Oriëntatie op CIW hoorcollege 6: Computercommunicatie Gisela Redeker voor deze presentatie heb ik dankbaar gebruik gemaakt van materiaal van prof.dr. John Bateman (Universität Bremen)

Computer als gereedschap Wat is computercommunicatie? Person Computer Person Computer Human-computer interaction (b.v. tekstverwerking, database) Computer als gereedschap Computer-mediated communication (b.v. e-mail, websites) Computer als medium

Wat maakt computercommunicatie speciaal? onafhankelijk van tijd en plaats aanpasbaar aan verschillende behoeftes aanpasbaar voor diverse doelgroepen te hergebruiken voor andere doelen De onafhankelijkheid van tijd en plaats deelt CMC met de geschreven tekst. Echter, door het Internet zijn websites and e-mail (anders dan boeken of brieven) in principe overal zonder noemenswaardige wachttijd beschikbaar.

E- versus face-to-face discussie In your reply to David’s message at 21-Jan-2000 09:21:12 you said “that sucks”, but this is not what you said at 21-Jan-2000 09:20:30 to Pete. De onafhankelijkheid van tijd en plaats heeft consequenties voor het taalgebruik. Zo moet je bijvoorbeeld op een elektronische mailing list veel explicieter zijn bij verwijzingen naar eerdere bijdragen. Een indexicale verwijzing als “just” (“daarnet”) is prima in een face-to-face discussie, maar zal meestal niet voldoen om in een elektronische discussie éénduidig de bedoelde uiting te identificeren. In face-to-face discussies hoef je de uiting van de ander niet expliciet aan te halen om erop te reageren (kan wel, maar hoeft niet). In het voorbeeld kan de spreker met “Hey” uitdrukken dat hij direct reageert op iets dat net gebeurd is en dat hij/zij erover verbaasd / het er niet mee eens is. Bij mailing lists echter is niet bij voorbaat duidelijk op welke uiting gereageerd wordt. (Dit is overigens anders als je een discussieforum hebt, zoals we dat op Nestor gebruiken; je ‘reply’ komt dan namelijk steeds bij het bericht gezet waar je op reageert.) Bij een mailing list komen de berichten gewoon achter elkaar en door je andere correspondentie heen in de inbox van je mailprogramma. “Hey, you just told Pete it was OK.”

Wat maakt computercommunicatie speciaal? onafhankelijk van tijd en plaats aanpasbaar aan verschillende behoeftes aanpasbaar voor diverse doelgroepen te hergebruiken voor andere doelen Digitaal opgeslagen informatie kan op verschillende manieren gepresenteerd worden. Zo kun je veel websites met of zonder ‘frames’ bekijken (voor als je browser geen frames aankan) of met of zonder plaatjes (als je een trage verbinding hebt en de download-tijd kort wilt houden). Er zijn ook browsers voor blinden of slechtzienden, die in eerste instantie alleen de kopregels van een pagina oplezen. Hoe weet die browser dan wat die moet lezen? Goede webpagina’s maken gebruik van gestandaardiseerde codes, zodat bijvoorbeeld kopjes niet met lettertypes (groot, vet of cursief) aangemaakt worden, maar met codes voor “headers” van niveau 1, 2, 3, enz. Daarmee wordt de structuur van de tekst aangegeven. Je kent dat wellicht van de tekstverwerker: ook in bijv. Word kun je met zgn. “styles” werken, waarmee je “Headings”, “Blockquotes”, enz. kunt markeren, die dan op een bepaalde manier geformatteerd worden.

Wat maakt computercommunicatie speciaal? onafhankelijk van tijd en plaats aanpasbaar aan verschillende behoeftes aanpasbaar voor diverse doelgroepen te hergebruiken voor andere doelen Voor bedrijven en instellingen is het belangrijk om hun informatieaanbod af te stemmen op de verschillende doelgroepen waar ze mee te maken hebben. Dit wordt mogelijk de interactiviteit van websites: de lezer kiest waar die klikt en krijgt daardoor een bepaalde selectie van de beschikbare pagina’s te zien. Om het pad naar de gewenste informatie zo kort mogelijk te maken, wordt er informatie van de bezoekers vergaard, bijvoorbeeld d.m.v. “cookies”, kleine bestanden die op de harde schijf van de bezoeker opgeslagen worden en die bijhouden welke pagina’s van de site bezocht worden. Bij grotere commerciële websites (bijv. CNN, Amazon, ..) kan de bezoeker zelfs een eigen profiel aanbrengen, zodat er op de ingangspagina al precies de gewenste rubrieken verschijnen. Maar er is nog meer. Steeds meer websites bestaan niet meer uit kant en klaar opgemaakte pagina’s, maar uit databases waaruit de informatie opgehaald wordt als iemand erom vraagt (een link aanklikt). Natuurlijk moet de informatie dan goed gestructureerd en gemarkeerd zijn, zodat de software de juiste informatie op de juiste plek kan zetten.

