1.3 globalisering verovert de wereld • meer grensoverschrijdende contacten • productie en verkoop over de hele wereld vestigingsplaats heeft o.a. te maken met • bereikbaarheid (stadscentrum) • arbeidsmarkt • afzetmarkt • grondstoffen - onbelangrijk voor footloose bedrijven - inertie: de voordelen van de vestigingsplaats zijn verdwenen Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv loonkosten • voor veel bedrijven zijn loonkosten erg zijn belangrijk daardoor offshoring of uitschuiving • dit begint met arbeidsintensief werk Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

samenwerking tussen landen verschillende stadia • vrijhandelszone • douane-unie • gemeenschappelijke markt (met supranationaal orgaan) • economische unie (b.v. Europese Unie) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

nieuwe industrielanden • tijgers: Aziatische landen met snelle groei • nieuwe tijgers: - lagelonenlanden in Azië met snelle groei. - eerst vaak importsubstitutie - daarna exportbevordering • nieuwe industrielanden (NIL’s = NIC’s) - emerging economies - vaak met kinderarbeid Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

handelsafspraken (WTO) • vroeger: hoge invoerrechten - inkomsten van een land - bescherming werkgelegenheid • nu: streven naar geen/lage invoerrechten - liberalisering handel en diensten - open grenzen • hoofdlijnen komen vaak van G8 toenemende invloed van G20 (met BRIC-landen) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv wereldhandel • steeds meer productie voor buitenlandse markt • meeste handel binnen triade • snelle groei Opec-landen en Nic’s geldverkeer • vooral in en tussen rijke landen • ook in nic’s • flitskapitaal • in arme landen: mikrokredieten Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

multinationale ondernemingen: mno’s • outsourcing • global sourcing - spread-effects - flexi-factory strategy • sweatshops - ook vrouwen en kinderen - slechte arbeidsomstandigheden • just-in-time • kop-staartbedrijven - rijke landen: opdrachten, ontwerp en verkoop - lagelonenlanden: productie Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

internationale arbeidsverdeling • voortdurend zoeken naar goedkope arbeid • toename transport • veel handel binnen mno’s • lagere kosten door schaalvergroting • synergievoordelen Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv arbeidskosten per uur in de industrie (2002) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv Exportwaarde in 2004 (in miljard dollar) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv