Dry Needling “Een effectieve behandelmethode voor (myofasciale) liespijn” Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Inhoud Myofasciaal Pijnsyndroom (MPS) Triggerpoints en Referred Pain Onderzoek MPS Dry Needling Dry Needling voor de behandeling van MPS Casus liesklachten - Conclusies Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Myofasciaal Pijnsyndroom Geschiedenis Dr. Janet Travell & Dr. D. Simons prof. dr. C. Chan Gunn (www.istop.org) Frank Timmermans (CA) Al eeuwen geleden zijn er boeken bekent over MPS, echter alleen in andere benamingen: men sprak over fibrosis, myogelosen, musculaire reuma Travel en Simons zijn de grondleggers van de MPS mbt onderzoek en behandeling Janet Travell lijfarts president Kennedy – cardiologe van origine – zag patienten met pijn op borst – uitstraling arm – maar niet cardiaal gerelateerd – raakte geïnteresseerd door artikelen van Dr. Calgren uit Engeland in de jaren 30 – spoot fysiologisch zout in spieren – beschreef het fenomeen referred pain – zij is zich meer gaan verdiepen en zelf onderzoek gaan doen - ze lanceerde in 1942 het woord triggerpoints In de jaren 60 met Dr Simons samen gaan werken – in 1983 publiceerden zij samen de 2 bijbels: Trigger Point Manual Prof Dr Chan Gunn uit Canada is revalidatieartsarts – hij deed veel onderzoek en werkte veel op de pijnpolie – jaren 70 ontwikkelde hij IMS = inter muscular stimulation – hij bekeek alles vanuit de wvk – website www.istop.org - Frank Timmermans, nederlandse fysiotherapeut, manueel therapeut, osteopaat, geëmigreerd naar Canada, opgeleid door Dr. Gunn 2005 Frank Timmermans artikelen geschreven – 2006 geïntroduceerd in NL – Jan Dommerholt vertegenwoordigt de opleiding in Groningen Travell en Simons tegenhanger van Dr Gunn – wel beide vanuit het principe myofasciale pijn – echter beide vanuit een ander beginpunt Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

MPS Definitie Myofasciaal Pijn Syndroom: 'Myofascial pain syndrome is a regional muscle pain disorder that is characterized by myofascial triggerpoints in taut bands of muscle that refer pain to areas overlying or distant to the tenderness' (Travell, 1990). Om iets te kunnen vertellen over dry needling – eerst een kleine introductie over myofasciale pijn – MPS – pijn vanuit de spier – want dat is straks ons aangrijpingspunt mbt de Dry Needling Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Prevalentie MPS Evenredig man : vrouw Meest voorkomende oorzaak van chronische pijn in het bewegingsapparaat Bevolking 12 % MPS Ptn. Huisarts 30 % ( Yap 2007 ) Ptn. Fysio/manueeltherapeuten 93 % (Wheeler 2004) Pijnkliniek ptn. 85% / 93 % MPS Ontwikkeling MPS loopt op met de leeftijd en piekt in de middenfase MPS = myofasciaal pijnsyndroom = pijn die voortkomt vanuit de spier Prevalentie: evenredig man-vrouw MPS loopt op met de leeftijd en piekt in de middenfase - mensen die voldoende bewegen hebben minder last van MPS (houthakker vs computergebruik) - 1:3 patienten die bij de huisarts komt heeft klachten van het bwapp – waarvan een groot deel samenhangt met MPS- - Voor patienten die bij de fysiotherapeut komen en op de pijnpolie liggen die percentages veel hoger – terwijl de orthopeed veel minder dit soort klachten ziet 1: 4 patienten heeft MPS – niet iedere patient is myofasciaal aangedaan – daarom zijn anamnese en onderzoek zo belangrijk - wat is de oorzaak van de klachten – wat is de onderliggende oorzaak/factor.. MPS veel voorkomende oorzaak van chronisch pijn in het beweginsapparaat MPS leidt tot groot arbeidsverzuim MPS is niet fataal – maar leidt wel tot verminderde Q of L In literatuur zie je dat de percentagens nog al eens verschillen: heeft te maken met wie het onderzoek doet, de patiënten populatie, de gehanteerde criteria Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Triggerpoints (zijn essentieel binnen het kader van MPS) Referred Pain Kenmerken van MPS Triggerpoints (zijn essentieel binnen het kader van MPS) Referred Pain Travell 1942 woord trp gelanceerd De publicatie van de boeken van Travell en Simons begin van radicaal concept – voor het eerst werd de spier genoemd als oorzaak van veel klachten Afhankelijk van de auteurs 460 spieren in het lichaam – 50% van het lichaamsgewicht Triggerpoint betekent een punt dat iets triggert – in dit geval is dat pijn op afstand – de zogenoemde referred pain Triggerpoints komen voor