Machine-richtlijn CE-markering Traject om af te sluiten met het plakken van een CE-stikker Machineveiligheid! Machinerichtlijn, Normen Risicoanalyse, risicoreductie, veiligheidscomponenten We gaan een risico nader bekijken en reduceren Gebruikershandleiding Door René Schoenmakers TES Industrial Systems B.V.

Europese richtlijnen EU arbeidsmiddelen omgevingslawaai televisie België Bulgarije Cyprus Denemarken Duitsland Estland Finland Frankrijk Griekenland Hongarije Ierland IJsland Italië Letland Liechtenstein Litouwen Luxemburg Malta Nederland Noorwegen Oostenrijk Polen Portugal Roemenië Slovenië Slowakije Spanje Tsjechië Verenigd Koninkrijk Zweden Europese richtlijnen arbeidsmiddelen omgevingslawaai televisie speelgoed persoonlijke beschermingsmiddelen scheepsbenodigdheden ……………………………(totaal een 22-tal). M RICHTLIJNEN EU M M M DOEL: Harmoniseren van wetgeving teneinde te komen tot vrij verkeer van goederen en diensten in Europa. (EER = Europese Economische Ruimte) Ook richtlijnen voor : -pleziervaartuigen -uitrusting van zeeschepen -explosieven voor civiel gebruik Wettelijk, door alle EU-landen (maar ook Ijsland en Zwitserland). Fundamentele veiligheids- en gezondsheidseisen. TES Industrial Systems B.V.

Europese richtlijnen EU NEN-EN-IEC 60204-1 (32) M RICHTLIJNEN EU M Belangrijke richtlijnen voor de Machinebouw : Machinerichtlijn, machineveiligheid EMC-richtlijn, elektromagnetisch compatibiliteit Laagspanningsrichtlijn, elektrisch materieel M M NEN-EN-IEC 60204-1 (32) Normen: NEN - NNI EN IEC ISO Normen zijn in beginsel gebaseerd op vrijwillige afspraken tussen diverse belanghebbenden zoals producenten, leveranciers, gebruikers. In de normen zijn de eisen waaraan bijvoorbeeld producten, processen, meet- en keuringsmethoden moeten voldoen vastgelegd. Ervaringen uit het verledenvormen de bron. Vaak “mosterd na de maaltijd” Lidstaten nemen internationale normen over. TES Industrial Systems B.V.

Wat is hun de wettelijke status? Richtlijnen en Normen Wat is hun de wettelijke status? Normen zijn NIET wettelijk!!! Opgesteld door Normcommissies. Wordt voldaan aan de normen, dan mag worden verondersteld dat aan de wet is voldaan. De Machinerichtlijn is wet Verondersteld is onderstreept omdat nog geen zekerheid is verkregen, de machine moet zich nog bewijzen of veiligheid. Vaak beproefde methodes. Opgesteld door de EU. Alle lidstaten moeten hieraan voldoen. TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Veiligheidscomponenten Constructiedossier en handleiding Verantwoordelijkheden Onderwerpen uit de MachineRichtlijn Handhaving TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU TES Industrial Systems B.V.

Definitie van een machine met aandrijfmechanisme Samenstel met één bewegend deel bedienings- en vermogensschakeling een bepaalde toepassing Samenstel van machines Verwisselbaar uitrustingsstuk voor heffen van lasten Samenstel met één bewegend deel met menselijke spierkracht. (Bijzondere, mens is aandrijfmechanisme) Volzinnen Voorbeeld van samenstel: dozen dichtplakunit in een inpakmachine een productielijn, de productiemachine voor de inpakmachine Voorbeeld van verwisselbare uitrustingsstukken: Spreader / haak-unit MOGEN WE “PLAKKEN” Machinerichtlijn lijst van bijzondere machines waarvoor bijzondere voorschriften gelden: zaagmachines freesmachines Notified bodies zoals KEMA en TNO. TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Machinerichtlijn lijst van bijzondere machines waarvoor bijzondere voorschriften gelden: zaagmachines freesmachines TES Industrial Systems B.V.

