Letselschaderegeling in Europa en beyond Lessons to be learned Studiemiddag Andriessen Expertise Vught 17 april 2019 Antoinette Collignon Legaltree

Agenda Kernpunten Nederlands schadevergoedingsrecht Deel 1 Deel 2 Kernpunten Nederlands schadevergoedingsrecht Verschillen in schadevergoedingsrecht EU/USA Algemene feiten Bronnen compensatie Rechtssystemen Reis door EU en USA Verschillen specialisatie letselschade Mediation Buitengerechtelijke kosten Medische expertises Suggesties en verbeterpunten aan de hand van een aantal stellingen

Letselschaderegeling in Nederland Harmonie model GBL Medische paragraaf Richtlijnen letselschade raad Bedrijfsregelingen Richtlijnen deskundigen Specialisatieopleidingen BGK Whiplash problematiek/PTSS zaken Medisch adviseurs, eenzijdig en gezamenlijk Mediation/alternatieve geschillenbeslechting Schade experts/Advocaten Afwikkeling schade meeste gevallen met VSO/lumpsum

Schadevergoedingsrecht Resolutie 7-75 (Conseil de l’Europe, Réparation de dommages en cas de lésion corporelles et de décès, Strasbourg) & Unidroit Principles ‘Restitutio in integrum’

Verschillen in Europa / USA Rechstsysteem Verjaringstermijnen Civiele procedures/ bewijsvoering Medische experts Rol en politieke macht verzekeraar Interactie tussen bronnen van schadevergoeding Kwaliteit en onafhankelijkheid rechterlijke macht Kwaliteit advocaten

Onafhankelijkheid rechtspraak 1 Finland 38 Portugal Switzerland 43 Czech Republic 3 New Zealand 54 Romania 4 Netherlands 54 Lithuania 5 Luxemburg 56 Malta 9 Denmark 59 Spain 11 Norway 62 Italy 12 Ireland 78 Greece 13 United Kingdom 82 Slovenia 15 United States 92 Russian Federation 16 Belgium 103 Hungary 17 Sweden 114 Poland 20 Austria 120 Croatia 21 Iceland 140 Bolivia 25 Germany 28 France http://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2018/competitiveness-rankings/#series=EOSQ144

Efficiency of legal framework in settling disputes 1 Singapore 65 Malta Finland 78 Russian Federation 3 United States 80 Spain 5 Switserland 84 Czech Republic 6 Netherlands 89 Hungary 7 Luxemburg 116 Portugal 9 Sweden 128 Slovak Republic 11 United Kingdom 133 Greece 17 Germany 82 Slovenia 18 Denmark 137 Italy 20 Norway 139 Croatia 22 Austria 140 Venezuela 31 France 41 Belgium 51 Ireland Romania http://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2018/competitiveness-rankings/#series=EOSQ040

Duur gerechtelijke procedures https://www.oecd.org/eco/growth/FINAL%20Civil%20Justice%20Policy%20Paper.pdf

Voeren van procedures https://www.oecd.org/eco/growth/FINAL%20Civil%20Justice%20Policy%20Paper.pdf

Bronnen compensatie Aansprakelijkheidsrechtssysteem No-fault-systeem Sociale verzekeringen Particuliere verzekeringen

Rechtssysteem Europa/USA: Aansprakelijkheidsrechtssysteem Scandinavië: Basis: no fault systeem

Rechtssysteem Aansprakelijkheidsrechtssysteem: Vastgelegd bij wet: (meeste landen in Europa) Niet vastgelegd: (Engeland, Wales en Schotland /USA)

Schadevergoedingsrecht Duitsland Materieel: concreet Smartengeld: aan de hand van de omstandigheden geval (smartengeldbundel) Whiplash: veelal beperkt in tijd, minimale botssnelheid (Delta V)

Schadevergoedingsrecht België Vaststelling schade door middel van Indicatieve Tabellen

Schadevergoedingsrecht België “De herwerkte Tabel is geen wondermiddel om snel een menselijke schade te berekenen, noch vormt zij een dwingende regel m.b.t. de wijze waarop deze schade dient benaderd te worden. Deze Tabel geeft slechts aan hoe de schade mogelijk kan begroot worden.” https://www.schadeweb.be/indi catieve-tabel

Schadevergoedingsrecht Frankrijk Rapport Dinthilac (tabel) Kosten vóór consolidatie Kosten ná consolidatie

Schadevergoedingsrecht Frankrijk Rapport Dinthilac (tabel) Smartengeld Schaal 0-7 Opgedeeld in tijdelijk en permanent, littekens, beperkingen, verlies hobby's, verlies seksuele functie

Schadevergoedingsrecht Spanje Vaststelling schade aan de hand van Barema, Act 35/2015 Onderscheid vergoeding voor: Overlijden, tijdelijk letsel en blijvend letsel

Schadevergoedingsrecht Spanje Tijdelijk letsel: (1) Basic moral damage, fixed award € 30 per dag vanaf datum ongeval tot datum stabilisatie letsel (2) Special moral damage, o.a. verlies quality of life, beperking in autonomie of onwikkeling persoonlijke autonomie (3) Materiële schade, medische kosten, hulpmiddelen, kosten ondersteuning familie, verlies arbeidsvermogen.

