Introductie Rebreatherduiken Versie2.8 01-09-2005 Introductie Rebreatherduiken NOB 2006 Commissie Technisch Duiken Werkgroep Rebreathers v 2.8

Inleiding Rebreatherduiken is FUN als je: Versie2.8 01-09-2005 Inleiding Rebreatherduiken is FUN als je: goed opgeleid bent en de nodige ervaring hebt opgedaan serieus met je apparatuur weet om te gaan je aan de regels houdt samen met je buddy duikt v 2.8

Intro Waarom / welke / wat? Wat moet ik leren? Hoe kom ik eraan? Versie2.8 01-09-2005 Intro Waarom / welke / wat? Wat moet ik leren? Hoe kom ik eraan? Historie v 2.8

Versie2.8 01-09-2005       Overzicht Een schematisch overzicht van de diverse richtingen van sportduiken. v 2.8

GEEN LUCHTBEL TE ZIEN! Versie2.8 01-09-2005 Een Rebreather in de praktijk. Rebreather duiken is duiken met heel weinig of geen bellen! v 2.8

Wanneer duiken met een Rebreather? Versie2.8 01-09-2005 Wanneer duiken met een Rebreather? Als je: het brevet Advanced Nitrox- duiker hebt + een erkende cursus met goed gevolg afgerond hebt voor het desbetreffende apparaat + een ruime ervaring in open water hebt Hier zie je de vereiste vooropleiding voordat je aan een Rebreather opleiding kunt beginnen. v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 Bellen? Géén bellen! v 2.8

Wat is een Rebreather? Het kenmerkende aspect van een Rebreather is Versie2.8 01-09-2005 Wat is een Rebreather? Het kenmerkende aspect van een Rebreather is dat de uitgeademde lucht geheel of voor een deel wordt hergebruikt. v 2.8

Waarom een Rebreather? Waar zou jij de voorkeur aan geven? Versie2.8 01-09-2005 Waarom een Rebreather? Waar zou jij de voorkeur aan geven? Rebreathers zijn vaak compacter dan vergelijkbare open circuit apparatuur, zeker voor de wat diepere duiken. v 2.8

Waarom duiken met een Rebreather? Versie2.8 01-09-2005 Waarom duiken met een Rebreather? alle voordelen van Nitrox langere duiktijden kortere deco-tijden weinig of geen bellen geruisloos onder water het ingeademde gasmengsel is warm en vochtig Hier zie je de voordelen van duiken met een Rebreather op een rijtje. v 2.8

Rebreathers bij sportduiken - waarom nu? Versie2.8 01-09-2005 Rebreathers bij sportduiken - waarom nu? Nitrox algemeen in gebruik bij sportduiken beschikbaarheid van verbeterde sensoren, computers, software, absorbent enz. vanaf 1995 recreatieve rebreathers op de markt 1998 – Closed Circuit Rebreather Waarom worden er nu rebreathers gebruikt bij sportduiken? Rebreathers worden nog niet zo lang gebruikt voor het sportduiken. Hiervoor waren een aantal ontwikkelingen nodig om rebreathers meer “gebruikersvriendelijk” en betrouwbaar te maken. v 2.8

Rebreathers en decompressie Versie2.8 01-09-2005 Rebreathers en decompressie Bij de Rebreather is er tot 50m altijd een hoger zuurstof percentage aanwezig, dat verkort decompressietijden. Ook tijdens de opstijging loopt het percentage zuurstof weer op. v 2.8

Vergelijking no-stop tijden Versie2.8 01-09-2005 Vergelijking no-stop tijden Door de hogere percentages zuurstof tijdens afdaling en opstijging zijn de nultijden ook langer (en/of de decostop tijden korter). v 2.8

60 minuten (bodemtijd) op 30 meter 10 20 30 1.3 bar 36% 21% Diepte (meter) Tijd (minuten) 73 82 124 Versie2.8 01-09-2005 60 minuten (bodemtijd) op 30 meter De totale duiktijd met een Rebreather is veel korter bij de zelfde bodemtijd vergeleken met Open Circuit nitrox of lucht. Dit komt m.n. door de hogere percentages zuurstof tijdens de opstijging. v 2.8