Begrippen m.b.t . risico-analyse Gevaar: latent (potentieel) gevaar en acuut gevaar BV. een scherpe rand is een latent gevaar en wordt een acuut gevaar als iemand in de buurt is. Gevaarzone: Het gebied in en/of rondom een machine waarin een persoon is blootgesteld aan gezondheidsrisico’s. Risico: Combinatie van waarschijnlijkheid en ernst van mogelijk letsel en potentieel gevaarlijke situatie. Risico = kans van optreden x effect van het gevaar GEVAAR: De emmer boven de deur scherp zetten. TES Industrial Systems B.V.

Risico-analyse Risico-analyse = Ontwerpbeoordeling Gevaren lokaliseren Uitvoeren aan begin van ontwerptraject bv Gevaren lokaliseren Hijsen van een last Kraanrijden Opgang kat Einde baanbeveiliging Risico uitsluiten, ontwerp Risico-analyse handelt over fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen, doe je in een groep niet alleen. Klem komen te zitten, omverrijden Lawaai Trillingen Warmteontwikkeling in bv Cabine Introduceert nieuw beveiliging geen ander gevaar, bv stoppen katrijden en last tegen rijwerkbak. Uitsluiten in ontwerp, door bijvoorbeeld andere opstelling te kiezen Beperken door af te schermen Beperken door gebruik van veiligheidscomponenten Risico beperken, beveiligen Risico’s beperken door informatie aan gebruiker TES Industrial Systems B.V.

Einde baanbeveiliging Vooreind Stop weg snelheid Vm = 0,3m/sec VEILGHEIDSFUNCTIE = Controlefunctie om de veiligheid van de machine te behouden en /of te voorkomen dat risico's groter worden. Een controlefunctie is opgebouwd met een veiligheidscomponenten met een gespecificeerd betrouwbaarheidsniveau. TES Industrial Systems B.V.

Einde baanbeveiliging snelheid weg Noodreind Vm = 0,3m/sec Vooreind Stop TES Industrial Systems B.V.

Einde baanbeveiliging snelheid weg Smart slow-down Vm = 0,3m/sec Eindschakelaar, scheen is nodig Magneeteindschakelaars (geen scheen), magneet verzonken in looppad. VERIFICATIE ! Vooreind encoder Controle Stop TES Industrial Systems B.V.

Risicograaf uit EN 954-1 (Cijfermatige) bepaling categorie van veiligheidscircuit om methodiek vast te stellen. Ernst van de verwondingen: Frequentie en/of tijdsduur in gevaarlijke zone Mogelijkheid om gevaar te voorkomen S1: licht, herstelbaar S2: zwaar, onomkeerbaar letsel tot en met dodelijke afloop F1: zelden tot vaak F2: frequent tot continue P1: Mogelijk onder bepaalde omstandigheden P2: Nauwelijks mogelijk Doel: De categorie geeft aan de wijze hoe een veiligheidsfunctie moet worden opgebouwd met redundancy daarin opgenomen. Redundancy is meervoudigheid, ingebouwde reserve. Dubbel uitgevoerd. Deze methode kan op vele manieren worden uitgelegd. Voor verder betoog is het belangrijk dat eenieder dit verhaal heeft begrepen. Begrepen? Streep maar door, norm is verouderd. TES Industrial Systems B.V.

NU…... NEN-EN-ISO 13849  PLa, PLb, PLc, PLd, Ple (Performance Level) Mech. NEN-EN-IEC 62061  SIL 1, SIL 2, SIL 3, (Safety Intigrity Level) Elec.  Risico = Effect (SE) x Kans (CL)  CL = Fr + Pr + Av Fr = Frequentie en blootstellingsduur Pr = Kans op het ontstaan van gevaar Av = Mogelijkheid gevaar te ontwijken of te beperken Dus: Risico = SE x (Fr + Pr + Av) SE=Severity = onverbiddelijkheid Cl = CLASS Fr = Frequency Pr = Probability of occurence Av = Possiblity of avoiding or limiting harm TES Industrial Systems B.V.

Risico = SE x (Fr + Pr + Av) TES Industrial Systems B.V.

Risico = SE x (Fr + Pr + Av) TES Industrial Systems B.V.

