Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra De impact van de crisis op de onderwijssituatie van kinderen en jongeren Ides Nicaise KU Leuven (HIVA / PPW)

Een complex samenspel 2 Crisis Gezinnen met kinderen Onderwijs Onderwijs- uitkomsten Jongeren- arbeidsmarkt

Gezinnen met kinderen • Verlies van inkomen – Materiële armoede (lege brooddozen) – Onbetaalde schoolrekeningen => schaamte, spanningen – Vervroegde uitstroom ter vervanging verloren inkomen ouders (kinderarbeid) • Stress / depressie bij ouders => verminderde ondersteuning kinderen, eventuele gezinsbreuken • Verlies van sociaal kapitaal (door werkloosheid, besparingen op sociale activiteiten, toename xenofobie…) => verlies van externe hulpbronnen 3

Jongerenarbeidsmarkt • Europa: 1 op 4 beroepsactieve jongeren werkloos  Vlaanderen 1 op 8 maar zeer ongelijk verdeeld: disproportioneel gestegen bij laagst geschoolden • Stijgende jeugdwerkloosheid heeft verschillend effect op kansrijke en kansarme jongeren (Tumino & Taylor 2013) – Kansrijke: voortstuderen (positie in wachtrij voor jobs versterken) – Kansarme: afhaken want • worden verdrongen door kansrijke jongeren met meer diploma’s => rendement onderwijs daalt • Compensatie voor werkloosheid / inkomensverlies ouders • Opm. nog niet getoetst voor Vlaanderen. Globaal wordt daling van voortijdig schoolverlaten geobserveerd 4

Onderwijs: besparingen ? • Zowel OESO als EC hebben lidstaten opgeroepen om niet te besparen op onderwijs, omdat het een maatschappelijk zeer rendabele investering is 5

Totaal onderwijsbudget Vl. Gem. (x 1000 €) 6

Uitgaven per leerling Uitg./ll + 7,6% inflatie + 12,9% Secundair onderwijs Basisonderwijs Uitg./ll + 5,7% inflatie + 12,9%

Warm en koud voor gelijke onderwijskansen • Versterking GOK- financiering • Versterking kleuteronderwijs • Versterking DBSO • Kosteloosheid basisonderwijs • Schooltoelagen • Actieplan voortijdig schoolverlaten • Afschaffing Steunpunt GOK • Besparing op pedagogische begeleiding GOK • Besparing GOK-werking CLB’s • Afschaffing mentoruren • Stopzetting proeftuinen • Bevriezing HBO, Brusselpremie… 8 Netto-effecten vermoedelijk nog positief voor meest kwetsbare leerlingen

Wat brengt de toekomst ? Vlaamse en federale kinderarmoedeplannen zetten o.a. in op (vooral vóórschoolse) educatie – Vlaanderen wil kinderarmoede halveren tegen 2020… => waarom dan verminderde sociale bescherming en hardere aanpak schoolverlaters? Immers, jongeren van vandaag zijn ouders van morgen 9