in dwarsgestreept spierweefsel – letterlijk en figuurlijk onze aanknopingspunten Meeste van jullie (fysiotherapeuten) hiermee wel bekent – behandelen dagelijkse praktijk RP is de grootste boosdoener mbt myofasciale problematiek – Toon Hermans Travell en Simons – boeken – referred pain = geprojecteerde pijn – onbekend is nog steeds de theorie erachter – overlap dermatoon-sclerotoom..misschien wel te verklaren vanuit de fascie Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Kenmerken triggerpoints Strakke band met pijnlijk punt Actieve en latente triggerpoints Consistente karakteristieke RP patronen bij druk op de trp Local Twitch Respons (LTR) Verminderde beweeglijkheid van de spier Spierzwakte zonder atrofie Autonome reacties Verspreiding van pijn naar andere delen van het lichaam in meer ernstige gevallen Er moet sprake zijn van een strakke band met daarin een extra drukgevoelig punt (meetbaar met algometer) Actieve trp geven spontane pijn en latente trp wanneer er druk op uitgeoefend wordt Per spier is er sprake van een karakteristiek RP patroon, vastgelegd in diverse literatuur RP: 85% naar distaal – 5% naar perifeer – 10% lokaal LTR = klinisch fenomeen waarbij een korte contractie optreedt vd strak gespannen spiervz (strakke band) waarin het trp zich bevind kunnen we manueel opwekken, shockwave, UG, maar straks ook met Dry Neelding – dat is ook ons hoofddoel straks: opwekken van de LTR - LTR = rekreflex = aanspanning - ontspanning - Spierzwakte: agv verstrengeling actine en myosine – neurogene inhibitie ½-1 kracht / daarnaast ook pijn door activ – dus spier beschermd zichzelf - Huidreacties zoals vasomotore, pilomotore reacties Verspreiding van pijn omdat trp perifere nociceptor wordt die leidt tot proces van centrale sensitisatie Enkele voorbeelden van referred pain patronen van verschillende spieren Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Oorzaak ontstaan triggerpoints Acuut Langdurig herhaalde bewegingen/irritatie weke delen (RSI- CANS) Laesies meerdere structuren tegelijk Langdurige immobilisatie Psychologische factoren Houding Allemaal oorzaken die tot gevolg hebben dat het interne milieu in de spier verandert en waardoor trp kunnen ontstaan - Acuut moment: er is een overmatige rek op de spiervezels wat myofasc problemen kan veroorzk RSI-CANS = relatief weinig bewegen – maar wel hh aanspannen = ideale voedingsbodem voor ontstaan vn trp (80% vd mensendie werken met een laptop komt myofasc in de knoop) Laesies meerdere structuren: meniscus-vkb – myofasc meestal ondergeschikt - tijdens-voor revalid voorwaarde scheppend myofasc Langdurige immob – wanneer spier geimmobiliseerd is geweest dan zijn er veel veranderingen binnen de spier (spiermassa die is overgebleven wordt meer myofasciaal belast) Psych factoren die zorgen voor verandering in biochemische milieu: emotionele stress, depressie, somatisatie, onrust, vermoeidheid, serotonine deficientie..) Houding (bv werkgerelateerd) - altijd kip-ei verhaal Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Pathofysiologie triggerpoints Tot op heden ontbreken nog definitieve verklaringsmodellen voor het MPS Drie hypothesen die de pathofysiologie van MPS proberen te verklaren: Spierspoelhypothese Energiecrisishypothese Neuropathiehypothese Wanneer er een van hiervoor genoemde oorzaken plaatsvindt ontstaat een trp Er zijn drie verklaringsmodellen/hypothesen die allen nog niet wetenschappelijk onderbouwt zijn, maar wel al heel dicht in de buurt komen voor een verklaring van MPS – meer onderzoek is noodzakelijk om aan te tonen welk van de hypothesen het meest onderbouwt kan worden wettenschappelijk gezien - Daarnaast is het vaak een combinatie van de verschillende hypothesen Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Onderhoudende factoren Structurele afwijkingen Interne oorzaak Hormoonspiegels Voedingstekort Anatomische veranderingen (beenlengteverschil, hemipelvis) Slaapproblemen Patiënt Redenen waarom trp actief blijft en klachten blijft veroorzaken Structureel = meniscus – HNP Intern = metabole te kort – allergie – chronische infecties Hormoonspiegels = oestrogeen + = pijn + Voedings tekort = vit B1/6/12 / C / D / kunt ook teveel gebruiken ervan Anatomische veranderingen zoals beenlengteverschil / vergroeiingen Gebrek aan diepe slaap – FMS Patient…oefeningen niet doen, blijft overbelasten ondanks advies van / stress / Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Referred Pain van triggerpoints - Herkenning voor de patient Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Referred Pain van triggerpoints vanuit gluteus medius en minimus Glut medius reffered pain in de lage rug.. Glut minimus afhankelijk van de aangedane vezels referred pain in achterzijde van het been en zijkant van het been Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Diagnose MPS 88,5 % is MPS een rechtmatige diagnose (American Pain Society, 1999) echter praktische herkenning van MPS in de praktijk ontbreekt vaak Anamnese en onderzoek zijn belangrijk bij het stellen van de diagnose MPS MPS is geen FMS Afhankelijk van wie het onderzoek doet – vooral training van vaardigheden – palpatie Afhankelijk van de patientenpopulatie Welke criteria’s gehanteerd worden voor het stellen van de diagnose MPS FMS = tenderpoints Mri die probeert trp te visualiseren – staat nog in de kinderschoenen Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Onderzoek MPS Anamnese Regionale pijn – slecht gelokaliseerd Diep dof zeurende pijn Referred pain Pijn provocerende momenten Pijn sederende momenten - Net zoals alle andere facetten zijn binnen het kader van MPS anamnese en onderzoek belangrijk. Anamnese : regionale pijn / slecht gelokaliseerd / diep-dof-zeurende pijn / RP pijnprovocerende momenten : aanhoudende en hh contractie / spiercontractie in verkorte toestand / passieve rek itt actieve rek / druk op trp / spier in verkoting (houding) voor langere tijd pijnsederende momenten: korte periodes van rust / warmte of juist koude / korte periode spieracties / specifieke behandeling (bv DN) - Tijdens anamnese en onderzoek vaak al duidelijk pat wel of niet geschikt voor dry needling - Uitleg belangrijk – wat de patient gaat voelen tijdens de behandeling – nareactie – low responders – high responders – reactie op de endorfine Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Onderzoek MPS Onderzoek Palpatie is essentieel Huid specifieke veranderingen Mobiliteitsonderzoek (passieve rek geeft meer beperking dan actieve rek) Spierkrachtonderzoek Structurele veranderingen - Onderzoek: huidspecifieke veranderingen / mobiliteitsonderzoek / spierkrachtonderzoek / coordinatie – maar meest essentieel is de palpatie – palpatie is verificatie voor myofasciale component - Palpatie = aan te leren = reproduceerbaar = goede training – hoewel standaardisatie altijd nog een probleem blijft – gaat dwars palperen opzoek naar strakke band met daarin meest pijnlijk punt Bepalen trp – actief-latent Mobiliteitsonderzoek Spierkrachtonderzoek 0,5-1 verschil Na needling altijd heronderzoek – wat is er op dat moment veranderd – evt aanvullend met andere technieken Objectieve palpatie = algometer Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Diverse vormen van therapie Massage Warmte therapie / Koude therapie Tens/UG Oefentherapie Muscle energy technieken Dry Needling Al langere tijd behandelen fysiotherapeuten op verschillende manieren myofasciale pijn Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Dry Needling Inter Muscular Stimulation (IMS) Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Dry Needling vs Acupunctuur Acupuntuur Pathofysiologie trp meridianen Klinische applicatie MPS vele Fysiolog. Respons myolisis endorfine Puntselectie palpatie Needling techniek 1 naald diep deactiveren meerdere oppervlakkig spanning opwekken Follow Up ft/mt/ot anders Klinische vraag Kennis pathofysiologie/anatomie Kennis TCM Belangrijk is om wel het verschil te maken tussen dry needling en acupuntuur - 16e eeuw – acupunctuur voor het eerst gebruikt in het westen - Meest bekende vorm van acupunctuur is TMC - 360/361 punten – meridiaanpunten - Veel overlap te vinden – bv galblaas 21 en trp in de trap - In schema proberen de verschillen duidelijk te maken - Mbt patiënten behandelen duidelijk maken dat het geen acupunctuur is maar dat naald van de acupuncturist geleend wordt Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Dry Needling Doel van de Dry Needling is het opwekken van de local twitch respons (LTR) Dit is een klinisch fenomeen waarbij een korte contractie optreedt van een groep gespannen spiervezels (taut band) waarin het triggerpoint zich bevindt Klinisch gezien leidt het tot voelbare daling van de spierspanning met pijnvermindering en verbeterde beweeglijkheid tot