xxxxxxxxxxxxxxx Aphasia Clinics 2012 4/4/2017 Aphasia Clinics 2012 Complexiteit in afasietherapie Drs. M. Veldkamp, Hogeschooldocent, Linguïst, Logopedist xxxxxxxxxxxxx

AV I Afasie Diagnostiek 10 december, 20 dagen post onset AAT Ruwe score Percentiel score Token test 33 50 Naspreken 134 80 Schrijftaal 49 Benoemen 42 27 Taalbegrip 69 ANTAT Begrijpelijkheid 26 Verstaanbaarheid 100 Presenteer de gegevens aan de hand van de Assen (Van harskamp en Visch-Brink) 50- jarige mijnheer. Sterke woordvindingsproblemen, persevereert op woorden, soms semantische en fonematische parafasieen. Transcorticale afasie We hadden tijdens de AAT ook de indruk dat hij de test niet al te serieus nam, dus mogelijk ondergepresteerd heeft. In een gesprekje met hem lijkt zijn begrip beter dan hier op de AAT blijkt. Ik om daar straks nog op terug. Transcorticale afasie: Naspreken niet slechter dan P60, alle overige subtests behalve TB minstens 20 P slechter

AV II Neurologische en neuropsychologische uitval Impulsiever xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 AV II Neurologische en neuropsychologische uitval Impulsiever Verminderd ziekte-inzicht Persevereren ( m.n. bij spreken) Snel afgeleid Licht hemibeeld rechts III somatische status I-CVA linkerhemisfeer Neuropsychologisch onderzoek xxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 AV IV Psychosociale aspecten Onverzettelijk, perfectionistisch, snel gefrustreerd als iets niet lukt. V Sociaal maatschappelijke gegevens Getrouwd, heeft met partner eigen bedrijf, dreigt inkomen te verliezen als hij niet meer kan werken. Op as 4 punten die hij en zijn partner zelf genoemd hebben. xxxxxxxxxxxxx

Nadere diagnostiek Semantisch systeem + Auditief analysesysteem - (PALPA 48 visuele synoniembeoordeling) Auditief analysesysteem - (PALPA 1 auditieve discriminatie nonwoorden) Auditief input lexicon + (PALPA 5 auditieve lexicale decisie) Fonematisch outputlexicon – (PALPA 14 visuele rijmbeoordeling) Foneembuffer + (PALPA 8 herhalen nonwoorden) Problemen in alle modaliteiten. Onderliggende stoornissen kijkend naar het model van Ellis en Young In nadere diagnostiek focus op Auditief taalbegrip en het spreken. SS: geschreven gazon – grasveld Geen goede score, maar omgekeerd voorstelbaarheidseffect. AAS; pijt – tijp, fool – fool Scoorde significant afwijkend op auditieve discriminatie. AIL: irritatie – dorg – professor - steffer Auditieve lexicale decisie ging goed, dus het auditief input lexicon leek vrij goed te functioneren FOL: bank – mank jam - stem Hr. liet een onregelmatigheidseffect zien op visuele rijmbeoordeling en scoorde significant afwijkend, dus we nemen aan dat de werking van het fonematisch outputlexicon verstoord is. De foneembuffer leek weer goed te functioneren. Inima - duter - kruft

Auditief Analyse Systeem Visueel Analyse Systeem Auditief Input Lexicon Visueel Input Lexicon Semantisch Systeem Grafematisch Output Lexicon Speech Output Lexicon Grafeem Foneem Conversie Foneem Grafeem Conversie Deze modules getest Grafeem Buffer Foneem Buffer

Auditief Analyse Systeem Visueel Analyse Systeem Auditief Input Lexicon Visueel Input Lexicon Semantisch Systeem Grafematisch Output Lexicon Speech Output Lexicon Grafeem Foneem Conversie Foneem Grafeem Conversie Deze modules zijn verstoord. Grafeem Buffer Foneem Buffer

Hulpvraag AV wil beslist niet aan taalbegrip werken. Wil wel graag aan de woordvindingsproblemen werken. Wil graag oefeningen ‘die hij goed kan’. Dat heeft natuurlijk ook te maken met het beperkte inzicht. De uitspraak over de oefeningen die hij goed kan: zijn frustratietolerantie is zeer beperkt. Als oefeningen niet lukten zoals hij hoopte, dan wilde hij de oefening niet doen.