Wat maakt computercommunicatie speciaal? onafhankelijk van tijd en plaats aanpasbaar aan verschillende behoeftes aanpasbaar voor diverse doelgroepen te hergebruiken voor andere doelen

Information systems Person Person Computer Data Data Person Person

Example: the Dartbio information system: Artist Biographical Data Automatic and Semi-automatic information extraction Authors User User Interface Information Retrieval Data Structured Knowledge Base Visualisation and Natural Language Generation

Example: the ILEX system: Interactive Web-based Museum Explorer (University of Edinburgh) Curators Form-based information input interface Visualisation and Natural Language Generation User Web-browser Information Request Handler Data Structured Knowledge Base

University of Edinburgh ILEX System startup page Automatic webpage generation from an annotated data base

Development of information presentation From text to multimedia... gannets

Redistribution of Information across modalities and across time 1972 The plumage is white with a tinge of buff on the head and neck and dark brown, almost black, wing-tips. Immatures are first dusky all over, later piebald or white sprinkled with dark spots. Plumage white, save the wing quills, which are dark brown, not black as usually stated. The fledgling blackish-slate, spotted white. Immature till the third or fourth year, and recognized by the dark brown, chiefly on the back, wings, and tail, which colour diminishes season by season till at maturity reduced to the brown of the wing quills. 1924 ADULT: White, black wing-tips, yellow nape. JUVENILE: Grey, gradually becoming white over 5 years. 1996

Integrating Words and Pictures Studies show that designers must help readers: search for the information they want in prose and graphics, make sense of it once they find it, construct a coherent interpretation of the prose and of the graphics, generate connections between the words and the pictures

‘Rhetoric’ for organising information something that is perceived as necessary for good document design: and particularly web design and online interaction... but how to systematise and teach it?

The GEM project: ‘Genre and Multimodality’ (http://www. gem. stir. ac The GEM project: ‘Genre and Multimodality’ (http://www.gem.stir.ac.uk) Stages in Analysis Content analysis: what ‘facts’ are being communicated? Layout analysis: what layout elements are there`? what is their hierarchical structure? Rhetorical analysis: what is the RST structure? Does the layout support the rhetoric?

Relation between content, rhetorical organisation and layout examine the page layout examine the rhetorical structure of the information as presented look for interrelationships

Tekststructuur elaboration joint The artic explorer wears lots of warm clothes to protect him from the cold ‘material’ balaclava trousers mittens windproof top boots woolen underclothing

Lay-out

Lay-out en tekststructuur pagina G A B C D E F

Content Analysis

RST analysis Tiger: pic elaboration joint purpose means elaboration background background elaboration elaboration Tiger: pic body parts attributes relationships comparisons weight length diet lifespan height young body season maturity gestation joint tail purpose means elaboration joint coat function joint background of stripes coating hearing eyes Tiger: mouth joint ( pic ) back of ears white spots canines molars claws ( pic ) function ( pic ) purpose claws retract why

Lay-out

Layout  tekststructuur Types of element: Drawing Intermediate Caption Textblock eyes ears coat mouth teeth claws

Symbolic Authoring e. g. , Drafter project http://www. itri. brighton Symbolic Authoring e.g., Drafter project http://www.itri.brighton.ac.uk/projects/drafter Agile project http://www.itri.brighton/projects/agile Symbolic authoring allows a ‘writer’ to produce texts via a specification of the texts’ intended meaning rather than directly as text A text generation component then converts these specifications into natural texts Advantages: the text generation component can produce a variety of texts from the same information e.g., variations in style and selected language non-variation can be enforced, e.g., terminology

New Technologies and CMC New technologies (such as Natural Language Processing) are changing the role that the computer can take on when mediating information There are already significant applications where information presentation is largely taken over...