VWO 4 & 5: Micro Hoofdstuk 5: Absolute macht
§… Monopolie polein / πωλειν=verkopen Griekse betekenis: monos / μονος = alleen of enkel Marktvorm waarbij er maar één aanbieder van een goed is tegenover veel vragers.
§… Monopolie kan ontstaan door: - unieke know how (octrooi, patent) - ligging (delfstoffen) - het ontbreken van concurrenten (substituten) - verkregen rechten (vergunningen) - politieke besluiten (overheidsbedrijven)
3 soorten monopolies: Natuurlijk monopolie Monopolie ontstaan door omstandigheden in de natuur - Zuidelijk Afrika heeft het natuurlijk monopolie op diamantproductie. Wettelijk monopolie Monopolie ontstaan door een wettelijke regeling. - onderneming vindt een nieuw product uit en legt deze vinding vast in een octrooi. De uitvinder heeft dan het alleenrecht om dit product te produceren. - de ECB heeft het wettelijk monopolie op het uitgeven van bankbiljetten. Feitelijk monopolie Monopolie ontstaan doordat via concurrentie (of marktomstandigheden) er slechts één aanbieder is. - Microsoft heeft het monopolie op het besturingsprogramma Windows.
§… Prijszetter Een aanbieder op een markt van onvolkomen concurrentie die de prijs kan verhogen teneinde de afzet te verkleinen en de prijs kan verlagen teneinde de afzet te vergroten om zo (bijvoorbeeld) maximale winst te realiseren.
§… PrijsdifferentiatiePrijsdiscriminatie Een aanbieder brengt een product in verschillende prijsklassen op de markt. Het vragen van verschillende prijzen voor een identiek product aan verschillende groepen afnemers. Dat kan als de beide markten volledig van elkaar gescheiden zijn.