Alleen maar voordelen? Natuurlijk zijn er ook nadelen: Versie2.8 01-09-2005 Alleen maar voordelen? Natuurlijk zijn er ook nadelen: aanschaf- en exploitatiekosten verkrijgbaarheid gassen O2/Nitrox complexer dan OC meer mogelijkheden tot fouten extra training noodzakelijk meer onderhoud extra gewicht Rebreathers hebben natuurlijk niet alleen maar voordelen. Hier vind je een overzicht van de “nadelen” van een Rebreather. v 2.8

Welke Rebreather? Er zijn voor de sportduikers twee Versie2.8 01-09-2005 Welke Rebreather? Er zijn voor de sportduikers twee soorten Rebreathers: half-gesloten Rebreathers (SCR) volledig gesloten geregelde systemen (CCR)  Er zijn twee “hoofd”soorten Rebreathers: half-gesloten en gesloten. v 2.8

Basisprincipes Een Rebreather bestaat uit: Versie2.8 01-09-2005 Basisprincipes Een Rebreather bestaat uit: gasvoorraad met injectiesysteem contralongen mondstuk met vouwslangen scrubber Hier zie je een overzicht van de hoofdonderdelen van half-gesloten en gesloten Rebreathers v 2.8

Principe schema rebreathers Versie2.8 01-09-2005 Principe schema rebreathers ZUUR-STOF CO2 Zuurstof erbij (injectie) CO2 eruit (chemisch) Contralong voor tijdelijke opvang uitademgas Contralong voor tijdelijke opvang inademgas Alle soorten rebreathers werken volgen hetzelfde hoofdprincipe. Hier zie je dat principe schematisch in beeld. v 2.8

Semi-closed Rebreather (SCR) Versie2.8 01-09-2005 Semi-closed Rebreather (SCR) Kenmerken van de Semi-closed Rebreather (SCR): vooraf gekozen nitroxpercentage een constante toevoer een deel wordt hergebruikt fijne belletjes aanbevolen zuurstof-niveaumeter (pO2meter) Kenmerken van de Semi-closed-rebreather v 2.8

SCR Semi Closed circuit Rebreather Versie2.8 01-09-2005 Hier zie je het principe schema van een SCR in beeld. Het belangrijkste verschil met gesloten systemen is de injectie van Nitrox i.p.v. zuurstof, en het continu gedeeltelijk weer afblazen van gas uit het ademcircuit. v 2.8

Enkele voorbeelden SCR Versie2.8 01-09-2005 Enkele voorbeelden SCR Dräger Dolphin SCR Dräger Ray SCR Azimuth SCR Dit zijn wat voorbeelden van SCR’s die anno 2006 te koop zijn. De markt is echter sterk in beweging, dus het aanbod kan volgend jaar weer anders zijn! v 2.8

Passive addition SCR Passive Addition Semi-Closed Rebreathers Versie2.8 01-09-2005 Passive addition SCR Passive Addition Semi-Closed Rebreathers Dit type SCR is wat duurder dan de types van de vorige dia, maar heeft als voordeel een wat nauwkeuriger vasthouden van de FO2 bij wisselende inspanningen van de duiker. v 2.8

O2-percentages SCR Mengsel O2-verbruik O2-percentage van de duiker Versie2.8 01-09-2005 O2-percentages SCR Mengsel O2-verbruik O2-percentage   van de duiker in het ademgas 0,5 56 60% O2 / 40% N2 1 52 1,5 46 2 39 50% O2 / 50% N2 42 38 32 37 40% O2 / 60% N2 34 30 26 32% O2 / 68% N2 27 25 22 De zuurstofpercentages in een half-gesloten Rebreather varieren met het zuurstof verbruik van de duiker. Het zuurstof verbruik van de duiker wisselt met de verrichte inspanning en wordt ook wel “Metabolisme” genoemd. v 2.8

