Diabetes Project Vlaanderen module diabetespas

diabetes type 2 vormt een enorm gezondheidsprobleem in België

type 2 diabetes wordt alsmaar frequenter blijft veel complicaties veroorzaken

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1990 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1991-92 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1993-94 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1995-96 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1995 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1997-98 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 1999 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2001;24:412.

Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U. S Diabetes and Gestational Diabetes Trends Among Adults in the U.S., BRFSS 2000 No Data Less than 4% 4% to 6% Above 6% Source: Mokdad et al., J Am Med Assoc 2001;286(10).

DM 2 veroorzaakt veel complicaties eigenschappen van de gemiddelde patiënt met pas gediagnostiseerde type 2 DM bij inclusie in de UKPDS 52 j BMI 29 kg/m² man vrouw nuchtere glycemie : 209 230 mg/dl HbA1c : 9.0 9.3 % bloeddruk : 134/82 140/84 mmHg LDL-cholesterol : 139 151 mg/dl United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS)

DM 2 veroorzaakt veel complicaties 15 jaar na de diagnose (ondanks vrij goede HbA1c 7-7.9%) : 58 % significante diabetescomplicaties cardiovasculair : 28% gestorven t.g.v. diabetes 27% myocardinfarct 10% CVA microvasculair : 23% significante microvasc. complicaties 2/3 intensief behandeld : mediane HbA1c eerste 10 j = 7.0 % 1/3 conservatief behandeld : mediane HbA1c eerste 10 j = 7.9 % definities : - gestorven tr.g.v. diabetes = AMI, CVA, perif. vaatlijden, nierinsufficiëntie, hyperglycemie, hypoglycemie, plotse dood - significante microvasculaire complicaties = laserbehandeling voor retinopathie, vitreumbloeding, creat > 2.8 mg/dl United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS)

Mevrouw, u hebt een beetje suiker …

nochtans veel mogelijkheden om het risico te reduceren evidence based medicine

DM 2 behandeling : evidence based predispositie gezonde levenswijze tijdige diagnose diabetes mellitus corrigeer risicofactoren vroeg stadium “merkers” rem evolutie af laat stadium “eindpunten”

DM 2 behandeling : evidence based predispositie gezonde levenswijze tijdige diagnose - voeding, lich.bew. (Da Qing, FDP, DPP) diabetes mellitus - glycemie (DCCT, Stockholm, Kumamoto, UKPDS) - BD (UKPDS, HOT, CAPPP, SystEur, Euclid, HOPE) - lipiden (HPS) - overgewicht - roken corrigeer risicofactoren vroeg stadium “merkers” - retinopathie : laser (DRS, ETDRS) - nefropathie : ACE-I (Lewis, RENAAL, …) - neuropathie : educatie, schoeisel - vaatlijden : correctie risicofactoren (cfr. supra) + aspirine (Phys Health, HOT) overgrote meerderheid van deze studies van laatste 10 j rem evolutie af laat stadium “eindpunten” - glycemie (Digami) - lipiden (4S, CARE, Lipid, HPS) - aspirine (Phys Health, HOT)

waarom nog zo veel complicaties ?

behandeling van type 2 diabetes = zeer complex ingewikkelde medische zorgen vraagt grote inzet van patiënt chronic disease "management"

behandeling van type 2 diabetes = zeer complex ingewikkelde medische zorgen vraagt grote inzet van patiënt chronic disease "management"

United Kingdom Prospective Diabetes Study UKPDS bewezen dat met goede glycemiecontrole de complicaties sterk verminderen maar ook bewezen dat : - goede glycemiecontrole alleen niet voldoende is - goede glycemiecontrole met de klassieke aanpak niet lukt

goede glycemiecontrole  complicaties  Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 46. UKPDS: Association of Hyperglycaemia and Complications. Type 2 diabetes 60 50 Myocardial 40 infarction % Incidence per 1000 patient years The consequences of failure-based management approaches in diabetes can be severe, as inadequate control of blood glucose causes unnecessary exposure of patients to additional risk of microvascular and macrovascular complications. In UKPDS, increasing HbA1C from 6% to 9% approximately doubles the risk of a myocardial infarction. In addition, the risk of microvascular complications increases markedly as HbA1C rises. Management approaches which achieve near normal glycaemic control are likely to have the biggest impact in reducing the incidence of heart attacks. 30 Microvascular disease 20 10 <6 6-<7 7-<8 8-<9 9-<10 10+ Updated HbA1c (%) UKPDS 35. BMJ 2000; 321: 405-412.

