Het ovariumcarcinoma

Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

Het ovarium anatomie histologie metastasering

Anatomie van het ovarium

Histologie van het ovarium

Metastasering van het ovarium exfoliatie in de peritoneale holte lymfogeen hematogeen

Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

Epidemiologie 40 - 60 jaar 1/70 Westerse vrouwen stabilisatie incidentie: orale anticonceptiva profylactische ovariëctomie bij hysterectomie minst frequente doch meest dodelijke gynaecologische kanker

Incidentie : 5 meest voorkomende tumorlokalisaties 1 long-bronchus (24,70%) 5 maag (4%) 3 colon+rectum (12.2%) 4 blaas (7.3%) 2 prostaat (17,7%) borst (33,2%) 1 long-bronchus (4,5%) 5 colon+rectum (14.3%) 2 cervix (4,9%) 4 ovarium (5.0%) 3 BELGIE 1995 Incidentie : 5 meest voorkomende tumorlokalisaties

Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

Preventie en screening beschermende factoren risicofactoren

Beschermende factoren orale anticonceptivum zwangerschap borstvoeding (ringsterilisatie) (hysterectomie non radicalis)

Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

Omgevingsfactoren talkpoeder asbest dieet?

Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

Reproductieve factoren infertiliteit nullipariteit ovariële stimulatie

Reproductieve factoren “incessant ovulation” theorie gonadotrofine theorie

Reproductieve factoren Geen éénduidige verklaring nullipariae met infertiliteit weerstandig aan ovariële stimulatie ovariële hyperstimulatie: onvoldoende bewezen

Risicofactoren leeftijd omgevingsfactoren reproductieve factoren familiale factoren

Familiale factoren < 10% familiaal ovarium syndromen: tot 50% familiaal borst- en ovariumcarcinoom BRCA 1: tot 60%

Preventie en screening Hoe? Wie?

Hoe? CA 125: echografie: goedkoop en éénvoudig lage sensitiviteit en specificiteit echografie: hogere sensitiviteit duurder en lage specificiteit

Wie? Familiaal risico: orale AC buiten kinderwens. Jaarlijks CA 125 + transvaginale echo vanaf 35 - 40 j: ovariëctomie + substitutie

Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

Bilan ovariumtumor Diagnose Staging

Diagnose (1) Symptomen: Klinisch onderzoek: abdominaal ongemak, opzetting orgaanspecifiek klachten Klinisch onderzoek: ascites klierstreken inguinaal & supraclaviculair

Diagnose (2) Technische onderzoeken labo CA 125: minder specifiek premenopauzaal minder sensitief stadium I CT abdomen CT thorax botscan ascites punctie

Diagnose (3) Exploratieve laparoscopie tumorload nagaan resectabiliteit biopsiename

Staging Stage I growth limited to the ovaries Stage IA growth limited to one ovary; no ascites present containing malignant cells; no tumor on the external surface; capsule intact. Stage IB growth limited to both ovaries; no ascites present containing malignant cells; no tumor on the external surfaces; capsules intact Stage IC Tumor either stage IA of IB, but with tumor on surface of one or both ovaries, or with capsule ruptured, or with ascites present containing malignant cells, or with positive peritoneal washings.

Stage II growth involving one or both ovaries with pelvic extension Stage IIA extension and/or metastases to the uterus or tubes Stage IIB extension to other pelvic tissues Stage IIC tumor either stage IIA or IIB, but with tumor on surface of one or both ovaries; or with capsule(s) ruptured; or with ascites present containing malignant cells or with positive peritoneal washings.

Stage III tumor involving one or both ovaries with histologically confirmed peritoneal implants outside the pelvis and/or positive retroperitoneal or inguinal nodes; superficial liver metastases equal stage III. Tumor is limited to the true pelvis, but with histologically proven malignant extension to small bowel or omentum. Stage IIIA tumor grossly limited to the true pelvis, with negative nodes, but with histologically confirmed microscopic seeding of abdominal peritoneal surfaces, or histologically proven extension to small bowel or mesentery. Stage IIIB tumor of one or both ovaries with histologically confirmed implants, peritoneal metastasis of abdominal peritoneal surfaces, none exceeding 2 cm in diameter; nodes are negative. Stage IIIC Peritoneal metastasis beyond the pelvis > 2 cm in diameter and/or positive retroperitoneal or inguinal nodes.