Duikdiepte en maximale duur met een Versie2.8 01-09-2005 SCR / Dolphin duiktijd Duikdiepte en maximale duur met een 4L/200 bar cilinder 0 to 17 m 120 min 60/40 (O2/N2) 0 to 20 m 95 min 50/50 (O2/N2) 0 to 30 m 67 min 40/60 (O2/N2) 0 to 40 m 47 min 32/68 (O2/N2) De maximale duikdiepte en gebruikstijd zijn afhankelijk van het gekozen mengsel en de doorstroomhoeveelheid van de daarbij horende nozzle. De “nozzle” is het injectieventiel waardoor constant een vaste hoeveelheid Nitrox in het ademcircuit wordt geblazen. v 2.8

Closed Circuit Rebreathers Versie2.8 01-09-2005 Closed Circuit Rebreathers Kenmerken Twee aparte gassen Geregelde toevoer van zuurstof Een optimaal mengsel afgestemd op het metabolisme van de duiker en de inspanning Gas wordt hergebruikt en geen bellen Afblazen alleen tijdens de opstijging Kenmerken van de gesloten Rebreather De belangrijkste verschillende zijn het gebruik van twee verschillende gassen (waarvan er één zuivere zuurstof is) en het totaal gebrek aan bellen: er wordt in principe geen gas afgeblazen. Ook is bij dit type niet zozeer het percentage zuurstof constant tijdens de duik, maar juist de PO2. Het percentage varieert dus met de diepte: hoe dieper, hoe lager. v 2.8

Closed Circuit Rebreather Versie2.8 01-09-2005 Closed Circuit Rebreather Principe schema gesloten Rebreather. Let op de twee verschillende gassen! v 2.8

Schema Closed Circuit Rebreather Versie2.8 01-09-2005 Schema Closed Circuit Rebreather Zuurstoffles Diluentfles Scrubber A Uitademen B Scrubber-ingang C Scrubber-uitgang D Inademen Hier zie je een principe schema van een populair merk CCR, de uit Engeland afkomstige Inspiration. Andere CCR’s hebben een vergelijkbare opbouw. v 2.8

De binnenkant Versie2.8 01-09-2005 Hier zie je de binnenkant, het “technisch hart”, van een CCR. Op het linker plaatje zijn duidelijk de drie zuurstofcellen te zien die continu de PO2 meten. v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 Voorbeelden CCR v 2.8

Prism Topaz en Cislunar CCR Versie2.8 01-09-2005 Prism Topaz en Cislunar CCR v 2.8

Zuurstofpercentage CCR Versie2.8 01-09-2005 Zuurstofpercentage CCR Diepte Druk pO2 Lucht pO2 CCR %O2 0m 1.0 bar 0.21 0.7 bar 70 3m 1.3 bar 0.27 1.3 bar 100 6m 1.6 bar 0.33 1.3 bar 81.3 10m 2.0 bar 0.42 1.3 bar 65 20m 3.0 bar 0.63 1.3 bar 43.3 30m 4.0 bar 0.84 1.3 bar 32.5 40m 5.0 bar 1.05 1.3 bar 26 50m 6.0 bar 1.26 1.3 bar 21.7 De zuurstofpercentages in een gesloten Rebreather varieren met de diepte, terwijl de pO2 constant blijft. Je kunt duidelijk zien dat op geringe dieptes (b.v. tijdens de decostops) het percentage zuurstof hoog is, waardoor de decoverplichting dus versneld wordt afgebouwd. Daar staat tegenover dat je dus op 50 meter diepte gewoon lucht ademt (21,7%)! v 2.8

SCR versus CCR Overeenkomsten: Versie2.8 01-09-2005 SCR versus CCR Overeenkomsten: afsluitbaar mondstuk, vouwslangen, contralongen, CO2-scrubber, wing (voor trimmen) Verschillen: SCR Mechanisch geregeld Bellen (minder op diepte) Eén ademgasmengsel Nitrox (of Trimix) injectie Percentage O2 is vast pO2 is variabel Deco net zo efficiënt als Nitrox Gasverbruik 6-8 x minder dan OC Prijs € 3.000 - € 5.000 CCR Elektronisch geregeld Geen bellen Twee gassen 100% zuurstof injectie Percentage O2 is variabel pO2 is vast Deco efficiënter dan Nitrox Gasverbruik 10-100 x minder dan OC Prijs € 6.000 - € 12.000 Hier zie je nog eens duidelijk op een rijtje de verschillen tussen halfgesloten en gesloten Rebreathers. v 2.8

