1 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Pensioen INFOSESSIES en 22 november 2011

2 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011  Ontwikkelingen  Pensioenregeling Rockwool  Stand van zaken herstelplan  Vragen AGENDA

3 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011  CAO afspraken  Infosessies  Afspraken naar aanleiding van Pensioenakkoord nieuwe CAO  Pensioenakkoord  Veranderingen in de eerste pijler, AOW en  in de tweede pijler, het aanvullend pensioen Ontwikkelingen

4 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Pensioenakkoord  Veranderingen in eerste pijler, AOW:  In 2020 AOW leeftijd naar 66 jaar en vervolgens iedere 5 jaar aanpassing aan een verdere stijging van de levensverwachting. In 2025 AOW leeftijd waarschijnlijk 67 jaar!  Na 2020 nog steeds AOW mogelijk met 65 jaar, echter met korting van 6,5% per jaar vervroeging  Extra stijging AOW tussen 2013 en 2028 met 0,6% per jaar

5 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Pensioenakkoord  De tweede pijler, het aanvullend pensioen:  Financiële houdbaarheid niet goed geregeld  Pensioenambitie wordt niet waargemaakt Grote kloof tussen:  Verwachtingen van deelnemers en  De realiteit dat betaalde premies en rendement niet toereikend zijn

6 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Pensioenakkoord  De tweede pijler, het aanvullend pensioen: Maatregelen in pensioenakkoord:  Een duidelijk premiekader  Een dynamische pensioenleeftijd  Het schokbestendig maken van pensioen  Een transparante pensioenambitie  Aanvullend pensioen is een afspraak tussen Rockwool en vakorganisaties, FNV Bondgenoten en De Unie

7 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011  Ontwikkelingen  Pensioenregeling Rockwool  Stand van zaken herstelplan  Vragen AGENDA

•Ouderdomspensioen (~ 1970) Levenslang Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar •Invoering prépensioen ( ) Prepensioen jaar én Levenslang Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar • Van eindloon naar middelloon ( ) Levenslang Ouderdomspensioen vanaf 62 jaar Stopzetting prépensioen • Pensioenleeftijd naar 65 jaar ( ) Levenslang Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar Historie Pensioenregeling

Aanpassing Pensioenregeling per Pensioenleeftijd •Pensioenleeftijd gaat van 62 naar 65 jaar •Bij doorwerken tot 65 jaar is er 3 jaar extra pensioenopbouw

Voor actieve deelnemers geboren in/na 1950 geldt overgangsregeling: HETZELFDE PENSIOEN  MÁÁR OP EEN LATER TIJDSTIP Leeftijd op Garantieleeftijd OP EEN LATER TIJDSTIP Leeftijd op Garantieleeftijd jaar en 4 mnd jaar en 10 mnd jaar en 4 mnd jaar jaar en 6 mnd < jaar Aanpassing Pensioenregeling per

 Deelnemer, geboren in 1958, heeft in de oude regeling een pensioen: –Op 62 jaar:€ –Op 65 jaar:€  Dit wordt in de nieuwe regeling: –Op 62 jaar:€ –Op 65 jaar:€ € (garantie)=€ Voorbeeld aanpassing:

Voorbeeld aanpassing

/////////////////////////////////

Voorbeeld aanpassing

Uitkering Pensioen Voorbeeld van een Pensioenuitkering in cijfers vanaf

Uitkering Pensioen (1) Situatie (oude regeling  Ingang pensioen op 62 jaar) AOW … Pensioen sal …

Situatie vanaf (met garantie). Ingang pensioen op 65 jaar. In dit voorbeeld deelnemer uit 1958  Ingang pensioen op 62 jaar en 10 mnd ( sal.) (sal.) x Uitkering Pensioen (2)

Situatie vanaf (volgens UPO)  Ingang pensioen op 65 jaar sal Uitkering Pensioen (3) (sal.)(sal.) (sal.) (sal.) In de nieuwe regeling wordt het pensioenbedrag op 62 jaar zoveel mogelijk naar 65 verschoven. In de nieuwe UPO staat nu:

Uitkering Pensioen (4a) Nieuw: (sal.) (sal.) UPO: verlaging naar: Situatie flexibel  Ingang pensioen op 65 jaar máár Ingang pensioen op 63 jaar (opbouw 2 jaar minder) is ook mogelijk!

Situatie flexibel Ingang pensioen op 63 jaar (opbouw 2 jaar minder) Uitkering Pensioen (4b)  Pensioen: sal situatie I II III AOW: Bruto: sal Netto: ~ ~ I I I I I I I

Flexibele pensioenregeling: -Vervroegen  minder pensioen -Doorwerken  meer pensioen Vanaf 65/66/67 jaar: -AOW -1 e schijf lager belastingpercentage Uitkering Pensioen (5) Flexibele pensioenregeling: - Hoog-Laag of Laag-Hoog uitkering -Uitruil nabestaandenpensioen

Uitkering Pensioen (6) •Hoog-Laag / Laag-Hoog pensioen Bijvoorbeeld op 65 jaar de eerste 5 jaar je pensioen verhogen en de daaropvolgende jaren een verlaagd pensioen ontvangen óf Op 65 jaar eerst 5 jaar een verlaagd pensioen en daarna de volgende jaren een verhoogd pensioen ontvangen •Uitruil nabestaandenpensioen Bij 65 jaar kun je het partnerpensioen gebruiken om je ouderdomspensioen te verhogen. Let op: de uitkering bij overlijden voor de partner wordt dan nihil! Ook andersom ruilen is mogelijk.

Informatie  Jaaroverzicht: - UPO UPO 2011  Internet  Informatie : - AZL mail: - Jan Lodewijks (3623) mail:

24 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011  Ontwikkelingen  Pensioenregeling Rockwool  Stand van zaken herstelplan  Vragen AGENDA

25 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Stand van zaken Herstelplan  Herstelplan sinds :  Korte termijn herstelplan  Lange termijn herstelplan  Voornaamste oorzaken van tekorten:  Rente Waardering op basis van marktrente en forse daling van deze rente: Van 4,95% eind 2007 naar 2, 886% per 30 september 2011  Langere levensverwachting Levensverwachting voor mannen 85,5 jaar (was 82,5 jaar) Levensverwachting voor vrouwen 87,3 jaar (was 84,3 jaar)

26 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011

27 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Update korte termijn herstelplan: Evaluatiemomenten

28 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november 2011 Gevolgen: een voorbeeld  Stel dekkingsgraad per 31 december 2011:95,4%  Feitelijke dekkingsgraad: 95,4% Minimaal vereiste dekkingsgraad:100,4% Voorwaardelijke korting: 5,0%  Korting afhankelijk van de situatie per 31 december 2012, waarbij de minimaal vereiste dekkingsgraad 102,3% bedraagt 1.Feitelijke dekkingsgraad bedraagt 102,3% of meer: GEEN KORTINGSMAATREGEL 2.Feitelijke dekkingsgraad bedraagt tussen de 97,3% en 102,3%: KORTINGSMAATREGEL maximaal 5% 3.Feitelijke dekkingsgraad bedraagt minder dan 97,3%: - KORTINGSMAATREGEL 5% - Nieuwe voorwaardelijke korting vaststellen per

29 PENSIOEN - INFOSESSIES - 7, 15 en 22 november Vragen?