goede glycemiecontrole alleen niet voldoende Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 46. UKPDS: Association of Hyperglycaemia and Complications. Type 2 diabetes 60 HbA1c 7 % 50 Myocardial 40 infarction % Incidence per 1000 patient years The consequences of failure-based management approaches in diabetes can be severe, as inadequate control of blood glucose causes unnecessary exposure of patients to additional risk of microvascular and macrovascular complications. In UKPDS, increasing HbA1C from 6% to 9% approximately doubles the risk of a myocardial infarction. In addition, the risk of microvascular complications increases markedly as HbA1C rises. Management approaches which achieve near normal glycaemic control are likely to have the biggest impact in reducing the incidence of heart attacks. 30 Microvascular disease 20 10 <6 6-<7 7-<8 8-<9 9-<10 10+ Updated HbA1c (%) UKPDS 35. BMJ 2000; 321: 405-412.

Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes goede glycemiecontrole moeilijk te behouden met klassieke aanpak Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 19. UKPDS: Effects of Treatment on HbA1C over 15 Years. 9 Conventional 8 Median HbA1c (%) Intensive Throughout the study, intensive glucose control (squares) provided better glycaemic control compared with the conventional management policy (circles), as shown for HbA1C on this slide. HbA1C increased steadily with time in the conventional treatment arm. The intensive glucose control regimen induced an initial fall in HbA1C over the first year, after which this parameter also increased at a similar rate. Intensive therapy achieved significantly lower HbA1C values throughout the study, with a median difference of 0.9% over 10 years (7.0% in the intensive group vs 7.9% in the conventional group, p<0.0001). However, intensive treatment based primarily on a monotherapy approach, did not maintain optimal glycaemic control reflecting the progressive nature of type 2 diabetes. 7 6.2%=upper limit of normal range 6 3 6 9 12 15 Years from randomisation UKPDS Group. Lancet 1998;352:837–853.

Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes goede glycemiecontrole moeilijk te behouden met klassieke aanpak Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 19. UKPDS: Effects of Treatment on HbA1C over 15 Years. 9 Conventional 8 volgende therapiestap wordt te laat gezet ! Median HbA1c (%) Throughout the study, intensive glucose control (squares) provided better glycaemic control compared with the conventional management policy (circles), as shown for HbA1C on this slide. HbA1C increased steadily with time in the conventional treatment arm. The intensive glucose control regimen induced an initial fall in HbA1C over the first year, after which this parameter also increased at a similar rate. Intensive therapy achieved significantly lower HbA1C values throughout the study, with a median difference of 0.9% over 10 years (7.0% in the intensive group vs 7.9% in the conventional group, p<0.0001). However, intensive treatment based primarily on a monotherapy approach, did not maintain optimal glycaemic control reflecting the progressive nature of type 2 diabetes. 7 6.2%=upper limit of normal range 6 3 6 9 12 15 Years from randomisation UKPDS Group. Lancet 1998;352:837–853.

treat to target : HbA1c 7% 7% Dieet en Lichaams- beweging Monotherapie (metformine voorkeur) Combinatie van Orale Antidiabetica Insuline +/- Orale Antidiabetica Current Treatment Paradigm This slide shows unpublished survey data from primary care physicians in the US. The figures on the arrow show the average values of fasting plasma glucose at which the physicians were prepared to intervene to intensify therapy with each type of regimen. Primary care physicians were more likely to intensify antidiabetic therapy at a time when control of glycaemia has already been lost Physicians tolerated higher severities of hyperglycaemia as the complexity of the antidiabetic regimen increased 7%

realiteit : we reageren te laat 7% Dieet en Lichaams- beweging Monotherapie (metformine voorkeur) Combinatie van Orale Antidiabetica Insuline +/- Orale Antidiabetica Current Treatment Paradigm This slide shows unpublished survey data from primary care physicians in the US. The figures on the arrow show the average values of fasting plasma glucose at which the physicians were prepared to intervene to intensify therapy with each type of regimen. Primary care physicians were more likely to intensify antidiabetic therapy at a time when control of glycaemia has already been lost Physicians tolerated higher severities of hyperglycaemia as the complexity of the antidiabetic regimen increased 7%

realiteit : we reageren te laat 8% 7% Monotherapie (metformine voorkeur) Combinatie van Orale Antidiabetica Insuline +/- Orale Antidiabetica 150 mg% 8 % Dieet en Lichaams- beweging 8% Current Treatment Paradigm This slide shows unpublished survey data from primary care physicians in the US. The figures on the arrow show the average values of fasting plasma glucose at which the physicians were prepared to intervene to intensify therapy with each type of regimen. Primary care physicians were more likely to intensify antidiabetic therapy at a time when control of glycaemia has already been lost Physicians tolerated higher severities of hyperglycaemia as the complexity of the antidiabetic regimen increased 7%

