DNA Technieken Hoofdstuk 8 VWO 4
DNA Technieken Prenataal onderzoek Klonen Recombinant DNA techniek Celfusie
Prenataal onderzoek Cellen weghalen via: Vlokkentest Vruchtwaterpunctie Navelstrengpunctie Karyogram (chromosoom-analyse) Risico op miskraam DNA-analyse (m.b.v. PCR en gel) Of IVF in lab cellen testen uit vroeg stadium embryo (biopsie)
Klonen: Dolly Schaap 1 Schaap 2 eicel cel van uier kern wordt verwijderd Kern van uiercel en de eicel worden samengebracht m.b.v. stroomschokje = kerntransplantatie Eicel ontwikkeld zich tot embryo en wordt in draag- moeder geplaatst Nakomelingen zijn genetisch identiek aan schaap 1
superovulatie embryosplitsing Let op: Nakomelingen zijn wel identiek, maar niet gelijk aan de moeder
Recombinant DNA techniek d.m.v. hormonen superovulatie Maken van transgene organismen Bevruchte eicellen verzameld DNA van menselijk transgene (eiwit X) wordt in bevruchte eicel geplaatst Eicellen in ooien geplaatst Andere voorbeelden: Insuline m.b.v. bacterie maken Sojaboon Wasmiddelenzymen Golden Rice (vitamine A) Melk van de nakomelingen wordt gescreend op eiwit X Eiwit wordt uit melk geëxtraheerd en kan aan mens worden toegediend
Andere voorbeelden Lichtgevende zebravis Zalm met groeihormoon Maken vaccins Gemodificeerde malariamug De knock-out muis
Gentherapie, de toekomst? Ziekte van Scid (geen afweer) Bestrijding kanker Gendoping?
Celfusie (plant) o.a. de aardmaat (aardappel – tomaat) 22 chromosomen 22 chromosomen o.a. de aardmaat (aardappel – tomaat) Hybride cel zorgt vaak voor reusachtige groei bij planten / vruchten 44 chromosomen
Celfusie (dier) De productie van monoklonale antistoffen. De cellen die snel delen en antistof maken kunnen in muizen geïnjecteerd worden, waar ze zich snel vermenigvuldigen en antistof maken, maar ook eindeloos in weefselkweek verder gekweekt worden en elke cellijn (kloon) maakt maar één antistof.