Werken aan woordvindingsproblemen xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 Werken aan woordvindingsproblemen Woordvindoefeningen Fonologische oefeningen Woordvindingsproblemen worden veroorzaakt door problemen in het fonematisch outputlexicon. xxxxxxxxxxxxx

Complexiteit woordvindoefeningen Opbouw in frequentie van gevraagde woorden Opbouw in het aantal gevraagde items Opbouw in cuen Neurolinguistische AfasieTherapie, Logotherapia, benoemen van plaatjes, FIKS III en X Kijkend naar de complexiteit: Naar hoogfrequente woorden vragen (noem 2 huisdieren, noem 2 soorten fruit) of naar LF woorden (noem hoofdsteden in europa) Veel items vragen of met weinig tevreden zijn. Cuen kun je van moeilijk naar makkelijk doen: dus weinig info, langer wachten met cuen naar meer info geven. Of andersom snel veel informatie geven (errorles learning) en dat langzaam afbouwen.

Complexiteit fonologische oefeningen Opbouw in moeilijkheidsgraad Opbouw in cuen FIKS II (Klemtoon), FIKS VIII (Homofonen), FIKS X (Rijmen) Beetje experimenteel, lijkt niet voor iedere cliënt hetzelfde te zijn, maar bepaalde FIKS oefeningen zijn duidelijk lastiger dan andere. BV homofonen beoordelen is in mijn ervaring vaak moeilijker. Opbouw in cuen geldt weer hetzelfde Voorbeelden van oefeningen voor het FOL. Wel allemaal visuele taken.

Complexiteit therapie xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 Complexiteit therapie Complexiteit: taalkundig Complexiteit: overig Opbouw in frequentie Opbouw in aantal items Opbouw in cuen Opbouw in moeilijkheidsgraad oefeningen Verminderd inzicht Lage frustratietolerantie Aantal keuze om de complexiteit van therapie te bepalen Maar ook andere niet talige factoren die inhoud therapie stuurden xxxxxxxxxxxxx

Gevolg voor therapie Woordvindoefeningen Fonologische oefeningen xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 Gevolg voor therapie Woordvindoefeningen Zoveel mogelijk naar hoogfrequente woorden vragen. Met weinig items tevreden. Snel cuen met veel informatie. Fonologische oefeningen Laag insteken. Dit leek het beste voor deze patient op dat moment. M.n. door verlaagde frustratietolerantie en beperkt inzicht. xxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxxx 4/4/2017 Thompson (2007) In all domains, greater treatment gains have resulted when more complex, as compared with simpeler, language material becomes the focus of treatment. Training complex structures results in generalization to less complex structures when untreated structures encompass processes relevant to (i.e. are in a subset relation to) treated ones. Dat hebben we bij AV niet gedaan. We hebben gekozen om zo eenvoudig mogelijk te starten. In dit geval was dat niet mogelijk geweest. AV had vermoedelijk afgehaakt. Voorbeeld: SS, atypische items trainen, dan volgen de typische items. Pinguin en struisvogel trainen, dan volgen merel en mus Kijkend naar AV hebben we getracht het FOL te trainen. Complexiteit van wv oefeningen te beinvloeden door de frequentie van de gevraagde items te kiezen Vraag: is de relatie tussen HF en LF woorden te vergelijken met die tussen atypische en typische voorbeelden uit een semantische categorie? m.a.w. zijn de HF woorden een subset van de LF woorden? Als dat niet zo is, hoe dan de conclusie van Thompson toepassen op trainen van het FOL? Discussie? xxxxxxxxxxxxx

Effect therapie Diagnostiek 10 december, 20 dagen post onse 10 december e.v., 20 dagen p.o. 27 februari e.v., 80 dagen p.o. AAT Ruwe score Percentiel score Percentielscore Token test 33 50 5 93 Naspreken 134 80 149 99 Schrijftaal 49 86 94 Benoemen 42 27 109 Taalbegrip 69 88 57 ANTAT Begrijpelijkheid 26 47 89 Verstaanbaarheid 100 Diagnostiek 10 december, 20 dagen post onse Ongeveer 8 weken later wederom getest. TT 8 28 NA 15 15 ST 12 36 BE 17 67 TB 22 19 Behalve op TB overal significant vooruit, zelfs op naspreken. Groot effect van spontaan herstel. Echter: vooruitgang op Benoemen is wel verreweg het grootst. Geeft mogelijk aan dat er toch ook een effect van therapie is geweest.

Referenties Bastiaanse, Y.R.M. (1992) PALPA: Psycholinguistic Assessment of Language Problems in Aphasia, dutch edition. Amsterdam: Pearson. Ellis, A.W., Young, A.W., (1997) Human Cognitive Neuropsychology, a Textbook with Readings. Hove: Lawrence Erlbaum Associates. Rijn, M. van e.a. (2000) FIKS, een fonologisch therapieprogramma. Lisse: Swetz en Zeitlinger B.V. Thompson, C.K. (2007) Complexity in language learning and treatment. American Journal of Speech Language Pathology, 16, 3-5. Whitworth, A., e.a. (2005) A cognitive neuropsychological approach to assessment and intervention in aphasia. Hove: Psychology Press.