Lancering van de Vlaamse projecten in het kader van ESFRI Brasschaat, 7 mei 2012 Verouderen in Europa Prof. dr. Bea Cantillon Promotor SHARE-België Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck (UA) 1

Inleiding SE EE IE UK DK NL BE LU DE PL CZ CH AT FR ES PT IT GR HU SI IL Korea Japan China India Paneldata: en levensgeschiedenissen Interdisciplinair: -Arbeid en activiteiten -Inkomen en vermogen -Gezondheid -Gezondheidszorg -Sociale netwerken Internationaal: ~ vijftigplussers in 20 Europese landen + partnerlanden Paneldata: en levensgeschiedenissen Interdisciplinair: -Arbeid en activiteiten -Inkomen en vermogen -Gezondheid -Gezondheidszorg -Sociale netwerken Internationaal: ~ vijftigplussers in 20 Europese landen + partnerlanden USA Mexico, Brazilië, Argentinië 2

Inleiding Vertrekpunt:  Verouderen is een proces  Beïnvloedt alle levensdomeinen  Interdisciplinaire en longitudinale opzet  beter begrip van veroudering  Individueel  Populatie  Beter beleid Arbeid, inkomen en vermogen Gezondheid, fysiek en mentaal Gezin, sociale netwerken Dynamisch Longitudinaal 3

Inleiding  Gestandaardiseerde vragenlijst  Ex-ante harmonisatie  Dezelfde vragen in alle landen (aangepast aan specifieke context waar nodig)  Computer Assisted Personal Interview  Toevalssteekproef  50-plussers + inwonende partner  Getrokken uit Belgisch Rijksregister  Aparte strata voor Vlaanderen, Wallonië en Brussel  Representatieve steekproef 4

Gebruik  Kosteloos te downloaden via  Enkel voor wetenschappelijke doeleinden  Aantal gebruikers neemt enorm toe! 5

SHARE-Vlaanderen 6  Wetenschappelijk leiding: Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck  Dr. Karel Van den Bosch  Veldwerk: Centrum voor Longitudinaal en Levensloop Onderzoek  Prof. dr. Dimitri Mortelmans  Financiering golven 1-5  EU-financiering via internationaal consortium  Federaal Wetenschapsbeleid  Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT)  Herculesstichting (agentschap Vlaamse overheid)

Innovatief onderzoek 7  Subjectieve inschattingen van de eigen gezondheid  Aangevuld met objectieve metingen  Handgrijpkracht  Blaastest  Wandelsnelheidtest  Zit en sta-test  (Lichaamsgewicht)  (Lichaamslengte)  Vergelijkbaar tussen landen en tussen leeftijdsgroepen

Opvallende bevindingen (1) 8 Vervroegde uittreding en cognitief functioneren  Verlaten van de arbeidsmarkt heeft negatief effect op cognitief functioneren  Werkende 61-jarige heeft – ceteris paribus – dezelfde cognitieve vermogens als gepensioneerde 60-jarige  Op basis van cognitieve testen in SHARE:  Geheugentesten  Eenvoudige rekensommen  Adam, Bonsang en Perelman (2007)

Opvallende bevindingen (2) 9 Belgische ouderen: groot vermogen  Pensioenen in België zijn relatief laag  Belgische ouderen behoren echter tot degenen met grootste vermogen  Vooral omdat meeste (80%) eigenaar zijn van hun woning  Onbelast door hypotheek  Veel meer dan in de buurlanden Christelis, et al. (2008)

Opvallende bevindingen (3) 10 Thuiszorg voor ouderen in Vlaanderen weinig selectief  Formele huishoudelijke hulp gaat in alle landen vooral naar alleenstaanden  In Vlaanderen is deze opvallend zwak gerelateerd aan de leefsituatie  Formele zorggebruik in Vlaanderen ook minder sterk gerelateerd aan IADL beperkingen  Geerts en Van den Bosch (2011)