Hoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning Hoe kan ik energie besparen en verduurzamen in de eigen woning? Los van het gas? Werkgroep Groene kerk PKN gemeente Oosterbeek/Wolfheze 31 oktober 2018 Vredebergkerk Oosterbeek

Doel van de bijeenkomst Informatie over: Waarom doen we dit en waar staan we in Nederland? De 10 kansen voor woningen Hoe pakken we het aan?

Waarom doen we dit en waar staan we in Nederland? Klimaat, de 1,5% van Parijs Onafhankelijk worden van ……… Een nieuwe “ECONOMISCHE ORDE” gebaseerd op een sociale, houdbare en leefbare wereld met lokale initiatieven

Het wordt tijd voor een integraal energiebeleid Het wordt tijd voor een integraal energiebeleid. Aardbevingen zijn nodig om ons te laten beseffen hoe afhankelijk we zijn van de “Poetins” en de belangen van Financiën. Hoe kom je van deze verslaving af? En gaan we nu weer volop gas stoken in onze centrales terwijl we eerst de WKK met aardgas de nek hebben omgedraaid? Gaan we nu ongenuanceerd alle kolencentrales nu sluiten of eerst een andere inzet. Huidig marktmodel zonder financiële waardering milieukosten geeft “voorrang” aan de meest vervuilende opties. Grote internationale infrastructuren zijn in alle opzichten kwetsbaar.

We praten vooral over elektriciteit terwijl dit maar een fractie van het totaal is. Daarom zullen we naar een aanpak per sector moeten inclusief de onderlinge afhankelijkheid. Alleen al door de gigantische vraag is het noodzakelijk om maximaal energie te besparen. Dan kunnen we mogelijk een zodanige lagere vraag creëren dat verdere verduurzaming haalbaar wordt. Enkele kanttekeningen per sector. Int. Lucht en scheepvaart: Groeit gigantisch, nauwelijks duurzame alternatieven beschikbaar. Moeten we alles inclusief ons zelf over de hele wereld verslepen? Warm water: Te gek voor woorden dat we aardgas gebruiken om “lauw” water te maken. Duurzaam volop beschikbaar via restwarmte, de zon en geothermie. Grondstoffen: Het enige duurzame alternatief lijkt biomassa. Hoopvolle ontwikkelingen, zeker ook met Nederlandse bedrijven en Wageningen. Maar is er voldoende biomassa, iedereen wil dit gebruiken. Conversieverlies elektriciteit: Technisch veel mogelijk via WKK. In praktijk blokkeert de vrije energiemarkt dit. Transport: Elektrisch of duurzame H2 of biobrandstof? Maar hebben we voldoende groen? Elektriciteit: Gaan we het met zon, wind en biomassa redden? Opslagproblemen. Enorm ruimtebeslag. Import? Processtoom: Eigenlijk nog geen echte duurzame alternatieven. WKK wordt veel te weinig benut.

Totale Nederlandse energieverbruik is zeer globaal gelijk aan ca.… of…. 150 mln. ton steenkool = 8,8 ton p.p. 100 mln. ton olie = 5,9 ton p.p. 130 miljard m3 aardgas = 7650 m3 p.p. 325 kerncentrales conform Borssele 70000 5MW windmolens op zee 9000 km2 zonpanelen = 520 m2 p.p. 200000 km2 biomassa = 11750 m2 p.p. Voor voedsel nodig ca. 250 m2 per vegetarier/jr.

De 10 stappen voor verduurzaming woningen (1) 1 Actuele stand van zaken/kwaliteit van de woning 2 Isolatie van de buitenschil (gevels, dak, vloer) 3 Kozijnen, deuren en glas 4 Ventilatie en WTW 5 Hoe functioneren de installaties en apparatuur?

