Astma of COPD Wat uw apotheker kan doen

Programma Astma/COPD algemeen klachten ontstaan wat is er aan te doen Geneesmiddelen bij astma en COPD Inhalatoren Pauze Wat doet de apotheek? Vragen?

Mensen met astma 10% van de bevolking heeft wel eens last van astmaklachten zoals piepen op de borst en kortademigheid Diagnose astma: 2,5% van de mannen 2,8% van de vrouwen 5% van de kinderen tot en met veertien jaar Bij ruim de helft van de kinderen met een vroege diagnose astma is de ziekte een jaar na de diagnose 'over’

Mensen met COPD Meer dan 10% van de bevolking heeft wel eens last van chronisch hoesten en slijm opgeven. Diagnose COPD: 2,4% van de mannen 1,7% van de vrouwen

Klachten bij astma Hoesten Piepen ‘Vol’ zitten Benauwdheid Moe Soms, eerder hijgen bij inspanning (inspanningsastma) Astma-aanval (exacerbatie): bijna niet meer kunnen ademhalen

Klachten bij COPD? Hoesten Kortademig Benauwdheid (Veel) taai slijm opgeven Minder conditie Longaanval( exacerbatie): veel hoesten, taai slijm en benauwdheid

Waardoor ontstaat astma Allergie huisstofmijt boompollen, graspollen Overgevoeligheid Luchtwegen reageren snel en heftig op prikkels Aanleg Langdurige blootstelling schadelijke stoffen (beroepsastma) Gevolg: Luchtwegen zijn chronisch ontstoken

Waardoor ontstaat COPD COPD: Chronic Obstructive Pulmonary Disease constant ademhalen door vernauwde luchtwegen verzamelnaam voor longziekten: Chronische bronchitis en Longemfyseem longen en luchtwegen zijn blijvend ontstoken: beschadigd en niet meer te herstellen (in tegenstelling tot astma) Oorzaken Roken Onvoldoende behandelde astma Veel longontstekingen luchtvervuiling, schadelijke stoffen aanleg

Wat helpt? Leefregels: stoppen met roken vermijden van prikkels Bij astma: huis saneren (ivm huisstofmijt) en andere allergische prikkels Bij COPD: niet-allergische prikkels zoals smog en tabaksrook bewegen gezonde voeding niet te laag of te hoog gewicht

Resultaat behandeling Astma Bij het merendeel van de patiënten: Terugdringen klachten Normaal functioneren Geen aanvallen Normale longfunctie COPD Meer ‘lucht’ Betere conditie Achteruitgang van de longen vertragen

Waar kunnen medicijnen helpen? Klachten wegnemen of verminderen Aanvallen voorkomen Een goede longfunctie behouden Dit alles met de laagst mogelijke dosering en de minste bijwerkingen

Medicijnen bij astma en COPD Luchtwegverwijders Langwerkend: Serevent, Spiriva, Oxis Kortwerkend: Salbutamol, Atrovent Ontstekingremmers/luchtwegbeschermers Inhalatiecorticosteroïden: Flixotide, Pulmicort, Qvar, Alvesco Corticosteroïden oraal: Predni(so)lon, behandeling aanval Combinaties: Seretide (Flixotide/Serevent) Symbicort (Pulmicort/Oxis) Foster (Beclometason/Oxis)

Luchtwegverwijders Werking Direct effect Verwijden luchtwegen, verbeterde ademhaling Voordeel van inhaleren: medicijnen snel op juiste plek Bijwerkingen Zelden: trillende handen, hartkloppingen, droge mond, hoesten, heesheid Oplossing: Verbeteren inhalatietechniek of andere luchtwegverwijder

Ontstekingsremmers Werking Geen direct effect Vermindering gevoeligheid longen voor irriterende stoffen Astma: basis van de behandeling COPD: verminderen hoeveelheid aanvallen, ‘proefbehandeling’ Bijwerkingen Soms: heesheid, schimmelinfectie in mond Oplossing: Verbeteren inhalatietechniek en spoelen mond met water

Geneesmiddelen informatie Eerst luchtwegverwijder gebruiken, dan de ontstekingsremmer Langwerkende luchtwegverwijder en ontstekingsremmer continue gebruiken

Inhaleren moet je leren 70% van alle mensen benut de medicijnen onvoldoende Verschillende inhalatievormen: dosisaërosol poederinhalator Vernevelaar

Inhaleren moet je leren Keuze wordt bepaald door: Patiëntkenmerken: vaardigheden, inhalatiekracht Afhankelijk van het geneesmiddel Voorkeur patiënt, arts (ervaring) Prijs, kwaliteit Vergoeding zorgverzekeraar: preferentiebeleid Gebruiksgemak: Liefst 1 vorm inhalator voor alle medicatie