Schadevergoedingsrecht Spanje Blijvend letsel: 1) Basis persoonlijke schade: lichamelijk, psychisch, sensorisch , aesthetic (2) Specifieke niet materiële schade, bijzonder letsel met uplift tot 25%; (3) Materiële schade, gelimiteerd, geleden schade, toekomstige schade/kosten en verlies arbeidsvermogen.

Schadevergoedingsrecht Italië Tabellen Rechtbank Milaan Discretionaire bevoegdheid rechtbanken om vast te stellen aan de hand van de omstandigheden van het geval

Schadevergoedingsrecht Engeland & Wales Materiële schade: concreet Smartengeld: Guideline Assessment General Damages Medical expert (single / joined) Whiplash: orthopedic surgeon High costs: care/ rehabilitation Lump-sum and periodic payments

Schadevergoedingsrecht Engeland & Wales Structured settlement orders

Schadevergoedingsrecht Griekenland Materiële schade: concreet Immateriële schade: alle omstandigheden van het geval

Schadevergoedingsrecht Scandinavië Noorwegen: Materiële schade: concreet Smartengeld vergoeding vanaf 15% invaliditeit en aan de hand van een tabel

Schadevergoedingsrecht Scandinavië Zweden: Smartengeld vergoeding aan de hand van een tabel www.trafikskadenamnden.se Vaststelling schade al dan niet via de verkeersschade commissie (verplicht bij invaliditeit > 9%)

Schadevergoedingsrecht Oostenrijk Materiële schade: concreet Smartengeld aan de hand van expertise. Duur, intensiteit van de pijn zijn daarbij maatstaf.

Schadevergoedingsrecht Slowakije Materiele schade: concreet VAV: op basis jaarsalaris 1 jr. vóór ongeval. Smartengeld: expertise rapport 1 jr. na ongeval Alleen bij objectiveerbaar letsel Aan de hand van puntensysteem en tabel (per punt wordt ongeveer 2% van gemiddeld jaar inkomen arbeider in Slowakije uitgekeerd)

Schadevergoeding in USA

Schadevergoedingsrecht in Amerika New York: Multiplier methode(1 á 1,5x materiële schade) Per diem methode

Schadevergoedingsrecht in Amerika Alabama: max $ 400.000,- Gelimiteerde punitive damages Geen smartengeld voor louter psychisch letsel

Schadevergoedings recht in Amerika Florida: geen maximum http://www.leg.state.fl.us/Statutes/index.cfm?App_mode=Display_Statute &Search_String=&URL=0600-0699/0627/Sections/0627.737.html “permanent injury within a reasonable degree of medical probability, other than scarring or disfigurement.” If not that, then he must have suffered “[s]ignificant and permanent scarring or disfigurement.” And if not that, then the claimant must have died and his estate is bringing the claim for pain and suffering on his behalf.”

Schadevergoedingsrecht in Amerika California Geen smartengeld bij bedrijfsongevallen Limiet smartengeld bij medical malpractice Korte verjaringstermijn. Korting op smartengeld bij: DUI Bij onderverzekering

Letselschaderegeling in Nederland BGK Whiplash problematiek/PTSS zaken Medisch adviseurs, eenzijdig en gezamenlijk Mediation/alternatieve geschillenbeslechting Schade-experts/Advocaten Afwikkeling schade met VSO/lumpsum Harmonie model GBL Medische paragraaf Richtlijnen letselschade raad Bedrijfsregelingen Richtlijnen deskundigen Specialisatieopleidingen

Verschillen in Europa / USA Rechstsysteem Verjaringstermijnen Civiele procedures/ bewijsvoering Medische experts Rol en politieke macht verzekeraar Interactie tussen bronnen van schadevergoeding Kwaliteit en onafhankelijkheid rechterlijke macht Kwaliteit advocaten

Letselschade advocaten in Europa en USA Specialisatiegraad Specialisatievereniging LSA, APIL, ANADAVI, PEOPIL, IETL, AAJ

Lumps-sum / periodieke betaling Zweden: bij blijvend VAV periodieke betaling de norm Oostenrijk: toek. VAV periodiek, tenzij goede reden voor lump-sum vergoeding England & Wales: structured periodical payment (S5 Damages Act 1996) USA: lump-sum en structured periodical payments Meeste Europese landen lump-sum de norm

Mediation richtlijn (2008/52/EG) Italië verplichte mediation in medische aansprakelijkheids zaken/ verzekeringszaken