Risico = SE x (Fr + Pr + Av) Voorbeeld: van de kraan, het rijden van de kat: SE (effect) = Fataal = 4 Fr (Frequentie) > 1x/h = 5 Pr (Kans) = waarschijnlijk = 4 CL = 10 Av (Beperken) = mogelijk = 1 SIL = Safety Intigrety Level (Betrouwbaar veiligheids niveau) Veiligheidscompent moet ook voldoen. Doel: Net als bij de oude norm om methode van beveiligen te bepalen. Dmaar ook nodig om de aan de klasse vastgestelde minimale levensduur te berekenen; de Faalkansberekening. * SIL 1 Ondergeschikte (onroerende) goederen en productie bescherming. * SIL 2 Belangrijke (onroerende) goederen en productie bescherming. Mogelijke kans op verwonding van werknemers. * SIL 3 Werknemers en gemeenschap bescherming. * SIL 4 Katastrofale impact op de gemeenschap. Betrouwbaarheid: 1 10-5 fouten voor SIL 1 tot 10-8 fouten voor SIL 3 Eens in de 100.000h tot eens in de 100.000.000h TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Veiligheidscomponenten TES Industrial Systems B.V.

Veiligheidscomponenten Vervullen een veiligheidsfunctie. Een gebrek of slechte werking vormt een gevaar voor de veiligheid of gezondheid van personen. Voorbeelden van veiligheidscomponenten: Overlastbeveiliging Lichtgordijn Bewegende schermen Tweehandenbediening Verplichte toepassing afhankelijk van: Stand der techniek (Commerciële) haalbaarheid Gebruikelijk in sector Botsbeveiliging, kranen onderling of met persoenen of goederen fail safe. Moeilijk realiseerbaar (mist sneeuw) Overlastbeveilging, kantelgevaar. TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Veiligheidscomponenten Constructiedossier en handleiding TES Industrial Systems B.V.

Constructiedossier en handleiding Het dossier bevat alle ontwerp en productiegegevens zoals: Berekeningen motor-regelaarcombinaties, kabelberekeningen Risico-analyse Testrapport(en) Handleiding bevat: Beschrijving van alle handelingen Procedures Demontage De handleiding is geschreven in de taal van de eindgebruiker. Testen van veiligheidsfuncties (verificatie) is noodzakelijk, basisveiligheden van de machine. Handleiding: Ook wijze hoe een machine moet worden geïnspecteerd. Leg inspecties uit! TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Veiligheidscomponenten Constructiedossier en handleiding Verantwoordelijkheden TES Industrial Systems B.V.

Verantwoordelijkheden Machinebouwer (diegene die “plakt”) 10 jaar op ontwerp 2A verklaring (Vermoeden van overeenstemming) Gevaarlijke machines, dan Notified Body : een van overheidswege aangewezen keuringsinstantie, zoals KEMA, Liftinstituut, TNO, Aboma-Keboma. Verwisselbaar uitrustingsstuk 2B verklaring (Verbod tot in gebruikname) Veiligheidscomponenten 2A verklaring (Vermoeden van overeenstemming) Risico-analyse: Toeleveringen in risico-analyse van constructeur. BV TES heeft zijn eigen verantwoordelijkheden, aanraakveilig paneel, Veilige opbouw noodstop Ontwerp vaak in samenspraak met Functionele beschrijving van machinebouwer. Beheerder voor onderhoud (ARBO) Risico-inventarisatie Gebruiker voor het juiste gebruik (uit handleiding producent) TES Industrial Systems B.V.

REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machinerichtlijn M REGELGEVING MACHINEVEILIGHEID Machine EU Risico-analyse Veiligheidscomponenten Constructiedossier en handleiding Verantwoordelijkheden Handhaving TES Industrial Systems B.V.

Handhaving Bij calamiteiten onderzoekt de Arbeidsinspectie en zal het constructiedossier opvragen. Constructiedossier moet aantonen dat is voldaan aan Machinerichtlijn. Hulpmiddelen voor aantonen: normen ISO-certificering TES Industrial Systems B.V.

Einde TES Industrial Systems B.V.