realiteit : we reageren te laat 9% 8% 7% Combinatie van Orale Antidiabetica Insuline +/- Orale Antidiabetica 170 mg% 9 % Monotherapie (metformine voorkeur) 9% 150 mg% 8 % Dieet en Lichaams- beweging 8% Current Treatment Paradigm This slide shows unpublished survey data from primary care physicians in the US. The figures on the arrow show the average values of fasting plasma glucose at which the physicians were prepared to intervene to intensify therapy with each type of regimen. Primary care physicians were more likely to intensify antidiabetic therapy at a time when control of glycaemia has already been lost Physicians tolerated higher severities of hyperglycaemia as the complexity of the antidiabetic regimen increased 7%

realiteit : we reageren te laat 10% 9% 8% 7% Insuline +/- Orale Antidiabetica 220 mg% 10 % Combinatie van Orale Antidiabetica 10% 170 mg% 9 % Monotherapie (metformine voorkeur) 9% 150 mg% 8 % Dieet en Lichaams- beweging 8% Current Treatment Paradigm This slide shows unpublished survey data from primary care physicians in the US. The figures on the arrow show the average values of fasting plasma glucose at which the physicians were prepared to intervene to intensify therapy with each type of regimen. Primary care physicians were more likely to intensify antidiabetic therapy at a time when control of glycaemia has already been lost Physicians tolerated higher severities of hyperglycaemia as the complexity of the antidiabetic regimen increased 7%

Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes hoe UKPDS had kunnen verlopen : treat to target Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 19. UKPDS: Effects of Treatment on HbA1C over 15 Years. Conventional 9 Intensive 8 Median HbA1c (%) Throughout the study, intensive glucose control (squares) provided better glycaemic control compared with the conventional management policy (circles), as shown for HbA1C on this slide. HbA1C increased steadily with time in the conventional treatment arm. The intensive glucose control regimen induced an initial fall in HbA1C over the first year, after which this parameter also increased at a similar rate. Intensive therapy achieved significantly lower HbA1C values throughout the study, with a median difference of 0.9% over 10 years (7.0% in the intensive group vs 7.9% in the conventional group, p<0.0001). However, intensive treatment based primarily on a monotherapy approach, did not maintain optimal glycaemic control reflecting the progressive nature of type 2 diabetes. 7 6 3 6 9 12 15 Years from randomisation UKPDS Group. Lancet 1998;352:837–853.

Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes hoe UKPDS had kunnen verlopen : treat to target Improving the Prognosis of Patients with Type 2 Diabetes Slide 19. UKPDS: Effects of Treatment on HbA1C over 15 Years. Conventional 9 Complex Insulin Regimen Intensive +Sulphonylurea 8 Metformin +Basal Insulin Median HbA1c (%) Throughout the study, intensive glucose control (squares) provided better glycaemic control compared with the conventional management policy (circles), as shown for HbA1C on this slide. HbA1C increased steadily with time in the conventional treatment arm. The intensive glucose control regimen induced an initial fall in HbA1C over the first year, after which this parameter also increased at a similar rate. Intensive therapy achieved significantly lower HbA1C values throughout the study, with a median difference of 0.9% over 10 years (7.0% in the intensive group vs 7.9% in the conventional group, p<0.0001). However, intensive treatment based primarily on a monotherapy approach, did not maintain optimal glycaemic control reflecting the progressive nature of type 2 diabetes. 7 Treat to target 6 3 6 9 12 15 Years from randomisation UKPDS Group. Lancet 1998;352:837–853.

moderne aanpak van DM 2 glycemieregeling : - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig ook andere risicofactoren aanpakken - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig

BD als voorbeeld

UKPDS : hypertensiestudie lichte daling van bloeddruk met 10/5 mm Hg (van 154/87  144/82 mm Hg) geeft : mortaliteit door DM  32% p=0.019 CVA  44% p=0.013 hartfalen  56% p=0.0043 microvasculaire complicaties  37% p=0.0092 UKPDS 38. BMJ 1998;317:703-13.

striktere diastolische bloeddrukcontrole nodig bij diabetici dan bij niet-diabetici diast. BP (mm Hg) HOT studie Lancet,1998, 351:1755-62

