Rouw na moord Onderzoek naar behandeling met EMDR en CGT bij nabestaanden van moord: onderzoeksopzet EMDR congres 20 april 2013 Mariëtte van Denderen & Jos de Keijser

Achtergrond Master in Criminologie Gewerkt in FPC van Mesdag kliniek Promovendus Psychologie (2010-2014)

Pim Fortuyn 54j. (2002) Milly Boele 12j. (2010) Marianne Vaatstra 16j. (1999) Nienke Kleiss 10j. (2000) Schiedammerparkmoord Dirk Post 14j. (2009)

Onderzoek Rouw na Moord Van 2010 - 2014 In samenwerking met lotgenotenverenigingen VOVK, VVRS en ADS Casemanagers van Slachtofferhulp Gefinancierd door Fonds Slachtofferhulp

Onderzoeksvragen Wat is de prevalentie van PTSS en Gecompliceerde Rouw (GR) bij nabestaanden van moord? Welke socio-demografische en dader gerelateerde factoren voorspellen PTSS en GR? Wat is het effect van een gecombineerde behandeling van EMDR en CGT op PTSS en GR?

Prevalentie Werving nabestaanden: 150-180 moorden in Nederland per jaar Ieder slachtoffer laat een aantal nabestaanden achter. Werving nabestaanden: Via drie grote lotgenotenverenigingen Casemanagers van Slachtofferhulp

Screening van klachten o.b.v. vragenlijstonderzoek Gecompliceerde Rouw: Rouwvragenlijst (RVL) Cut off score > 39 indiceert compliceerde rouw (Boelen, de Keijser & van den Bout, 2001)   PTSS Impact of Event Scale (IES) Cut off score > 26 PTSD Symptom Scale, Self Report (PSS-SR) Deelnemers met GR en/of PTSS wordt een behandeling aangeboden

Kenmerken van deelnemers (n=300) Gemiddelde leeftijd nabestaanden: 58 jaar (range 25 - 82), van slachtoffers: 27 jaar (range 0 – 69) Gemiddelde tijd sinds het overlijden: 11 jaar (range 0 - 35 jaar) 89% van de moorden vond plaats in Nederland, 11% in het buitenland Vijf mensen (2,9%) waren getuige van de moord

Kenmerken van deelnemers Deelnemers zijn ouders, broers/zussen, (volwassen) kinderen, partners en overige familieleden Meer vrouwen (64%) dan mannen (36%) De dader is in de meeste gevallen een (ex) partner, een kennis of vriend/vriendin

Resultaten Prevalentie van GR: 73% Prevalentie van PTSS: 61% (IES) 31.2% (PSS-SR) Gemiddelde tijd sinds het overlijden: 11 jaar

Verloop van klachten PTSS is gerelateerd aan het aantal jaren sinds het overlijden; Naarmate de tijd toeneemt nemen PTSS klachten af. GR is niet gerelateerd aan de tijd sinds het overlijden; Naarmate de tijd toeneemt nemen rouwklachten weinig af.

Onderlinge relaties Man (30j ) Nabestaande Nabestaande Onbekende Dochter Broer Zoon Dader Slachtoffer Dader Slachtoffer Man (35j ) Zoon Man (68j ) ? Onbekende 1999-2012 * Filmpje

Resultaten Vrouwen ervaren meer PTSS en GR dan mannen Grootouders ervaren minder klachten dan ouders/kinderen etc. Geen effect op PTSS/ GR wat betreft: Soort relatie nabestaande – dader Dader wel of niet veroordeeld Nabestaande Dader Slachtoffer

Behandelopzet 27 therapeuten getraind in het behandelprotocol 8 individuele sessies met een cliënt Interventie- en wachtgroep (na 4 mnd) conditie Sessie 1: introductie, sessie 2: rouw in het gezin Twee varianten: 1) 3x CGT gevolgd door 3x EMDR 2) 3x EMDR gevolgd door 3x CGT

Design T1 T2 T3 CGT S T A R EMDR S T A R EMDR CGT

Stand van zaken 70 mensen behandeld Er zijn nog behandelplekken vrij! Najaar eerste resultaten verwacht