gevolg Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Naaldeffect Centraal effect (endorfine, invloed vanuit limbische systeem) Perifeer effect (gate control theorie) Placebo - Karel Lewit eerste die publiceerde over naaldeffect – 1979 – maar veel onderzoeken later ook bevestiging hiervan, elke vorm van acupunctuur dank haar effect aan de naald Is meetbaar te maken met algometer – algometer meet drukdrempelwaarde – hoeveel druk uitoefenen voor patiënt pijn ervaart Deze gaat omhoog na needling Centraal: vorming van endorfine binnen het lichaam, waar je ook prikt in lichaam, voor ieder persoon anders mooie bijkomstigheid van de DN maar niet alleen wat we willen Invloed op het limbische systeem – onderzoeken met PET-scan om in kaart te brengen wat er veranderd op de verschillende hrsgebieden - Perifeer: segmentale inhibitie via selectief prikkelen van de dikke vezels - Placebo: elke vorm van therapie heeft placebo effect – Ernst en White doen onderzoek naar sham needling – even effectief als “ echte” needling Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Verklaringsmechanismen voor behandeling middels Dry Needling Mechanisch effect (spinale rekreflex en myolysis) Biochemisch effect Neurofysiologisch effect (72 uur naeffect) - Mechanisch: spinale rekreflex (LTR) en myolisis (onderbreking van de integriteit van de dysfunctionele eindplaat) - Dr Langevin doet veel onderzoek hiernaar - Biochemisch: na LTR directe correctie van het chemische mileu – gebeurd binnen fractie van een seconde – hebt wel de LTR nodig voor dit effect - Neurofysiologisch: met de naald geef je een sensorische input aan het zenuwstelsel – afhankelijk ook van de diepte – 72 uur naeffect Inhiberende effecte op spinaal en supraspinaal niveau wat uiteindelijk zorgt voor pijnvermindering / inhibitie op de dorsale achterhoorn geeft ook pijnvermindering (studies van Niddam et al die middels PETscan activiteit van verschillende hrsgebieden bekijken) Deze 3 verklaringsmechanismen onderbouwen het effect van de dry needling – echter gaat het wel om de acuraat geplaatste naald Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Behandeling middels Dry Needling Patiënt bepaalt mede de keuze voor behandeling middels Dry Needling 1e behandeling = proefbehandeling Afhankelijk van de na-reactie van de patiënt op de proefbehandeling wordt vervolgtraject ingezet Behandeling lokaal en segmentaal Behandeling 1x per week Herhaal 4x (daarna 2x per 2wkn, 1x pm, afhankelijk van wat patiënt nodig heeft en de onderhoudende factoren zijn) Proefbehandeling – altijd uitleg vooraf wat de behandeling inhoudt – hoe het aanvoelt Kan ook aan de gezonde zijde eerst een proefbehandeling doen, dan kun je al kijken hoe patient reageert op needling Nareactie uitleggen is belangrijk – ook daarom proefbehandeling – dosering bepalen Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Na-reactie Moe gevoel (lokaal of totaal) Zwaar/stijf gevoel zelfde dag tot ong 3 dagen Vegetatieve verschijnselen Warmte (kruik, hittepit, douche) Paracetamol, ibuprofen, vitamine C Niet direct zwaar werken, sporten (herstelproces) Rustig rekken de dagen erna, oefentherapie - Uitleg aan patient wat te verwachten na behandeling – ook afhankelijk van conditie patient – centrale sensitisatie Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Contra-indicaties Zwangerschap Angst voor naalden, patiënt wil liever geen Dry Needling Kinderen --------------------------------------------------------------------------------- Aanvang anti-coagulantia gebruik Bloedstolling probleem 6 weken pre-post OK Geen lokale behandeling bij acuut letsel - Uitvragen in anamnese Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Dry Needling & casuïstiek liesklachten Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Liespijn Pijnklachten van de lies is een veel voorkomende klacht in de sportpopulatie Adductoren 58% van alle gevallen oorzaak voor liespijn in de algemene sportpopulatie Adductoren 64-69% oorzaak voor liespijn bij voetballers M. adductor longus is het meest vaak aangedaan (J Werner, M H Hagglund, M Walden, J Ekstrand, UEFA sport injury, okt 2009) Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Liespijn Hoewel diverse aandoeningen van adductoren, buikspieren en symphyse zijn beschreven bestaat er nog geen consensus over het pathosmechanisme van liespijn Veelal wordt oefentherapie beschreven als