UKPDS : Myocardial Infarction 8 6 4 2 >150 140-150 HbA1C (%) Systolic BP (mm Hg) 130-140 <130

moderne aanpak van DM 2 glycemieregeling : - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig ook andere risicofactoren aanpakken - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig

doelstellingen moeten haalbaar zijn ! moderne aanpak van DM 2 glycemieregeling : - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig doelstellingen moeten haalbaar zijn ! ook andere risicofactoren aanpakken - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig

effect van 10 % gewichtsdaling mortaliteit  > 20 % bloeddruk SBD  10 mm Hg DBD  20 mm Hg glycemie nuchtere glycemie  50 % lipiden totale CH  10 % LDL-CH  15 % TG  30 % HDL-CH  8 % Goldstein DJ. Int J Obes 92;16:397-415

elke daling is winst vb. roken : - stoppen met roken als het kan - verminderen met roken geeft ook al veel verbetering

moderne aanpak van DM 2 glycemieregeling : - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig ook andere risicofactoren aanpakken - voldoende snel reageren - doelgericht - progressief meer medicatie nodig realistische, maar toch voldoende strikte therapiedoelen

behandeling van type 2 diabetes = zeer complex ingewikkelde medische zorgen vraagt grote inzet van patiënt chronic disease "management"

HET BESTE DAT JE KAN DOEN IS STOPPEN MET ROKEN, DRINKEN EN VETTIG ETEN ! WAT IS HET TWEEDE BESTE ?

vraagt grote inzet van patiënt verandering levensstijl : voeding, beweging, regelmaat  sociale druk medicatie, controles kosten  weinig of geen symptomen van hyperglycemie vooraleer er complicaties zijn geeft de behandeling van de aandoening meer hinder dan de aandoening zelf

behandeling van type 2 diabetes = zeer complex ingewikkelde medische zorgen vraagt grote inzet van patiënt chronic disease "management"

chronic disease "management" informatie, educatie, motivatie van patiënt progressief meer medicatie nodig complexe follow-up multidisciplinaire behandeling (shared care)  vraagt veel organisatie - overleg - uitleg (management)  we steken er veel Latijn in

spanningsveld team  patiënt standpunt van de arts aanpassen van levensstijl : voeding, beweging, roken, … gebruik van verschillende farmaca regelmatige opvolging van parameters jaarlijkse nazicht van vroegtijdige merkers van complicaties = onpopulaire maatregelen standpunt van de patiënt ik leef zoals ik mij goed voel ik wil controle over mijn leven houden ze zeggen allemaal wat anders, ze weten het zelf niet

spanningsveld tussen zorgverleners werken niet steeds naar dezelfde doelstellingen geven niet steeds dezelfde boodschappen aan patiënt geven niet steeds alle relevante informatie aan elkaar door werken vaak niet als een team

worden huisartsen voldoende ondersteund / omkaderd voor deze zorgen ? NEEN

onvoldoende ondersteuning / omkadering niet duidelijk wie deze zorgen moet coördineren diëtiste niet terugbetaald voetzorg (pedicure, podoloog) niet terugbetaald geen beschikking over een diabetesverpleegkundige gebrek aan specifiek educatiemateriaal voor eerste lijn onvoldoende hulpmiddelen om de communicatie met de patiënt te bevorderen onvoldoende hulpmiddelen om de communicatie binnen het eerste lijnteam te bevorderen geen specifieke follow-upformulieren geen extra vergoeding enz., enz.

onvoldoende ondersteuning / omkadering zorgvernieuwingsproject niet duidelijk wie deze zorgen moet coördineren diëtiste niet terugbetaald voetzorg (pedicure, podoloog) niet terugbetaald geen beschikking over een diabetesverpleegkundige gebrek aan specifiek educatiemateriaal voor eerste lijn onvoldoende hulpmiddelen om de communicatie met de patiënt te bevorderen onvoldoende hulpmiddelen om de communicatie binnen het eerste lijnteam te bevorderen geen specifieke follow-upformulieren geen extra vergoeding enz., enz.

zorgvernieuwingsproject

we kunnen u de hemel niet beloven maar … laat u toch niet ontmoedigen

zorgvernieuwingsproject globaal diabeteszorgpakket volgens actuele diabetes-richtlijnen - evidence based - brede aanpak (glycemie, cardiovasculaire risicofactoren, vroege detectie complicaties) - werken met individuele therapiedoelen huisarts coördinerende rol betere omkadering : voedingsadvies, voetzorg betere communicatie diabetespas = centraal document

zorgvernieuwingsproject Vlaamse Diabetes Vereniging diabetespas Vlaamse Diabetes Vereniging Ottergemsesteenweg 456 9000 Gent tel. 09/2200520 - fax 09/2210082 e-mail : vdv@diabetes-vdv.be web : www.diabetes-vdv.be informatie voor diabeet houvast voor huisarts communicatiemiddel : - met patiënt - met andere zorgverleners - geïmplementeerd in Nederland, Duitsland en Scandinavië - verpreiden via de artsen : alle diabetespatiënten 1 bezorgen = 200.000 x 10 Bef => 2 miljoen - evt. systeem om gebruik ervan te testen : enquete bij artsen via WVVH enquete bij diabetespatiënten via mutualiteiten

