Studiedag Digitale Toegankelijkheid aan de K.U.Leuven Toegankelijke documenten: richtlijnen en technieken Nadia Diraä

Toegankelijke documenten Inleiding Tekstverwerking: MSWord PDF-documenten PowerPoint Multimediabestanden

Toegankelijke documenten: Inleiding Wat zijn toegankelijke documenten?  Kunnen door zoveel mogelijk mensen gelezen worden: gebruikers in uiteenlopende omstandigheden en met verschillende (uitlees)apparatuur of configuraties  Kunnen dus ook gelezen worden door mensen met een functiebeperking (blind, slechtziend, motorisch,...)‏

Toegankelijke documenten: MSWord Stijl en opmaak Documenten structureren Afbeeldingen Complexe opmaak Kleurgebruik, contrast en achtergrondkleur Taalgebruik

Toegankelijke documenten: MSWord Stijl en opmaak  Gebruik een goed leesbaar lettertype, zoals Verdana, Arial of Helvetica (sans serif of schreefloos)‏  Laat voldoende ruimte tussen de letters  Minimum lettergrootte: 12pt  Lijn tekst links uit, beter niet uitvullen  Plaats tekst in een kader ipv een tekstvak te gebruiken

Toegankelijke documenten: MSWord Documenten structureren  Structuur is niet hetzelfde als opmaak!  Opmaak = visuele structuur  Opmaakprofielen voor titels en andere hoofdingen  Vlot navigeren ahv deze titels en andere hoofdingen  Gebruik ook lijsten en opsommingen  Voor kolommen kies kolomopmaak

Toegankelijke documenten: MSWord Afbeeldingen  Decoratieve afbeeldingen: geen extra informatie nodig  Andere afbeeldingen: zorg voor tekstbeschrijvingen of bijschriften  Welke? Symbols, Clip Art, Objects, Drawings en Autoshapes

Toegankelijke documenten: MSWord Complexe opmaak  Schema's of gegevenstabellen  Schema's of een organigram: beschrijven in een tekst  Gegevenstabellen: informatie moet leesbaar zijn als het rij per rij wordt gelezen  Gebruik geen spaties of de tabtoets om een tabel te creëren

Toegankelijke documenten: MSWord Kleurgebruik, contrast en achtergrondkleur  Gebruik niet enkel kleur om bepaalde informatie weer te geven  Zorg voor voldoende contrast tussen de kleur van de tekst en de achtergrondkleur  Gebruik geen drukke afbeeldingen als achtergrond in tabellen of op een pagina

Toegankelijke documenten: MSWord Taalgebruik  KISS: Keep It Short and Simple  Gebruik zoveel mogelijk eenvoudige taal, maak je tekst zo beknopt en duidelijk mogelijk  Vermijd moeilijke woorden en jargon  Wees consequent in terminologie en concepten  Richtlijn: maximaal 15 woorden per zin, 4 zinnen per paragraaf, één idee per paragraaf  Verklaar afkortingen

Toegankelijke documenten: PDF Toegankelijkheidsfuncties in Acrobat Technieken om PDF-documenten toegankelijker te maken Bestaande PDF's: toegankelijkheid checken Bestaande PDF's: toegankelijkheid verbeteren

Toegankelijke documenten: PDF Toegankelijkheidsfuncties in Acrobat  Toegankelijkheidschecker  Optische karakterherkenning (OCR)‏  Toegankelijkheid toevoegen  Aanpassen van de leesvolgorde  Label Paneel  Content Paneel

Toegankelijke documenten: PDF Technieken om PDF-documenten toegankelijker te maken:  Zorg dat je bronbestand al toegankelijk is!  Gebruik de Acrobat PDFMaker plug-in ipv het bestand af te drukken met (Adobe) PDF printer  Controleer de instellingen van PDFMaker: vink “Tagged PDF” aan  Document beveiliging: vink “access for screen reader devices” aan

Toegankelijke documenten: PDF Bestaande PDF's: toegankelijkheid checken  Ingescande tekst is totaal ontoegankelijk!  Maak gebruik van de ingebouwde OCR-functie  Toegankelijkheidscontrole via menu Document > Snelle toegangscontrole  Krijg je als melding: "Er zijn geen toegangsproblemen ontdekt tijdens deze snelle controle" dan zijn er niet echt problemen met het document.