Stage IV. growth involving one or both ovaries Stage IV growth involving one or both ovaries with distant metastases; if pleural effusion is present, there must be positive cytology to allot a case to stage IV; parenchymal liver metastasis equals stage IV.

Ovariële tumoren Goedaardige tumoren: cysten, matuur teratoma, … Borderline tumoren of cystadeno mas met laag maligne potentieel. Maligne tumoren: - epitheliale tumoren: 80 - 90% sereus cystadenocarcinoma mucineus cystadenocarcinoma endometroïd carcinoma clearcell adenocarcinoma ongedifferentieerd adenocarcinoma - niet-epitheliale tumoren stromale tumoren < 10% kiemcel tumoren < 5% Metastasen

Het ovariumcarcinoma het ovarium epidemiologie preventie en screening bilan behandeling

Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

Operabiliteit van een vergevorderd ovariumcarcinoma totale tumorload (g): initieel, residueel peritoneale carcinomatosis lokalisatie van de metastasen hoeveelheid ascitesvocht (algemene conditie)

Operabiliteit van een vergevorderd ovariumcarcinoma < 1000 g initiële tumorload < 1 g resttumor (optimaal)

Debulking Cytoreductieve chirurgie primaire debulking interval debulking secundaire debulking maximaal optimaal onvolledig

Strategie van de debulking (1) 0. Is optimale debulking mogelijk? 1. van oppervlakkig naar diep 2. van clean naar contaminated 3. van klein naar groot bloedingsrisico 4. eerst resectie dan reconstructie

Strategie van debulking (2) 1. Exploratie tumorspreiding - tumorload - schatting residuele tumorload. 2. Omentectomie 3. Li diafragma, milt, omentum minus, bursa omentalis, leverhilus 4. Para-aortische klierdissectie - ev. vriescoupe - ev. para-aortisch klierevidement 5. Dundarm van hoed van Treitz tot terminaal ileum 6. Colon van caecum tot sigmoïd

7. Linker paracolische goot en linker parietaal peritoneum 8. Rustpauze en verplaatsing instrumentiste en chirurg 9. Re diafragma en suprarenale streek 10. Re paracolische goot en rechter parietaal peritoneum 11. Resectie in het bekken 12. Anastomoses 13. Rustpauze 14 Kontrole hemostase - drainages - sluiten.

Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

Chemotherapie Neoadjuverend consolidatie palliatie zeldzamere tumoren intraperitoneaal

Neoadjuverende chemotherapie Wie? Stadium IV stadium III: > 1000 g tumorload ontelbare peritoneale metastasen niet optimale debulking mogelijk Wat? Taxol-Carboplatinum 3 wekelijks. 3 cycli Voordeel? Evaluatie respons minder zware chirurgie en complicaties meer optimale debulking verbeterde OS ?

Consolidatie chemotherapie Wie? na interval debulking na primaire debulking Wat? Taxol - Carboplatinum, / 3 wk 3 tot 6 cycli ifv. residuele tumorload en CA 125

Palliatieve chemotherapie combinatie of mono ifv. TTP.;performance; klachten

Zeldzame tumoren stromaal: Sertoli-Leydig cel, … kiemcel: teratoma, chorio, dysgerminoma R/: cfr. testistumoren goede prognose

Intraperitoneale chemotherapie Cisplatinum gebaseerd peroperatief - postoperatief belangrijke toxiciteit nog steeds in experimentele setting

Behandeling chirurgie chemotherapie hormonale behandeling

Hormonale behandeling receptoren oestrogeen: 60% progesterone: 50% androgeen: 70% wisselende concentraties I: chemoresistentie of intolerantie

Hormonale behandeling medroxyprogesterone (500 mg) tamoxifen (20 mg) GnRH agonisten

Prognose < 100 g: 30 – 40% 30% 100 – 1000 g: 20% 41% Na optimale debulking: 30 – 50%