Gasconsumptie (in liters/minuut) Versie2.8 01-09-2005 Gasconsumptie (in liters/minuut) Diepte OC SCR CCR 0 m 20 6 (60%) 1-2 10 m 40 6 (60%) 1-2 20 m 60 8 (50%) 1-2 30 m 80 11 (40%) 1-2 40 m 100 16 (32%) 1-2 50 m 120 - 1-2 90 m 200 - 1-2 Gas verbruik van open circuit, halfgesloten en gesloten systemen. Je ziet hier duidelijk dat zowel SCR’s als CCR’s veel minder ademgas per minuut gebruiken dan open systemen. Daarom kunnen de gebruikte persgasflessen ook kleiner zijn. v 2.8

Rebreathers en computers Versie2.8 01-09-2005 Rebreathers en computers Nexus van AP-Valves Duikcomputers, in verschillende uitvoeringen. De getoonde types zijn speciaal geschikt gemaakt voor het duiken met SCR of CCR. VR3 van Delta P Technology Ltd. v 2.8

Opleidingen Apparaat-specifieke opleidingen Versie2.8 01-09-2005 Opleidingen Apparaat-specifieke opleidingen worden door gespecialiseerde instructeurs gegeven De opleiding bestaat uit een theorie en een praktijkgedeelte Opleiding is een belangrijk onderdeel van het duiken met een Rebreather. Een speciaal op het type Rebreather toegespitse opleiding is een belangrijk onderdeel van het duiken met een Rebreather. Je moet echt apart leren hoe met dit soort apparatuur om te gaan! v 2.8

Hoe kom ik aan een Rebreather? Versie2.8 01-09-2005 Hoe kom ik aan een Rebreather? Direct van fabrikant Via de duikshop/dealer Tweedehands via gebruikers of internet Fieno SCC Rebreather v 2.8

Buddies van rebreatherduikers Versie2.8 01-09-2005 Buddies van rebreatherduikers liefst dezelfde rebreather hoe werkt het mondstuk? OC bail-out van de rebreatherduiker? standaard buddychecks reddingsprocedures Regels voor buddies die duiken met een Rebreatherduiker. De buddy van een rebreatherduiker hoeft zeker geen rebreather-expert te zijn, maar het is toch belangrijk dat hij een aantal afwijkende dingen en handelingen kent. Dan snapt hij beter waarom zijn buddy bepaalde dingen extra doet, en hoe hij hem in geval van nood kan helpen. v 2.8

Rebreather-problemen Versie2.8 01-09-2005 Rebreather-problemen Rebreathers kunnen een sluipend defect vertonen Potentiële problemen zijn: hypoxie, hyperoxie en hypercapnie Wat doe je dan? Ga direct over op Open Circuit! Hier zie je een aantal potentiële problemen die bij gebruik van een Rebreather kunnen voorkomen. v 2.8

Wat is hypercapnie? Teveel CO2 Versie2.8 01-09-2005 Hypercapnie: teveel kooldioxide Dit probleem treedt m.n. op wanneer de scrubber niet naar behoren werkt, of wanneer het CO2 verwijderende materiaal (sofnolime) is uitgewerkt. Meestal is het dan niet op tijd vervangen! v 2.8

Wat is hypoxie? Zuurstoftekort Versie2.8 01-09-2005 Hypoxie: zuurstoftekort. Dit treedt m.n. op wanneer er een stagnatie optreedt in de injectie van Nitrox of zuurstof. v 2.8

Wat is hyperoxie? Teveel zuurstof Versie2.8 01-09-2005 Hyperoxie: teveel zuurstof. Dit type probleem ontstaat juist als er teveel zuurstof wordt geïnjecteerd (SCR en CCR), of wanneer de duiker te diep duikt (SCR). v 2.8

