Principes Contrapositie: p  q niet q  niet p Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen-VW  geen-MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen-AM  geen-VW)

(Natuurwetmatig) determinisme Lezen (voorlezen) uitleg determinisme pag. 34 onder (Natuurwetmatig) determinisme Iedere gebeurtenis volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten

Determinisme Denken Doorzien 0.00 – 10.00

1. Voor alle atomen a geldt: Tat wordt bepaald door Tat-1 en NW Afkortingen: Tat: de toestand van a op tijdstip t NW: de natuurwetten   1. Voor alle atomen a geldt: Tat wordt bepaald door Tat-1 en NW 2. Als voor alle delen d van een ding D geldt: Tdt wordt bepaald door Tdt-1 en NW, dan geldt voor D: TDt wordt bepaald door TDt-1 en NW

1. Voor alle atomen a geldt: Tat wordt bepaald door Tat-1 en NW Afkortingen: Tat: de toestand van a op tijdstip t NW: de natuurwetten   1. Voor alle atomen a geldt: Tat wordt bepaald door Tat-1 en NW 2. Als voor alle delen d van een ding D geldt: Tdt wordt bepaald door Tdt-1 en NW, dan geldt voor D: TDt wordt bepaald door TDt-1 en NW 3. Het universum is opgebouwd uit atomen Dus: Tuniversumt wordt bepaald door Tuniversumt-1 en NW

(Natuurwetmatig) determinisme Iedere gebeurtenis volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten Dus: Wie ik ben volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten Wat ik wil volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten Wat ik doe volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten

Principes Je kunt nu als volgt redeneren: Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM Je kunt nu als volgt redeneren: DET  geen AM (consequentie determinisme) geen AM  geen VW (PAM) Dus: DET  geen VW (oftewel: VW  geen DET) als determinisme alternatieve mogelijkheden uitsluit, en vrije wil juist alternatieve mogelijkheden vereist, Dus: determinisme en vrije wil zijn onverenigbaar (incompatibel)

Principes Je kunt nu als volgt redeneren: Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM Je kunt nu als volgt redeneren: DET  geen AM (consequentie determinisme) geen AM  geen VW (PAM) Dus: DET  geen VW (INCOMPATIBILISME) als determinisme alternatieve mogelijkheden uitsluit, en vrije wil juist alternatieve mogelijkheden vereist, Dus: determinisme en vrije wil zijn onverenigbaar (incompatibel)

Incompatibilisme Als het determinisme waar is, dan heeft niemand een vrije wil (Als we een vrije wil hebben, dan is het determinisme onwaar)

Principes Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM INCOMP: DET  geen VW (VW  geen DET)

Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) Zijn determinisme en vrije wil onverenigbaar? Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) DET waar (Harde Determinist) Nee (DET en VW kunnen samen gaan)

Principes Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM INCOMP: DET  geen VW Harde DET INCOMP + DET

Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) Zijn determinisme en vrije wil onverenigbaar? Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) DET waar (Harde Determinist) VW waar (Libertarist) Nee (DET en VW kunnen samen gaan)

Principes Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM INCOMP: DET  geen VW (VW  geen DET) Harde DET INCOMP + DET LIBERTARIST INCOMP + VW

Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) Zijn determinisme en vrije wil onverenigbaar? Ja (je moet kiezen tussen DET en VW) DET waar (Harde Determinist) VW waar (Libertarist) Nee (DET en VW kunnen samen gaan) Compatibilist (DET en VW kunnen beiden waar zijn) Boek pagina 38: DEFINITIE Compatibilisme: Mensen hebben een vrije wil, of het determinisme nu waar is of niet. Schrijf daarbij: Determinisme en Vrije Wil zijn met elkaar verenigbaar

Waarom zou je incompatibilist zijn? 1. DET: alles oorzaak dus geen alternatieve mogelijkheden 2. PAM: geen alternatieve mogelijkheden dan geen vrije wil Dus: DET  Geen vrije wil DET en vrije wil zijn alleen onverenigbaar als je in PAM gelooft.

Waarom zou je incompatibilist zijn? 1. DET: alles oorzaak dus geen alternatieve mogelijkheden 2. PAM: geen alternatieve mogelijkheden dus geen vrije wil Dus: DET  Geen vrije wil DET en vrije wil zijn alleen onverenigbaar als je in PAM gelooft. Hoe zou je compatibilist kunnen zijn? 2. Geen PAM: ook zonder alternatieven vrije wil mogelijk Dus: ook al is DET waar en hebben we geen alternatieven, toch kunnen we nog een vrije wil hebben.

Zijn determinisme en vrije wil onverenigbaar? Ja Nee - determinisme waar (Harde Det.) - vrije wil waar (en det ook?) (Comp.) - vrije wil waar (Libertarist) determinisme misschien waar, maar vrije wil sowieso onmogelijk (Harde Incompatibilist)

Wat moet er in de vakjes staan?

Libertarisme Sartre Quantum mechanica Kant

Libertarisme Ultieme Oorzaak Principe Als iemand uit vrije wil handelt, dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen.

We kunnen doen wat we willen, maar we kunnen niet willen wat we willen oorzaak  gevolg/oorzaak  gevolg/oorzaak  ik wil een appel  ik pak een appel Ik heb gedaan wat ik wilde, maar niet gewild wat ik wilde

Libertarisme Ultieme Oorzaak Principe Als iemand uit vrije wil handelt, dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen. oorzaak  gevolg/oorzaak  gevolg/oorzaak ik wil een appel  ik pak een appel

Libertarisme Determinisme Iedere gebeurtenis volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen in combinatie met de natuurwetten. Ultieme Oorzaak Principe Als iemand uit vrije wil handelt, dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen. Dus: De keten van oorzaken heeft een einde in de eigen (vrije) keuze

Principes Mor.Ver: Morele Verantwoordelijkheid  Vrije Wil (geen VW  geen MV) PAM: Vrije wil  Alternatieve Mogelijkheden (geen AM  geen VW) DET: alles volgt noodzakelijk uit eerdere gebeurtenissen + natuurwetten Cons.Det: DET  geen AM INCOMP: DET  geen VW (VW  geen DET) Harde DET INCOMP + DET LIBERTARIST INCOMP + VW UOP Handeling uit VW vindt plaats op grond van onveroorzaakte keuze

Lees 2.3.1. / 2.3.3.

Keuze; waarden, redenen en afwegingen Obama Oorzaak; hypothalamus geactiveerd brein Obama Oorzaak; sucrose molecuul afgebroken molecuul in brein Obama