Buitengerechtelijke kosten Meeste landen geen vergoeding kosten advocaat als onderdeel schade Geen no-cure no-pay M.u.v. Griekenland, UK en Nederland (gelimiteerd) & Frankrijk (honoraires de résultat)

Buitengerechtelijke kosten Duitsland: BRAGO, Rechtsanwaltsvergütungsgesetz (RVG) Oostenrijk: Rechtsanwaltstarif gesetz en Honorarrichtlinien

Buitengerechtelijke kosten USA Meeste Staten: No-Cure No-Pay

Medische experts Nederland Medisch adviseur & Medisch expert Rest Europa Medisch experts (al dan niet eenzijdig ingeschakeld)

Medische experts België Officiële Belgische Schaal ter bepaling van de Graad van Invaliditeit (OBSI) http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=2006020831&ta ble_name=wet Opleidingen voor experts

Medische experts Frankrijk, Spanje, Italië Door tabellen specialisatie experts UK, gespecialiseerde experts Diverse regels t.a.v. opstellen expertise rapporten Rest Europa weinig/geen specialisatie

Verjaring Luxemburg: 30 jr wp/od/verkeersongevallen Engeland: 3 jaar letselschade, stuiting door procedure Schotland: 3 jaar, stuiten door procedure Ierland: 2 jaar, stuiten door procedure Denemarken: 5 jaar, stuiten door procedure Noorwegen: 3 jaar, stuiten door procedure Italië: verkeersongevallen 3 jaar, 5 jaar alle andere acties muv overeenkomstenrecht 10 jr België: 5 jaar od, 10 jr wanprestatie Spanje: 1 jaar verkeersongevallen, 6 maanden na ongeval om te voegen in strafprocedure Duitsland: 3 jaar od, 10 jr wanprestatie. Stuiten door onderhandeling over de zaak Zwitserland: 2 jaar relatieve verjaringstermijn vanaf kennis letsel en dader, absolute termijn 10 jaar vanaf datum ongeval, wanprestatie 10 jaar Frankrijk: 10 jaar od, stuiten door formeel document door ‘huissier’ Griekenland: 5 jaar relatieve termijn, 20 jaar absolute termijn, stuiten door brief aan aansprakelijke partij.

Verjaring

BGK standaardiseren? Controle over uurtarief Differentiëren in niveau en uren Slachtoffer hoeft niet in te leveren op schadevergoeding Schadelast hoger Niet goed te calculeren Meer aansluiten bij PIV staffel? Nieuwe staffel model Duitsland/Oostenrijk creëren?

BGK Vergoeding BGK door WA verzekeraar Geen vergoeding BGK België Duitsland Spanje, Frankrijk Griekenland Portugal Denemarken Finland Engeland Luxemburg Nederland (6:96 BW) Ierland (gedeeltelijk) Italië (10-15%) Noorwegen (alleen wanneer noodzakelijk is om advocaat in te schakelen) Oostenrijk (5-10%) Polen (alleen wanneer noodzakelijk, in meeste gevallen geen vergoeding) Zweden Zwitserland (alleen wanneer noodzakelijk) Slowakije (vooraf overeengekomen kosten) Slovenië (alleen wanneer noodzakelijk, vooraf bespreken)

Toewerken naar een systeem waarbij schade/smartengeld wordt vastgesteld d.m.v. tabel? Tabellen + Tabellen - Tabellen geven zekerheid Schadelast blijft beheersbaar Sneller regeling mogelijk De Baremo in Spanje heeft fraude bij whiplashzaken verminderd Maakt het makkelijker om smartengeld vast te stellen Letselschadezaak duurt korter Medisch experts nemen regie over Hogere kosten medisch experts Geen restitutio integro

Smartengeld Vaststelling volgens tabellen Vaststelling op basis van aard/ernst/JP Frankrijk Spanje Italië Tsjechië Oostenrijk Finland Luxemburg Noorwegen Slowakije Zweden Nederland Engeland Ierland Denemarken Hongarije Polen Portugal Slovenië Zwitserland

Smartengeld vaststellen aan de hand van de per diem methode?

Bij langlopende VAV periodiek betalen? Lump-Sum Periodieke betaling Definitief afsluiten zaak Goede en kwade kansen verdisconteerd Zweden en Oostenrijk: VAV periodiek England & Wales – regels

Overkoepelend orgaan dat eenvoudige schades (verplicht) vaststelt? Zie Zweden: Kosten besparend Snelle regeling Online schaderegelen Geen volledige schadevergoeding Waar ligt de grens tussen klein/eenvoudig en groot? Toegang tot het recht?

Schadevergoeding bij niet objectiveerbare letsels alleen wanneer bepaald percentage invaliditeit? Whiplash: aanknopen bij botssnelheid? Orthopedische expertise?

Bij eenvoudige letselschadezaken verplicht gezamenlijke medisch adviseur?

Dank voor uw aandacht!