EVOLUTIE VAN DE MENS 3A BIO Slide 2 Belangrijke tweevoetige vondsten Slide 3 Evolutie Mensachtigen Slide 4 Oorsprong mensen Slide 5 Out of Africa Theorie Slide 6 Multiregionale oorsprong Theorie Slide 7 Homo floresiensis Slide 8 Culturele Evolutie Slide 9 De CultuurKatalysator Slide 10 Kunst en Spiritualiteit Slide 11 Landbouw

tweevoetige vondsten Belangrijke vondsten van de eerste Main Menu tweevoetige vondsten Belangrijke vondsten van de eerste “tweevoetige”soorten bevat: Australopithecus africanus - 1942 (2.5 m.y.a) “Tuang boy” Australopithecus afarensis - “Lucy”, 1972 - “The first family”, 1975 (3 m.y.a) - “Laetoli footprints”, 1977 (3.75 m.y.a) Ardipithecus ramidus - 1995 (4.4 m.y.a) Orrorin tugenensis - 2001 (6 m.y.a! 1.5 my Eerder dan gedacht)

EVOLUTIE van de Hominiden Main Menu EVOLUTIE van de Hominiden 5 -8 miljoen jaar geleden ontstond de Hominide voorouder. Uit deze voorouder evolueerde uiteindelijk Gorilla's, chimpansees, bonobo’s en wij. De eerste uitsluitend menselijke (mensachtige) voorouder was waarschijnlijk Ardipithecus ramidus, ongeveer 5 Mya. Dit werd gevolgd door de Australopithecines, van 4 Mya. Alle fossielen uit deze tijd zijn gevonden in Afrika. Australopithecines waren tweevoetige. Hun hersenen waren slechts iets groter dan die van chimpansees. Ze maakten (waarschijnlijk) geen gebruik van hulpmiddelen, behalve de twijgen (zoals chimpansees ook doen). Darwin's theorie dat het ontstaan van tweevoetigheid vooraf ging aan de vergroting van de hersenen bleek juist te zijn. Waarom zou dit het geval? → handen vrij voor wandelen leidt er tot dat ze beschikbaar zijn voor het gebruiken van gereedschap.

Main Menu Ontstaan vd mens This represents one possible interpretation of the fossil data: Ardipithecus ramedus 6 m.y.a. 5 4 3 2 1 0.5 Present Australopithecus anamensis gracieuzere Australopithecines A. afarensis A. africanus Homo rudolfensis Paranthropus robustus P. Boisei H. habilis H. ergaster De megatanden – vegetariërs . a.k.a. robuuste Kaken en Kaakspieren Hinderde hersenvergroting H. erectus H. heidelbergensis H. neanderthalensis H. florensiensis H. sapiens

Oorsprong vd mens Main Menu Er zijn twee heersende theorieën over waar de oorsprong ligt van H. sapiens. Out of Africa (vervangings) Theorie: H. ergaster/ H. erectus migreerden en koloniseerden vele gebieden. Alleen het Afrikaanse type evolueerde in mensen, die zich verspreidde over de wereld en de anderen verving. mtDNA analyse ondersteunt de gezamenlijke voorouder van alle mensen 170,000 jaar geleden in Afrika. Mensen zijn genetisch te gelijk om parallel geevolueerd te zijn, zonder een grote genuitwiseling tussen de continenten. (unlikely). Er zijn weinig fossiele resten buiten Afrika die H. erectus koppelen aan H. sapiens. H. erectus H. sapiens Uitgestorven Argumenten voor: Europa Afrika Azië

Enige genuitwisseling Main Menu Oorsprong vd mens Multiregionale: H. ergaster/ H. erectus migreerden en koloniseerden vele gebieden. Er was soms uitwisseling van genen, maar de populaties waren geïsoleerd, en evolueerden parallel. Dit resulteert in kenmerkende regionale verschillen. Er is bewijs dat H. ergaster in Europa was, en er zijn sommige regionale verschillen gevonden tussen fossielen. 170,000 jaar is te kort voor H. sapiens om een andere populatie volledig te vervangen. mtDNA is minder betrouwbaar dan fossiel bewijs??? H. erectus H. sapiens Europa Afrika Azië Argumenten voor: Enige genuitwisseling

H. floresiensis Main Menu H. floresiensis werd in 2004 ontdekt op een klein Indonesisch eiland. De fossielen bleken ongeveer 13,000 jaar oud te zijn – de mens leefde toen al lang in Indonesië. De fossielen die gevonden werden, kwamen meer overeen H. erectus dan met H. sapiens. Een mogelijke evolutionaire route wordt hiernaast getoond. Bediscussieer of deze informatie de “Multiregionale” of de “Out of Africa” theorie ondersteunt.