ingebouwde stimuli pas verstrekt door mutualiteiten patiënt krijgt vergoeding voor 1 u (of 2 x ½ u) voedingsadvies door diëtiste per jaar patiënt met hoog risico voor diabetische voetwonden krijgt vergoeding voor 2 consultaties bij podoloog per jaar huisarts krijgt € 12.5 per patiënt waarbij hij diabetespas gebruikt

opleiding paramedici VDV heeft een opleidingspakket ontwikkeld voor diëtisten en podologen wordt gebruikt in Hoge Scholen voor een korte bijkomende opleiding

een stap vooruit ! is dat alles ?

wat vinden jullie hiervan ? discussie

hoe u verder bekwamen in de diabeteszorg ?

u verder bekwamen ! Nederlandse Standaard diabetesstandaard  http://nhg.artsennet.nl/standaarden/M01/start.htm Consensus type 2 diabetes WVVH, VDV  website VDV - WVVH lidmaatschap VDV : - Diabetes Info - gids : "Weet je voldoende over diabetes" - brochures over verschillende diabetesonderwerpen - e-mail nieuwsbrief opleidingsmodules DPV

kennis van huisarts over diabetes reservedia's kennis van huisarts over diabetes

Een nuchtere glycemie van 130 mg/dl bij iemand van 50 jaar mag als normaal beschouwd worden  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

Bij een 65-jarig persoon met type 2 diabetes volstaat het om te streven naar een nuchtere glycemie lager dan 180 mg/dl  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

Bij elke diabeet dient minstens 3 maal per jaar een HbA1c-waarde bepaald te worden  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

Bij iemand waarbij pas de diagnose van type 2 diabetes werd gesteld moeten onderzoeken naar chronische diabetescomplicaties gebeuren  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

Bij de meeste type 2 diabeten volstaat een controle van de proteïnurie en hoeft geen microalbuminurie nagekeken te worden  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

Wanneer de oogfunduscontrole bij een diabetes- persoon normaal is kan enkele jaren gewacht worden met de volgende controle  eens neutraal  oneens Diabetes Project Vlaanderen 1998

pro's, con's van het project reservedia's pro's, con's van het project

pro's en con's : patiënt pro : contra : meer garanties voor optimale zorg beter op de hoogte, meer inspraak (patient empowerment) doelstellingen therapie individueel aangepast minder kans dat zaken vergeten worden betere screening naar voetcomplicaties behandeld door beter communicerend team terugbetaling voedingsadvies terugbetaling podoloog (als hoog risico) meer administratie kans dat verloren gaat (te) grote verwachtingen contra :

pro's en con's : huisarts pro : contra : meer hulpmiddelen om patiënt te motiveren minidossiertje overal beschikbaar (ook bij pat. thuis) bundeling van nuttige formulieren inhoudelijke ondersteuning, protocollair werken betere omkadering (vergoeding diëtiste, podoloog) betere communicatie binnen het team coördinerende functie vergoeding voor extra werk erkenning centrale rol in chronic disease management meer administratie (dubbel noteren) kans dat verloren gaat tijdsinvestering binnenkort pasje voor BD, lipiden, COPD, …? had meer verwacht (vergoeding, omkadering) contra :

pro's andere zorgverleners diëtiste : zal meer systematisch ingeschakeld worden betere communicatie met andere zorgverleners (meer info) erkenning essentiële rol in diabeteszorg krijgt vergoeding zinvollere interventie in vroeger stadium mogelijkheid om actieve rol te spelen in diabeteszorg podoloog : apotheker :

pro's andere zorgverleners thuisverpl. : betere communicatie met andere zorgverleners (meer info) ziet juiste soort patiënten betere tussentijdse opvolging van patiënten in de 1ste lijn erkenning rol bij opleiding en ondersteuning van 1ste lijn zal meer systematisch ingeschakeld worden zinvollere interventie in vroeger stadium diabetoloog : oogarts :

pro's andere overheid : alg. bevolking : goede kwalitatieve zorg op het juiste echelon optimale inzet van middelen mogelijkheden om extra gegevens te verkrijgen over de epidemiologische evolutie van de aandoening, de kwaliteit van de zorgen, de kostprijs, enz. zal het opzetten van analoge projecten voor andere chronische aandoeningen stimuleren reclamecampagne rond diabetespas zal een sensibiliserend effect hebben alg. bevolking :