Differentiële opkomst in de landelijke kankerscreening programma’s Thom Bongaerts MD F.L. Büchner PhD prof. B.J.C. Middelkoop MD PhD O.R. Guicherit MD PhD prof. M.E. Numans MD PhD Goedemorgen allemaal, mijn naam is Thom Bongaerts, ik ben AIOTHO in Leiden en in de komende paar minuten zal ik jullie informeren over onze literatuur studie naar de differentiële opkomst in de landelijke kankerscreening programma’s.

Disclosure belangen NHG spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk … LUMC-Profileringsgebied: Innovation in Health Strategy and Quality of Care (IHQC) SBOH Ik heb geen belangen bij het geven van dit praatje en wordt gefinancierd vanuit het profileringsgebied van het LUMC & de betaald door de SBOH.

Inleiding Methode Drie oncologische bevolkingsonderzoeken (OBVO’s): borst-, baarmoederhals & darmkanker Uniek opzet en organisatie  Hoge participatiegraad factoren? Methode Systematic review Opkomstcijfers & trends Lage opkomstgroepen & karakteristieken 3. Mogelijke verklaringen Wetenschappelijke databases & grijze literatuur 2 onderzoekers onafhankelijke selectie & beoordeling NL kent 3 oncologische bevolkingsonderzoeken welke in een vroegtijdige stadium borst-, baarmoederhals- & darm kanker pogen op te sporen. Ondanks overeenkomsten is elke programma uniek in opzet en organisatie. Voor een succesvol screeningsonderzoek is een hoog deelname percentage essentieel. Vanwege die reden is het van belang om factoren welke geassocieerd zijn met deelname te begrijpen. (WHO: tenminste 70%) Vanwege deze reden hebben wij een systematische review verricht naar de opkomstcijfers & trends, hebben we gekeken naar de bekende lage opkomstgroepen & karakteristieken & hebben we gekeken naar mogelijke verklaringen; dus waarom mensen niet/ minder deelnemen?! >>> ingekorte versie van PRISMA flowchart: Daarvoor doorzochten 2 onderzoekers meerdere wetenschappelijke databases evenals grijze literatuur. We gebruikten de termen: screening, cancer, Netherlands & participation. Onze zoekopdracht leverde meer dan 1200 artikelen. Uiteindelijk hebben we 19 wetenschappelijke artikelen geïncludeerd en 12 stukken vanuit de grijze literatuur. Dit zijn voornamelijk rapporten van het RIVM.

Resultaten 1. Lage opkomstgroepen: Verklaringen: 1. De laatst gepubliceerde cijfers tonen percentages van 77.6%, 64.4% en 73% voor respectievelijk het BVO naar borst-, baarmoederhals- en darmkanker. Bij het BVO naar borstkanker, als baarmoederhalskanker zien we een dalende trend. 2. Lage opkomst groepen zijn de volgende: lage-SES groepen, niet westerse migranten, (jongeren & mannen**) en m.n. in stedelijke gebieden. ** Gaat om jongere vrouwen bij BVO naar baarmoederhalskanker en uiteraard de mannen bij het BVO naar darmkanker. 3. Verklaringen voor lage opkomst kunnen we clusteren in drie kern domeinen: - Het medische domein, bijv. geen baarmoeder hebben - Het praktische domein, bijv. vergeten een afspraak te maken, lage prioriteit, taalbarrières - Het emotionele/ culturele domain, bijv. schaamte, angst, onplezierige eerdere ervaring of ontevredenheid over het medische personeel De huidige communicatie strategieën lijken m.n. minderheidsgroepen onvoldoende te bereiken. Aanbevelingen verdiend de ontwikkeling van mondelinge en visuele tools. De rol van de huisarts wordt steeds marginaler, ondanks dat meerdere studies juist het tegenovergestelde adviseren. Lage opkomstgroepen: Verklaringen: Huidige communicatie strategieën≠ Lage SES-groepen, niet-westerse migranten, (jongeren & mannen) Medisch Praktisch Emotioneel/ cultureel HA↓ Stedelijke gebied

Conclusies Op nationaal niveau hoge opkomstcijfers OBVO’s Een dalende tendens bij de twee langlopende programma’s Verschillen tussen subpopulaties en regio’s Toekomstig onderzoek: identificeren barrières & implementeren op maat gemaakte interventies Contact via: t.h.g.bongaerts@lumc.nl (Review is in voorbereiding voor publicatie) Op nationaal niveau kent Nederland hoge opkomstcijfers, desalniettemin is er een dalende tendens zichtbaar aangaande de twee langlopende screeningsprogramma’s. In de literatuur vonden wij aanwijzingen voor verschillen in subpopulaties en regio’s in Nederland. Dit is in het bijzonderder het geval voor de drie grote steden: Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Gedreunde mijn verdere promotietraject zullen wij kijken naar de bestaan de subgroepen in Den Haag en pogen opmaat gemaakte interventie tools te ontwikkelen.