meest effectieve therapie (Igor Tak ea, Sport en Geneeskunde, maart 2012) Test zijn nodig om intersegmentale mobiliteit van de wreeftrap te specificeren Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Anatomie - Uitvragen in anamnese Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Referred Pain van triggerpoints vanuit adductor magnus Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Referred Pain van triggerpoints vanuit iliopsoas en pectineus Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus Turkse jongen, 21 jaar, voetballer hoofdklasse A 1 jaar buik en liesklachten rechts zonder duidelijk oorzakelijk moment, toename klachten in de loop der tijd Voorgeschiedenis: 2 jaar geleden heupluxatie rechts bij vertillen van een zware kast - conservatieve behandeling - goed herstel - geen restklachten Echo gb (geen liesbreuk), Röntgendiagnostiek gb Provoc: traplopen, fietsen, hardlopen, voetballen (draaien en kappen), sprinten (explosiviteit), niesen, buikspier aanspannen (sit up) Sedatie: rust Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus – eerdere behandeling 3 maanden 2x per week fysiotherapeutische behandeling zonder effect Bestaande uit: Oefentherapie bestaande uit oefeningen in de gesloten keten Massage Rekkingen Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus Onderzoeksgegevens: standsdiagnostiek: crista re hoger achter - li SIAI lager arthrogeen: beperking  L5-S1 - L2 - T11-12 - os pubis verminderde jointplay - heup exo beperking (geen cp) – SI jointplay gb myogeen: actieve trp in add longus – add magnus - pectineus – iliopsoas - quadratus lumb - iliocost en longiss - buikspieren – tensor – rectus femoris neurogeen: gb orgaan: darm/blaas/diafragma: gb Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Onderzoek en Behandeling Anamnese Onderzoek Bepalen behandelbare grootheden: A(arthrogeen)M(myogeen)N(neurogeen) M = MPS – bepalen wel of geen DN Behandeling: middels mobilisaties, manipulaties, dry needling, oefentherapie, uitleg en advies onderhoudende factoren Wanneer wordt gekozen voor behandeling middels dry neelding is het nooit een stand-alone therapie! Tijdens anamnese en onderzoek vaak al duidelijk pat wel of niet geschikt voor dry needling Het is geen aleen staande therapie – altijd totaal plaatje bekijken en alle grootheden meenemen in de behandeling Afhankelijk van kennis en vaardigheden samen met collega’s en andere disciplines Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus – behandeling Dry Needling L1-L4 Iliopsoas Quadratus lumborum: oppervlakkig en diep Iliocostalis lumbalis, longissimus Gluteus medius en tensor FL en rectus femoris Adductor longus en magnus Pectineus Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus – Aanvullende behandeling T10-12 / L2 / L4-5 HVT Os pubis HVT Weke delen technieken iliopsoas en buikspieren Rekoefeningen Oefentherapie (rompstabiliteit, stabiliteitstraining lumbaal, heup, krachttraining adductoren en iliopsoas) Functionele oefentherapie sportgerelateerd – trainingsopbouw Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Casus – uitkomst behandeling Na 7 behandelingen middels dry needling in combinatie met manuele therapie en weke delen technieken pijnvrij 2 maanden oefentherapie en trainingsopbouw tot uiteindelijke doel weer pijnvrij volledige wedstrijd op 100% kunnen uitspelen Marc Paantjes: onderzoek naar adductor gerelateerde liespijn en de behandeling met triggerpoint dry needling gevolgd door een musculaire manipulatietechniek (mei 2013) Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Samenvattend Dry Needling binnen de fysiotherapie Bepalen wel of geen MPS vanuit anamnese en onderzoek Contra-indicaties afwegen Geen stand-alone therapie, maar als onderdeel van een totaal behandeling Manuele mobilisaties en manipulaties Massage Oefentherapie Warmte-koude therapie samenvattend Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Conclusies mbt behandeling Dry Needling Groot indicatie gebied Geen traditionele acupunctuur Veilig Eenvoudig Goedkoop Effectief Diepe spieren bereikbaar Evidence based Geen stand alone therapie ! Conclusie Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Bedankt voor jullie aandacht ! www.dryneedling.nl Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013

Vragen? Brigitte Dooren, Fysiotherapeut, Orthopedisch Manueel Therapeut, Dry Needling en liesklachten 24-04-2013