Naar een energieneutrale woning Edwin Waelput Tempas Bouwmanagement bv Breda DuurSaam cooperatie ua

Energie-neutraal?? Wat is een energie-neutrale woning? Hoe maak je een bestaande woning energie-neutraal? Hoe krijg je je energierekening omlaag? Hoe wek je zelf duurzame energie op?

Wat is een energie neutrale woning? Definitie volgens AgentschapNL: Als het totale energieverbruik (gas, warmte en stroom) van een woning, over een jaar gemeten, niet meer dan nul is. Er wordt dan niet méér energie aan gas- en het elektriciteitsnetwerk onttrokken dan er vanuit duurzame bronnen aan wordt toegeleverd.

Hoe maak je een woning energieneutraal? Dat hangt van de bouwkundige en gebruikssituatie van de woning af. Het stappenplan laat zien hoe je je woning (richting) energieneutraal kan krijgen (later op de avond dus meer…)

Hoe krijg je je energierekening omlaag? Op 3 manieren: 1. Door naar energiegedrag te kijken; 2. Door techniek te introduceren. 3. Door gedrag en techniek te combineren.

Gedragsaspecten Stap 1:Beeldvorming en bewustwording: - Hoeveel energie verbruik ik eigenlijk? Is dat veel voor een huis als het mijne? Wat is het gemiddeld energieverbruik in mijn straat/wijk? - Waar in mijn woning wordt veel/weinig energie verbruikt? Wat verbruikt een apparaat?

Gedragsaspecten Stap 2: Kijken naar gedrag: Waar is licht aan en moet het daar (op dat moment) aan zijn? Maak gebruik van slimme schakelingen Groepsschakelingen Ruimtedetectie/bewegingsmelders Waar is de verwarming aan en moet het daar (op dat moment) aan zijn? - Wat is mijn verwarmingspatroon?

Wat is het gemiddelde energieverbruik? Per stadsdeel informatie over gemiddelde gas- en elektraverbruiken.

Waar gaat de energie in huis aan op? Energiebesteding in Huis Woningverwarming 51% Gas Warm Tapwater 14% Schoonmaken 8% Koelen 6% Elektrisch Koken Verlichting Audio TV Overig 3% Soort gemiddeld verbruik   Totaal Aandeel op totaal [energie] Elektra 3.500 kWh/jaar = 12.600 Mjoule/Jaar 20% Gas 1.600 m3/jaar 50.640 80% 63.240 Prijs per eenheid Totaal Aandeel op totaal [€] Elektra Prijs/kWh € 0,23 € 805,00 44% Gas Prijs/m3 € 0,65 € 1.040,00 56% € 1.845,00

Wat verbruiken mijn apparaten? Strijkijzer: 100 kWh/jaar Computer: 300 kWh/jaar Koffiezetapparaat: 140 kWh/jaar Wasdroger: 480 kWh/jaar Koel-vriescombinatie: 560 kWh/jaar Vaatwasser: 300 kWh/jaar Elektrische boiler: 480 kWh/jaar Verlichting: 500 kWh/jaar

Stand-by-verbruik: Televisie + home cinema-set: Standby  ca. 200 kWh/jaar Bureaulamp met halogeen-adapter: Standby  ca. 30 kWh/jaar Computer met draadloos internet en printer: Standby  ca. 250 kWh/jaar

Zelf verbruiken meten, dat kan Individuele apparaten monitor Plugwise Wattcher

Techniek introduceren - Beter isoleren; - Slimme schakelingen; Daglicht/aanwezigheidsdetectie, slimme thermostaten - Minder stroom verbruiken door betere apparaten te kopen en…. deze alleen gebruiken als het nodig is. - Elke m2 van je dak gebruiken voor opwekking van zonne-energie; Stookprogramma op de CV-ketel;

Minder ‘stoken voor buiten’ 70% van het warmteverlies gaat door wanden vloeren en het dak…

Hoe wek ik zelf duurzame energie op? Elektriciteit: - PV-panelen Warmte: - zonne-collectoren; - warmtepomp (lucht en bodem); - lage-temperatuurverwarming;

De zon als energiebron - Thermische energie =Warmte - Elektrische energie:

De zon als energiebron

Wat levert de zon mij op? Zonnecollectoren (Thermisch) Een zonnecollector bespaart per m2 ca. 40 m3 gas per jaar dat levert ca. €24,- per m2 per jaar op. PV-Panelen (Elektrisch) Een zonnepaneel bespaart per m2 ca.120 kWh per jaar.  dat levert ca. € 27,- per m2 per jaar op.

Wat levert isoleren mij op? Hoge isolatiewaarde van de dichte delen Hoogwaardig dubbel glas. Uitgaande van: - HR CV ketel en radiatoren; - Geen Zonnepanelen of Zonnecollectoren. ca. 25% reductie op gas-verbruik;

Wat levert isoleren met Zonnepanelen en Zonnecollectoren mij dan op? Hoge isolatiewaarde van de blinde gevels; Hoogwaardig dubbel glas. Uitgaande van: - HR CV ketel en radiatoren; - 10m2 Zonnepanelen en 10m2 Zonne-collectoren ca. 45% reductie op gasverbruik; ca. 25% reductie op elektraverbruik

Wat is het effect van een ander verwarmingssysteem op mijn energieverbruik? - Verbetering isolatiewaarde van de gevels - Warmtepomp, vloerverwarming én Radiatoren. Geen Zonnepanelen of Zonne-collectoren: 100 % reductie op gasverbruik; ca. 175% meer elektraverbruik!!

