Vilnius, 27th February - 12th March 2011 Workshop SEM Warmteopwekking en -benutting Ir. K.R. (Kees) Iepema

2 School name Het c Gemonitoorde energie-omzetters voor ruimteverwarming MicroWKK Combinair Combinatie microWKK en warmtepomp

3 Gemiddelde situatie Nederlandse huishouding School name Ketel 80 % 2000 m3 natural gas = 66 GJ 53 GJ heat Total input 66 GJTotal output 53 GJ Costs € 1200,-

4 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200

5 Situatie huishouding energiezuinig School name Boiler 80 % 1000 m3 natural gas = 33 GJ 26 GJ heat Total input 33 GJTotal output 26 GJ Costs € 600,-

6 wwwdem.isep.ipp.pt/ip2010 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200 Energie zuinig %€ 600

7 Situatie huishouding energiezuinig School name Electric power plant Efficiency 40 % Heat pump COP = 4 26 GJ heat 16,25 GJ natural gas Total input 16,25 GJ Total output 26 GJ Nu met warmtepomp 6,5 GJ = 1805 kWh Costs € 415,-

8 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200 Energie- zuinig %€ 600 Met warmte- pomp 16, %€ 415

9 School name Een “combinair” is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een gasketel. De bron van de warmtepomp is ventilatielucht en buitenlucht. Als de COP te laag wordt neemt de ketel het over.

10 Situatie huishouding energiezuinig School name Electric power plant Efficiency 40 % combinair 26 GJ heat 7,5 GJ natural gas Total input 27,5 GJ Total output 26 GJ Nu met combinair 20 GJ = 600 m3 Natural gas costs € 360,- 3 GJ = 833 kWh Costs € 192

11 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200 Energie zuinig %€ 600 Met warmte pomp 16, %€ 415 Met combinair 27,52696 %€ 192€ 360€ 552

12 School name 20 installaties met een micro WKK in Leeuwarden

microwarmtekracht HRE-ketel, toverketel, thuiscentrale Warmtekrachtkoppeling, d.w.z. omzetter die tegelijkertijd brandstof omzet in warmte en kracht (elektrische energie)

microwarmtekracht Whispergen Brander met stirlingmotor en lineaire generator vermogen rendement Elektrische energie 1,2 kW11 % Warmte 9,1 kW83 %

15 School name Deze WKK heeft een stirlingmotor die de elektrische generator aandrijft

Werking stirlingmotor

Stirlingmotor met lineaire generator

De praktijk 18 woningen Rietveldplein Leeuwarden met Whispergen Mei 2007 – juni 2008

19 Situatie huishouding energiezuinig School name CHP 6 % electricity 74 % heat 26 GJ heat Total input 30 GJ Total output 26 GJ Nu met micro WKK 32 GJ = 1060 m3 Natural gas costs € 640,- 527 kWh = 1,9 GJ costs - € 121,-

20 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200 Energie zuinig %€ heat Pump 16, %€ combin- air 27,52696 %€ 192€ 360€ CHP %€ -121€ 640€ 519

21 School name Monitoring combinatie micro WKK en warmtepomp

22 IP 2010 Material Energy and Sustainable Growth School name Porto, 28 February - 13 March 2010 De elektrische energie die de WKK produceert wordt gebruikt voor de warmtepomp Warmtewisselaars

23 Situatie huishouding energiezuinig School name Electric power plant Efficiency 40 % CHP 6 % Electricity 74 % heat 14 GJ heat 5 GJ natural gas Total input 24 GJ Total output 26 GJ Nu met combinatie warmtepomp en micro WKK HP COP = 4 19 GJ = 580 m3 Natural gas costs € 350,- 320 kWh = 1 GJ 12 GJ heat 560 kWh =2 GJ Costs € 110,-

24 School name Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total Gemid- deld %€ 1200 Energie zuinig %€ heat Pump %€ combin- air %€ 170€ 360€ CHP %€ -110€ 640€ CHP + HP %€ 110€ 350€ 460

25 Situatie huishouding energiezuinig School name CHP 30 % electricity 50 % heat 8 GJ heat Total input 15 GJ Total output 26 GJ Met warmtepomp en micro WKK met hoog elektrisch rendement HP COP = 4 15 GJ = 450 m3 Natural gas costs € 270,- 320 kWh = 4.5 GJ 18 GJ heat

26 IP 2010 Material Energy and Sustainable Growth ME &S G MATERIALS ENERGY AND SUSTAINABLE GROWTH School name Porto, 28 February - 13 March 2010 Energy In (GJ) Energy Out (GJ) PERCosts Electr. Costs Gas Costs total gemiddeld %€ 1200 Energie zuinig %€ 600 Met warmte pomp %€ 400 Met combinair %€ 170€ 360€ 530 Met WKK %€ -110€ 640€ 530 Met WKK en warmte pomp % € 110 € 350€ 460 Met WKK en warmte pomp theoretisch %0€ 270

Inbreng deelnemers Discussie resultaten Monitoring behoefte Eigen ervaringen