Gemiddeld jaarverbruik en kosten per woning met HR ketel excl Gemiddeld jaarverbruik en kosten per woning met HR ketel excl. investeringen en onderhoud Verbruik 1500 m3 gas voor bestaande woning, 625 m3 gas voor nieuwe woning en 3500 kWh elektriciteit Kosten:   Bestaande woning Nieuwe woning Gas Elektr a Totaal Kosten levering 375 187 562 156 343 Belasting en heffingen 602 539 1141 251 790 Netkosten 193 + 252 + 445 + 1170 978 2148 600 1578 Alg. heffingskorting 373 _ Eindafrekening 1775 1205

De 10 stappen voor verduurzaming woningen (2) 6 Kies de goede (regeling) thermostaat en ga er verstandig mee om 7 Warm tapwater 8 Beperk het elektriciteitsverbruik 9 Kies de goede energiebronnen zoals zon PV(T), warmtepomp,….. Los van het gas?????

De 10 stappen voor verduurzaming van woningen (3) 10 Mentaliteit en solidariteit Willen we echt? Waar staan we t.a.v. transport/vliegen, voeding, kleding en ons koopgedrag? Accepteren we hogere lasten om het ook voor mensen met minder geld mogelijk te maken? Het samen doen wordt een feest!!!!!!!!

De 10 kansen voor energiebesparing en verduurzaming woningen [1] 2) Goede isolatie-materialen buitenschil 1) meet de warmtelekken buitenschil 3) Kies het goede isolatieglas

1) Meet warmtelekken buitenschil Infrarood camera, het moet buiten koud en binnen warm zijn

2) Goede isolatiematerialen buitenschil schone spouw, camera, materiaalkeuze, waar?

3) Kies het juiste isolatieglas Kwaliteit kozijnen, na 2) en 3) weer 1), garanties

De 10 geboden voor energiebesparing en verduurzaming woningen [2] 4) Ventilatie met WTW 5) Functioneren installaties en apparatuur goed? 6) Gebruik thermostaat correct

4) Ventilatie met WTW Warmte Terug Win installatie Koude lucht wordt opgewarmd door warme binnenlucht Per ruimte/centraal, combinatie met warmtepomp

5) Installaties & apparatuur oké? CV, warmteafgifte, vervuiling

6) Gebruik thermostaat correct Uit of aan, thuis of weg, modulerend of aan/uit regeling

De 10 geboden voor energiebesparing en verduurzaming woningen 7) Energiebewust gebruik warm water 8) Bespaar op elektriciteit 9) Kies de goede apparatuur

7) Energiebewust gebruik warm water Bewust douchen, spaardouchekop, lange leiding

8) Bespaar op elektriciteit Sluipverbruik, benutting apparatuur, meten

9) Kies de goede apparatuur HR ketel, zon PV, zonneboiler, warmtepomp, opslag warmte/elektriciteit, infrarood, collectief, afweging kosten/prestaties!

10) Werk vanuit duurzame mentaliteit Zowel afnemers en leveranciers, doe het samen, gebruik subsidies!!! Energie neutrale of 0 op de meter woningen? Los van het gas?

Kringloopwinkels en Marktplaats zijn prima instrumenten voor energiebesparing en verduurzaming zo lang het niet gaat om apparaten met een hoog energieverbruik. We moeten ons schamen dat er voedsel en energiebanken nodig zijn. De mensen die daarvan afhankelijk zijn hebben ook geen geld voor structurele verduurzaming en hebben vaak de meest energie verbruikende woningen. Durven we politiek een grondige duurzame verandering van ons sociale stelsel aan?

Per wijk of individueel onafhankelijk worden is haalbaar met: Maximale energie besparing. Zie de 10 geboden voor energiebesparing in woningen (www.teusvaneck.nl). Opslag van energie zowel warmte, koude als elektriciteit, ook middels Power to Gas. Vraagsturing, vooral van belang over maximaal enkele etmalen. Duurzame productie van elektriciteit warmte en koude. Biomassa? Het idee van morgen. Er zit van alles in de pijplijn.

Kunnen en durven we echte keuzes te maken en elkaar aan te spreken Kunnen en durven we echte keuzes te maken en elkaar aan te spreken? Wie doen mee en hoe maken we het sociaal voor iedereen bereikbaar? Voor verdere informatie/contacten/vragen zie onze contactgegevens/site. Zie ook nieuwe boekje van Teus. Dit op aparte sheet zetten

Voor verdere informatie www.teusvaneck.nl en de site van onze kerkelijke gemeente +……