Slimme thermostaten Bewegingsmelders

Aanpak van bestaande woningen Onderscheid: - Rijwoning periode vóór 1946; - Rijwoning periode 1946-1965; - Rijwoning periode 1966-1975; - Galerijwoning periode 1966-1988; - Portiekwoning vóór 1966.

Rijwoning periode vóór 1946 Eigenschappen van deze woningen: Gemetselde spouwmuren  50mm spouw; Houten vloeren; Slecht geisoleerd; Enkele beglazing; Natuurlijke toe- en afvoer; Geen kierdichting; VR-combiketel; Radiatoren (HTV); Gasverbruik: 2.200 m3.jaar; Elektraverbruik: 810 kWh/jaar; Energielabel E. Verbetering verwarmingsinstallatie: Reductie op gas: (1.900m3) ca. 14% Toename van elektraverbruik: ca. 6% (860 kWh) Kosten: ca. € 3.000,- Label D Verbetering isolatie&ventilatie: Reductie op gas: (815m3) ca. 65% Toename elektraverbruik ca. 25% (1.030 kWh) Kosten: € 20.000,- a € 30.000.- Label B

Rijwoning periode 1945-1965 Eigenschappen van deze woningen: Gemetselde spouwmuren  50mm spouw; Hellend dak; Betonnen vloeren; Slecht geisoleerd; Enkele beglazing; Natuurlijke toe- en afvoer; Geen kierdichting; VR-combiketel; Radiatoren (HTV); Gasverbruik: 2.085 m3.jaar; Elektraverbruik: 795 kWh/jaar; Energielabel E. Verbetering verwarmingsinstallatie: Reductie op gas: (1.790m3) ca. 14% Toename van elektraverbruik: ca. 7% (850 kWh) Kosten: € 3.000,- Label D Verbetering isolatie&ventilatie: Reductie op gas: (930 m3) ca. 55% Toename elektraverbruik ca. 30% (1.025 kWh) Kosten: € 25.000,- a € 32.000.- Label B

Rijwoning periode 1966-1975 Eigenschappen van deze woningen: Gemetselde spouwmuren  50mm spouw; Hellend dak; Houten vloeren; Matig geisoleerd; Enkele beglazing; Natuurlijke toe en afvoer; Geen kierdichting; VR-combiketel; Radiatoren (HTV); Gasverbruik: 2.400 m3.jaar; Elektraverbruik: 870 kWh/jaar; Energielabel E. Verbetering verwarmingsinstallatie: Reductie op gas: (1.950m3) ca. 19% Toename van elektraverbruik: ca. 14 (985 kWh) Kosten: € 3.000.- Label D Verbetering isolatie&ventilatie: Reductie op gas: (1.010m3) ca. 58% Toename elektraverbruik ca. 13% (750 kWh) Kosten: € 25.000,- a € 32.000.- Label A

Galerijwoning periode 1966-1988 Eigenschappen van deze woningen: Gemetselde spouwmuren  50mm spouw; Plat dak; Houten vloeren; Matig geisoleerd; Enkele beglazing; Natuurlijke toe- en afvoer Geen kierdichting; VR-combiketel Collectief Radiatoren (HTV); Gasverbruik: 1.080 m3.jaar; Elektraverbruik: 615 kWh/jaar; Energielabel D. Verbetering isolatie&ventilatie: Reductie op gas: (640m3) ca. 41% Toename elektraverbruik ca. 36% (835 kWh) Kosten: € 15.000,- a € 20.000.- Label B Verbetering verwarmingsinstallatie: Reductie op gas: (750 m3) ca. 31% Toename van elektraverbruik: ca. 3% (630 kWh) Kosten: € 5.000,- Label C

Portiekwoning vóór 1966 Eigenschappen van deze woningen: Gemetselde spouwmuren  50mm spouw; Plat dak; Betonnen vloeren; Matig geisoleerd; Enkele beglazing; Geen kierdichting; Lokale gashaard en Geisir; Radiatoren (HTV); Gasverbruik: 1.240 m3.jaar; Elektraverbruik: 660 kWh/jaar; Energielabel E. Verbetering verwarmingsinstallatie: Reductie op gas: (900m3) ca. 27% Afname van elektraverbruik: ca. 12% (580 kWh) Kosten: € 10.000,- Label D Verbetering isolatie&ventilatie: Reductie op gas: (590m3) ca. 52% Toename elektraverbruik ca. 21% (800 kWh) Kosten: € 18.000,- a € 25.000.- Label B

Energieneutraal? Gas-verbruik na verbetering isolatie&ventilatie en warmteopwekking: - Ca. 800m3/jaar. - Totale hoeveelheid zonnecollectoren: 20m2; - Bij een energieneutrale woning is dat: 10m2. Elektraverbruik na verbetering isolatie&ventilatie en warmte-opwekking: Ca. 900 kWh/jaar. Totale hoeveelheid PV-panelen: 8 m2 Bij een energieneutrale woning is dat: 4 m2

Vragen of opmerkingen. Dank voor uw aandacht. edwin@tempas Vragen of opmerkingen? Dank voor uw aandacht. edwin@tempas.nl edwin@bredaduursaam.nl 076-522.19.27