te beschrijven.

Priorities in Prevention(2007) Promotion of the VCT –Training for professionals around VCT: (June 2007) - Training for the networks (October 2007) Coaching the teachers of PINA who give information to the newcomers Support for the networks in their activities (raising awareness, sessions of information, stands of information, etc) identification of the organisations for HIV/AIDS & implementation of a network

Care: Priorities Transfer of our expertise “culturally adapted support” to the ARC –Individual support –Group support Identification of the needs of the ARC Training (April/May 2007) Implementing the Muungano in ARC Autonomy of Muungano group

Conclusion SAM are a high risk group for HIV/AIDS Few studies have been done Combining the prevention and the care is essential for better organise the prevention Culturally adapted strategies are very important Need of research

Challenges primary prevention Maintaining and strengthening the motivation of the SAM networks Sustainability of the volunteerism? Lack of professionals for supporting the networks SAM demand: global health promotion rather than the only HIV/AIDS problem Collaboration with the partners in the prevention domain

Challenges Care Integrating the culturally sensitive approach in the ARCs Creating the Muungano in the ARCs Autonomy of the Muungano Participating in the primary prevention (testimonies)