Toegankelijke documenten: PDF Bestaande PDF's: toegankelijkheid checken  verschijnt de tekst "Dit document is niet gestructureerd, zodat de leesvolgorde mogelijk niet correct is. Probeer verschillende leesvolgorden in het venster met leesvoorkeuren." dan kan de PDF minder toegankelijk zijn.  via het menu Bestand > Opslaan als tekst controleren of de leesvolgorde is gerespecteerd.

Toegankelijke documenten: PDF Bestaande PDF's: toegankelijkheid verbeteren  Enkel mogelijk met Acrobat Professional  Toevoegen van “tags”, logische structuur aan de inhoud van het document (titels, paragrafen, tabellen, voetnoten, etc.)‏  Open het document in Acrobat Professional en ga naar Advanced > Accessibility > Add Tags to Document

Toegankelijke documenten: MSPowerPoint Verschillende manieren om een presentatie te publiceren op het internet/Toledo:  Publiceren als.ppt of.pps  Alternatieve versie in.html voorzien  Alternatieve versie in.pdf maken

Toegankelijke documenten: MSPowerPoint Publiceren als.ppt of.pps  Afhankelijk van de instellingen van de gebruiker wordt de presentatie in de browser getoond  Of gedownload op de pc en bekeken met MSPowerPoint  Maar: niet voor elke gebruiker even toegankelijk!

Toegankelijke documenten: MSPowerPoint Alternatieve versie in.html  Opslaan in MSPowerPoint via menu Opslaan als > als webpagina  Scoort echter niet hoog qua toegankelijkheid  Beter alternatief: structuur en inhoud kopiëren naar een tekstverwerker en publiceren als tekst

Toegankelijke documenten: MSPowerPoint Alternatieve versie in.pdf maken  Gebruik de Acrobat PDFMaker plug-in ipv het bestand af te drukken met (Adobe) PDF printer  Controleer de instellingen van PDFMaker: vink Tagged PDF aan  Document beveiliging: vink access for screen reader devices aan

Toegankelijke documenten: Multimedia Inleiding toegankelijkheidsproblemen Basisrichtlijnen Captioning of dovenondertiteling Audiobeschrijving voor blinden en slechtzienden Flikkerende beelden

Toegankelijke documenten: Multimedia Inleiding toegankelijkheidsproblemen  Blinden en sommige slechtzienden  gebruiken geen muis maar toetsenbord,  gebruiken “screenreader” in combinatie met spraaksynthese en/of brailleregel.  Lineaire toegang tot informatie. Personen met motorische beperkingen  gebruiken soms “on-screen” keyboard.

Toegankelijke documenten: Multimedia Basisrichtlijnen  Bedieningsknoppen (start, stop, pauzeren)  moeten aanwezig zijn  moeten bedienbaar zijn via toetsenbord  video en geluid niet automatisch starten  storend voor screenreader

Toegankelijke documenten: Multimedia Captioning of dovenondertiteling  Captioning ≠ ondertiteling  ondertiteling: vertaling van dialoog in vreemde taal (of dialect)‏  captioning: weergave van dialoog én belangrijke geluidseffecten  altijd zichtbaar: open captioning  keuze door gebruiker: closed captioning

Toegankelijke documenten: Multimedia Audiobeschrijving voor blinden en slechtzienden  gesproken beschrijving van handelingen (soms ook gelaatsuitdrukkingen) van personages, tussen de dialogen door  nodig voor blinden en slechtzienden; nuttig voor licht mentaal gehandicapten en oudere mensen  in Vlaanderen nog vrij onbekend  taak voor specialisten

Toegankelijke documenten: Multimedia Flikkerende beelden  Foto- of flitsepilepsie  vermijd flikkerende beelden door lichtflitsen en/of bepaalde patronen  Chromatische epilepsie  veroorzaakt door snelle kleurwisselingen en flitsen waarin veel rood aanwezig is

Toegankelijke documenten: Conclusie Er is al heel wat mogelijk binnen bestaande softwareprogramma's. Hoe vroeger in het proces toegankelijkheid wordt geïntegreerd, hoe minder werk! Voordelen voor alle gebruikers Veel kan je zelf, voor sommige dingen doe je best beroep op een gespecialiseerde dienst.

Toegankelijke documenten: Conclusie Voor meer info:  Toledo community E toegankelijkheid Associatie K.U.Leuven, A-C4381-K 