Medicamenteuze behandeling van Fibromyalgie dr. Philip Remans

Education, education, education Stel realistische verwachtingen “tot op heden is van geen enkele medicamenteuze therapie afdoende benificieel effect beschreven…” “…benadering is dan ook leren omgaan met pijn…”

Medicamenteuze mogelijkheden Antidepressiva Anticonvulsiva Sedativa NSAIDs en glucocorticoïden Analgetica Varia

Tricyclische anti-depressiva: amitryptiline (Redomex) 7 (kleinere) en kortere (12 weken) studies 2 studies (met cyclobenzaprine) met langere follow-up (26 weken) suggereerd vermindering effectiviteit Weinig uniformiteit in effectiviteit en relatief hoge frequentie nevenwerkingen Klinische verbetering bij 25-40% van de patiënten . 1-3h voor slapen 10 mg  25 mg (evt 50 mg)

SNRI’s: Duloxetine (Cymbalta) Initiëel 2 (kleinere) multi center studies van 12 weken. Later 1 grotere (520 patienten) multicenter, randomized, dubbel-blind, placebo-gecontroleerde studie van 6 maanden. Significante verbetering van pijn (Reeds in eerste week) Verbetering mentale vermoeidheid, niet algehele vermoeidheid. Best verdragen ‘s ochtends 30 mg 60 mg

SSRI’s Fluoxetine Paroxetine Fluvoxamine Citalopram 1 studie met vaste dosis (20 mg) 1 studie met escalerende dosis (2080 mg) wel (wat) signifante verbetering t.o.v. placebo Paroxetine dose escalatie (12.562.5 mg), 116 patienten, 16 weken 25 % verbetering FIQ-score : 57% vs 33% Fluvoxamine 1 studie vergelijking met amitryptiline Geen verschil in pijnvermindering Minder uitval (16 vs 40%) Citalopram 2 (kleinere) studies

Combinaties anti-depressiva 1 studie combinatie 20 mg fluoxetine ‘s ochtends + amitryptiline ‘s avonds Effectiever dan fluoxetine of amitryptiline alleen.

Antidepressiva: meta-analyses Arnold LM, Keck PE Jr, Welge JA. Antidepressant treatment of fibromyalgia: a meta-analysis and review. Psychosomatics. 2000;41(2):104-113. O’Malley PG, Balden E, Tomkins G, Santoro J, Kroenke K, Jackson JL. Treatment of fibromyalgia with antidepressants: a meta-analysis.  J Gen Intern Med. 2000;15(9):659-666. Häuser, Bernardy, Üçeyler, Sommer. Treatment of fibromyalgia syndrome with antidepressants: a meta-analysis. JAMA2009 Jan 14;301(2):198-209.

Antidepressiva bij fibromyalgie: meta-analyses

Antidepressiva: Pijn JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Antidepressiva: vermoeidheid JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Antidepressiva: depressieve grondstemming JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Health-Related Quality of Life Antidepressiva: Health-Related Quality of Life JAMA. 2009;301(2):198-209 : Treatment of Fibromyalgia Syndrome With Antidepressants: Meta-analysis

Anti-convulsiva: pregabaline (Lyrica) 2 grotere studies (529 patienten (8 weken) + 798 patienten(13 weken)) + aantal kleinere studies Aantal patienten met 50% verbetering pijn: 29% versus 13% Ook significante verbetering slaap vermoeidheid, algeheel welbevinden. Durability: 6 maanden follow-up van patienten die op 6 weken >50% verbetering pijn 61% versus 32%

Meta-analyse Pain 2009, 145(1): 69–81 gabapentin and pregabalin – A meta-analysis of randomized controlled trials

Compliance pregabaline Observationele studie: 127 patienten bij 10 reumatologen  47% rapportering non-compliance.

Spierrelaxantia:benzodiazepines Diazepam, tetrazepam: geen effect

Anti-inflammatoire medicatie NSAID’s: Naproxen, ibuprofen Geen verschil in effectiviteit dan placebo Geen data cox2 inhibitors Geen effect glucocorticoiden

Analgetica Studie met combinatie acetaminofen+tramadol 4Xdaags, 3 maand (vrouwen) Aantal patienten met 50% reductie pijn : 35% versus 18% VAS pijn: 19mm versus 7 mm

Varia Dieet (vegetarisch) : geen effect S-adenosylmethionine , carnitine, vitamineC, ..: Geen effect Magnesium

Magnesium Magnesium Sulfate vs. Normal Saline 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 2 4 Week Magnesium Normal Saline Mean (SE) VAS

Conclusies Education, education, education: Fibromyalgie = fibromyalgie Responsabiliseer patiënt Welke plaats heeft fibromyalgie in leven? Begrijpt hij/zij chroniciteit? Niet lijden tot schade? Belasting/belastbaarheid? Stel realistische verwachtingen “Less is more”