K.U.Leuven – Instituut voor de Overheid Universiteit Antwerpen Universiteit Gent Hogeschool Gent Reacties van de burgers op de verlaging en de invoering van de meeneembaarheid van de registratierechten Verslag van de wetenschappelijke activiteiten 2004 Workshop Brussel 25 Februari 2005 Bart Capéau André Decoster Kris De Swerdt

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 2 Programma van de workshop 9u00 - 9u10: Verwelkoming (Hedwig Van der Borght) 9u15 - 9u25: Panorama van het onderzoek van de Leuvense pijler (André Decoster) 9u u00: Huisprijzen swingen de pan uit... of toch niet? (André Decoster) 10u u00: Should I stay or should I leave? Een analyse van de residentiële mobiliteit in Belgïe. (Bart Capéau) 11u u15: Koffiepauze 11u15 – 12u45:Presentatie van het onderzoek van de Gentse pijler: De organisatie, de structuur en de werking van de fiscus met betrekking tot de onroerende voorheffing en de registratierechten

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 3 Lange termijn doelstelling  Doelstelling: “(...) het bestuderen en modelleren van de korte en lange termijneffecten van wijzigingen in de vastgoedfiscaliteit op de sociale welvaart in Vlaanderen (...)” (zie projectfiche Spoor Fiscaliteit)  Leuvense pijler  ontwikkeling van gedragsmodellen waarmee hervormingen binnen de vastgoedfiscaliteit geanalyseerd kunnen worden (positieve analyse)  ontwikkeling van maatstaven om verdelingsimpact van hervormingen op gezinnen te evalueren (wie wint? wie verliest? (normatieve analyse)  Gentse pijler  beschrijving regelgeving, organisatie en werking van de fiscus met betrekking tot de onroerende voorheffing en de registratierechten  internationale vergelijking  ontduiking- en ontwijkingsmechanismen

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 4 Lange termijn doelstelling  verdelingseffecten: heterogeniteit van de samenleving in kaart brengen  dus microdata nodig met informatie over wonen, eigendom: beschikbaar in budgetenquêtes NIS  beslissing i.v.m. huisvesting is essentieel een intertemporele beslissing (meerdere perioden). Einddoel is een dynamisch model, maar zijn gestart met statische analyse

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 5 Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen –kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning –effect van belastingparameters op user cost –statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT- evenwicht)

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding : de “gebruikskost” van wonen uitgaven hoeveelheidxprijs= 2) eigenaars geïmputeerde huur (wooneenheden) woonuitgaven = x gebruikskost 1) huurders betaalde huur woonuitgaven = x 1 aankoopprijs woning

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 7 Woonconsumptie per capita het verdelingseffect: woonconsumptie stijgt met de welvaart

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 8 “gebruikskost” van wonen: wonen eigenaars goedkoper dan huurders? ja, gemiddeld wonen eigenaars 10% goedkoper dan huurders

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 9 Budgetaandeel woonuitgaven en eigenaarsstatus per deciel •budgetaandeel is hoog •het daalt met de welvaart: wonen is een noodzakelijk goed •ligt lager voor eigenaars

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 10 Verlaging registratierechten: winnaars en verliezers kleinste winnaars grootste winnaars •de hervorming is regressief •het abattement heeft weinig of geen effect op het distributief effect

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 11 Output –kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning –effect van belastingparameters op user cost –statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT- evenwicht) Publicaties –Capéau Bart & Decoster André (2003). Woonuitgaven en - belastingen als determinant van de sociale welvaart: een dwarsprofiel. In: Bouckaert Geert, Hondeghem Annie, Janvier Ria, De Rynck Filip & Waege, Hans. Jaarboek Steunpunt 2002:Tussen bestuurskunde en bestuurspraktijk: Bijdragen voor duurzaam besturen in Vlaanderen. die Keure: Brugge –Bart Capéau en André Decoster (2002), On the user cost of owner- occupied houses, working paper.

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 12 Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen –kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning –effect van belastingparameters op user cost –statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT- evenwicht) –koppeling budgetenquêtes ( ) –model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse –effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 13 Moment van aankoop eigen woning (Vlaanderen =steekproef)

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 14 Simulatie resultaten: basisscenario -0,31% punt 11,21% Kans om nooit te kopen -0,12% punt 5,14% Kans om te kopen tussen 60 en 70 -0,21% punt 11,49% Kans om te kopen tussen 50 en 60 -0,20% punt 20,73% Kans om te kopen tussen 40 en 50 +0,30% punt 34,28% Kans om te kopen tussen 30 en 40 +0,54% punt 17,14% Kans om te kopen voor 30ste 4,3% Hypotheekrente 3,322 Huisprijsindicator Na hervormingVoor hervorming

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 15 Output Publicaties –Bart Capéau, André Decoster en Frederic Vermeulen (2003), Homeownership and the life cycle: an ordered logit approach, CES Discussion Paper 03.08, submitted to the Journal of Housing Economics. –Capéau Bart, Decoster André & Vermeulen Frederic (2004). Het effect van de verlaging van de vlaamse registratierechten: simulaties met een geordend logitmodel. Kwartaalschrift Economie, 1 (1), –koppeling budgetenquêtes ( ) –model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse –effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 16 Lange termijn doelstelling vertaald in jaarplannen –kost van wonen: uitwerken concept “user cost” van woning –effect van belastingparameters op user cost –statische welvaartsanalyse op één budgetenquête (als nieuw LT- evenwicht) –koppeling budgetenquêtes ( ) –model dat moment van aankoop in levenscyclus modelleert via cohorte-analyse –effect van verlaging registratierechten op moment van aankoop –model dat duur van het aanhouden van een huis modelleert –effect van verlaging registratierechten (en meeneembaarheid) op residentiële mobiliteit –Constructie van een prijsindex voor woningen verkocht op de secundaire markt

Spoor Fiscaliteit Leuven – Workshop 25 februari 2005: Inleiding 17 Output Publicaties –model dat duur van het aanhouden van een huis modelleert –effect van verlaging registratierechten (en meeneembaarheid) op residentiële mobiliteit –Constructie van een prijsindex voor woningen verkocht op de secundaire markt –Bart Capéau, André Decoster en Kris De Swerdt (2005), A price index for housing sales prices in Belgium, CES Discussion Paper. –Bart Capéau, André Decoster en Kris De Swerdt (2005), Home ownership in Belgium: a duration analysis, CES Discussion Paper.