Rebreather-terminologie Versie2.8 01-09-2005 Rebreather-terminologie Absorbent / Scrubber Contralongen Afsluitbaar mondstuk DSV ADV HUD Bailout Diluent / Verdunningsgas Loop Setpoint Hier vind je een aantal typische “vakkreten” die gehanteerd worden door rebreather duikers. Het gaat hier te ver om ze stuk voor stuk toe te lichten. Daarvoor moet je nou een specifieke cursus volgen! v 2.8

Historie ontworpen in de 17e eeuw 1876 eerste zuurstof-rebreather 1881 Versie2.8 01-09-2005 Historie ontworpen in de 17e eeuw 1876 eerste zuurstof-rebreather 1881 CO2-absorberend materiaal gebruikt 1912 Drägerwerk brengt closed-circuit zuurstof-rebreather op de markt v 2.8

De ‘eerste’ Rebreathers Versie2.8 01-09-2005 De ‘eerste’ Rebreathers 1914 1876 v 2.8

Tests door Dr. Bernhard Dräger in 1911 Versie2.8 01-09-2005 Tests door Dr. Bernhard Dräger in 1911 Dit duikpak is geen ‘standaard’ duikpak met helm, maar een pak met speciaal voor de rebreather aangepaste helm. Je ziet dat rebreather duiken niet echt “nieuw” is: dit plaatje is bijna 100 jaar oud! v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 Hans Hass 1941 Originele foto’s van Hans Hass en zijn Kleintauchgerät v 2.8

Rebreather "Kleintauchgerät 138" Versie2.8 01-09-2005 Rebreather "Kleintauchgerät 138" v 2.8

Beckman: eerste CCR ooit Versie2.8 01-09-2005 Beckman: eerste CCR ooit Beckman maakt in 1969 de eerste elektronisch geregelde rebreather Eerste in productie genomen elektronisch geregelde CCR, de Electrolung. Het apparaat was zijn tijd ver vooruit. v 2.8

Naubos AR8O Pendulum Rebreather Versie2.8 01-09-2005 Naubos AR8O Pendulum Rebreather De Pendulum Rebreather. Kenmerkend aan dit apparaat is dat door de scrubber zowel heen als terug geademd wordt. v 2.8

Cislunar MK1R uit 1987 Versie2.8 01-09-2005 Een uit de ruimtevaart technologie stammende Rebreather met een gebruiksduur van 48 uur. v 2.8

Dräger Dolphin SCR en Inspiration CCR Versie2.8 01-09-2005 Dräger Dolphin SCR en Inspiration CCR Rebreather-concept is niet nieuw, maar technologie ontwikkelt verder! v 2.8

Mares Azimuth SCR en CCR 2000 Versie2.8 01-09-2005 Mares Azimuth SCR en CCR 2000 v 2.8

Classic en Sport KISS CCR Versie2.8 01-09-2005 Classic en Sport KISS CCR Dit type rebreather is een CCR, maar de PO2 wordt niet automatisch geregeld. De duiker houdt zelf de PO2 op niveau door zo nu en dan handmatig zuurstof te injecteren. Het apparaat zelf injecteert een basishoeveelheid; de duiker voegt het ontbrekende deel via een handmatige injector bij. v 2.8

Is rebreatherduiken echt leuk? Versie2.8 01-09-2005 Is rebreatherduiken echt leuk? Kijk naar de gezichten en oordeel zelf v 2.8

Werkgroep Rebreathers Versie2.8 01-09-2005 Werkgroep Rebreathers WG Rebreathers: onderdeel van NOB-Commissie Technisch Duiken CTD: Rob Postma (voorzitter) Jan Willem Bech Tino de Rijk Rob Bakker Werkgroep Rebreathers: Aart Nugteren André Schrama v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 Wat doet die Werkgroep? volgt vernieuwingen en ontwikkelingen op de Rebreather-markt promoot het veilig gebruik van rebreathers informeert via introducties de sportduikers van de NOB v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 Dank voor uw aandacht Heeft u nog vragen? v 2.8

Internet? WWW.THEREBREATHERSITE.NL Kijk ook eens naar: Versie2.8 01-09-2005 Internet? Kijk ook eens naar: WWW.THEREBREATHERSITE.NL v 2.8

Versie2.8 01-09-2005 EINDE v 2.8