CULTURELE EVOLUTIE Main Menu Biologische evolutie Culturele evolutie Zodra onze handen vrij waren om hulpmiddelen te maken, konden onze voorouders activiteiten ondernemen die een bepaalde intelligentie vereisen – hierdoor werden onze hersenen groter. Doordat de communicatie verbeterde, kon informatie worden doorgegeven door taal, in plaats van imitatie. Dit resulteerde in een enorme ontwikkeling van culturele evolutie. Biologische evolutie Culturele evolutie Ouders naar kinderen Van iedereen naar iedereen Ontstaat bij de bevruchting en verandert niet meer Continue ontwikkeling gedurende het leven Heeft een doel, cumulatief, bewust gericht op de toekomst Veranderingen zijn willekeurig, trial and error – 1 trial per generatie Onze culturele evolutie heeft in een korte tijd, de biologische evolutie van onze prooidieren, predatoren, concurrenten, en de meeste van onze parasieten overschreden. Bv. antibiotica

DE KATALYSATOR VOOR CULTUUR Main Menu DE KATALYSATOR VOOR CULTUUR De herseninhoud neemt toe tot het punt dat culturele evolutie mogelijk is Maken van gereed- Schap verbeterd Betere voedsel-voorziening Langere periode om te leren Toename postnatale hersengroei Langere ouderzorg periode Geboorte kan al plaatsvinden in een eerder ontwikkelingsstadium Herseninhoud stopt met toenemen, door stabiliserende selectie. Groter hoofd vereist breder bekken wat voortbeweging belemmerd. De grootste veranderingen bij de mens in de laatste tijd zijn ontstaan door culturele evolutie.

KUNST EN SPIRTITUALITEIT Main Menu KUNST EN SPIRTITUALITEIT H. neanderthalensis was de eerste mensachtige die kunst en spiritualiteit hadden. Ze hadden kettingen en kralen, en mogelijk ook muziek (in 1995 werd een fluitje gemaakt uit bot gevonden in een grot met gereedschap van Neanderthalers). Ze begroeven de doden met bloemen, kleding, kralen en rode oker. Vaak werden de doden neergelegd alsof ze sliepen met hun aangezicht oost-west gericht ... Was er sprake van rituelen? Zij verzorgde mensen die te slecht ter been of te oud waren om alleen te overleven. Waarom is dit belangrijk? Impliceert sterke sociale structuur en het ontstaan van groepscohesie. H. sapiens – Cro-Magnons maakte grotschilderingen waarbij dieren werden afgebeeld, ze maakten beeldjes van klei en ook begroeven ze hun doden, dit wijst op bijgeloof en / of een rudimentaire religie.

Landbouw voor- en nadelen Main Menu Landbouw voor- en nadelen Voordelen: Meer mensen konden gevoed worden – grotere populaties. Omdat er niet meer getrokken hoefde te worden (vaste nederzetting ipv nomadenbestaan) konden mensen zich specialiseren – ontstond er handel. Technologie kon zich ontwikkelen, b.v. opslag, huizenbouw, pottenbakkerij. Meer tijd om cultuur, kunst, taal, onderwijs… bankwezen, politiek etc. te ontwikkelen. Nadelen: Mensen kwamen meer in aanraking met overdraagbare aandoeningen Afvalverwijdering Ongedierte werd aangetrokken door opgeslagen voedsel en afval. Geschillen tussen eigenaren. Veel mensen afhankelijk van de oogstopbrengst. Afhankelijk van enkele gewassen - problemen met de opslag en deficiëntie ziekten.