Statistiek voor Historici Hulpvak B2HVST / G2HV09A Dr. L.J. Touwen College 6
Zesde college: Voorbeeld met indexcijfers Trendanalyse Voortschrijdend gemiddelde Seizoensbeweging Indexcijfers en trendlijnen in excel Volgende week: Correlatie van reeksen
Tijdreeksen Indexcijfers a- enkelvoudig b- samengesteld c- ongewogen d- gewogen (met wegingsfactoren) Voortschrijdend gemiddelde Trendanalyse
Indexcijfers Common Base Year / Gemeenschappelijk basisjaar Gebruik je wegingsfactoren, besluit dan: (a) gebaseerd op basisjaar (Laspeyres) (b) gebaseerd op het geobserveerde jaar (Paasche) (Bij een jaarlijks verschijnend cijfer, zoals de CBS-prijsindex, is dat het ‘laatste’ jaar. Anders niet! Vgl. Hudsonp. 117)
Prijsreeksen in reële waarden Nominale: gebruikt zogenaamde ‘current values’ Reële: vermenigvuldigd met deflator (=indexcijfer dat de inflatie weergeeft) Boek: ‘Real indices’ p. 119
Tijdreeksanalyse Vier componenten in de tijdreeks 1 Trend 2 Conjunctuur 3 Seizoensbeweging 4 Toeval / residu [kan niet verklaard worden] ‘Historical judgement is necessary’! (p 121)
TREND 1- groeivoet (growth rate) 2- gemiddeld groeipercentage (gemiddelde procentuele groeivoet) 3- dmv. voortschrijdend gemiddelde 4- lineair: y = a*x + b 5- in Excel: trendline in grafiek
TREND Groeivoet en groeipercentage zijn alleen op de eerste en laatste waarde gebaseerd. Geven een sterk kunstmatig beeld. Beter is een trendlijn op basis van alle waarden (lineair of niet-linear). (Hudson p. 122-125.)
Conjunctuur Cyclische fluctuaties: Er is een golfbeweging Vermoed je een golfbeweging met een vaste periode en bestaat je data uit een lange reeks? Met het ‘moving Average’ kun je deze golfbeweging verwijderen. Door het verschil te nemen tussen de trend en de data (opstellen van ‘detrended data’) krijg je de golfbeweging te zien.
Seizoensbeweging Maak een ‘detrended series’ door de gemiddelde afwijkingen van de trend (berekend per seizoen) af te trekken van de oorspronkelijke serie. Nu kunnen de conjunctuurschommelingen en incidentele afwijkingen van de trend worden bestudeerd. Voorbeeld boek Tabel 5.11 (pagina 133) Zie ook het Excel-blad