Dosisaërosol Spuitbus onder druk: Suspensie of oplossing in cfk-vrij drijfgas Doseerventiel geeft pufje af door indrukken tijdens inademen Beschikbaar voor alle medicatie Problemen met inhaleren: hand-long coördinatie, matige verdeling in longen

Dosisaërosol Voorzetkamer (Volumatic, aerochamber) Let op hygiene, afwassen, meerdere doses of soorten geneesmiddelen Autohaler, Redihaler (door ademhaling geactiveerd) Niet geschikt voor voorzetkamer. Voorbeeld: Salbutamol (Airomir), Qvar

Droogpoederinhalator Vaste stof (zeer fijn) Capsules voor eenmalig gebruik: Cyclohaler Meerdere doses in een inhalator: Diskus, Turbuhaler, novolizer

Vernevelaars Apparaat zet vloeistof om in nevel Nevel wordt ingeademd via mondstuk Alleen denken aan inademen Middelen: Flixotide, Pulmicort, Combivent

Inhalatie instructie Aandachtspunten Gereed maken inhalator Houding lichaam, uitademen Hanteren specifieke inhalator Krachtig inademen, adem vasthouden Houdbaarheid, schoonmaken, bewaren Wanneer is de medicatie op? Bekijk de instructiefilmpjes op www.apotheek.nl

Dosis aerosol (meestal) Schudden voor gebruik Langzaam en diep inademen en tegelijk spuitbusje indrukken Blijven inademen Wachten voor tweede dosis (schudden) Wanneer leeg? Beschrijving in bijsluiter pufje tegen spiegel of stuk zwart papier doen doses aftellen

Dosis aerosol en voorzetkamer Aerosol schudden en dan bevestigen 1 pufje per keer, direct gebruiken rustig en diep 5-10 keer inademen door de mond via voorzetkamer Steeds 30 sec wachten voor een nieuwe dosis/nieuw geneesmiddel Schoonmaken voorzetkamer met een sopje, niet naspoelen, aan de lucht laten drogen

Autohaler Schudden voor gebruik Langzaam en diep inademen Blijven inademen als men de klik hoort 1 min wachten voor tweede dosis

Respimat Plaatsen patroon (kan de apotheek voor u doen 4x afvuren na dagelijks gebruik Langzaam en diep inademen, druk op ontspanner Inhalatie herhalen voor juiste dosering

Droogpoeder inhalatie capsules Capsule uit verpakking halen en in inhalator plaatsen Capsule openen, doorboren met 1 of 2 knoppen Krachtig en diep inademen Smaaksensatie achter op de tong 2x inhaleren als capsule niet leeg is

Droogpoeder inhalator Inhalator laden, klik Diep en krachtig inademen Soms smaaksensatie, soms niet Soms 2x inhaleren Doseringsteller, kleur, cijfers

Pauze

Wat kan de apotheker voor u doen? Veiligheidscontrole Voorlichting Inhalatie-instructie / oefenen Advies in een persoonlijk gesprek Samenspel voorschrijver, patiënt en apotheker

Medicatie veiligheid Reden van voorschrijven Contra-indicatie voor geneesmiddel Leeftijd, geslacht Overgevoeligheden Andere ziektes Labwaarden

Eerste recept (apotheek) Reden van voorschrijven Medicatiebewaking: Dubbelreceptuur (combinaties, andere naam, generieke middelen) Doseringscontrole Optimale behandeling met medicatie (farmacotherapie) Gebruik: Zo nodig, continu of preventie

Eerste recept (patiënt) Eerste uitgifte begeleiding Wat is er afgesproken met de voorschrijver? Verwachting van de patiënt / Motivatie voor het gebruik Informatie over geneesmiddel Inpassen in de dagelijkse routine Inhalatie instructie

Herhaalreceptuur Evaluatie van het gebruik / welke ervaringen Eventueel herinstructie Medicatiebewaking Dubbelreceptuur Te snelle/late herhaling, alles herhaald? Behandelen bijwerkingen (mondschimmel) Screening medicatiegebruik

Handverkoop en voeding Hoestdranken Codeine, noscapine Voedingssupplementen, vitamines Voeding op recept, bv Respifor Stoppen met roken medicijnen

Stoppen met roken Nicotine pleisters, kauwgom, etc Zyban Champix Wat vergoedt de zorgverzekeraar? Motivatie

Wensen apotheker Reden van voorschrijven Gebruikservaring / reden van stoppen Check inhalatievaardigheden Vraagbaak voor U!