Scheikunde 2007 en Nieuwe Scheikunde Heleen Driessen, h.driessen@slo.nl

Scheikunde in Nieuwe Tweede Fase 2007 Kader herziening 2007 Centraal Examen – Schoolexamen Ruimte voor scholen Handreiking schoolexamen scheikunde ANW op havo Natuur, Leven & Techniek Beslispunten voor 2007

Nieuwe Scheikunde www.nieuwescheikunde.nl Tijdlijn tot 2010 Netwerken Modulen Nieuwe Scheikunde Examenprogramma Nieuwe Scheikunde Voorbereiden op Nieuwe Scheikunde Bèta4Nieuw www.nieuwescheikunde.nl

Kader herziening 2007 Meer ruimte voor scholen: inhoud en examinering Deelvakken opheffen 40% programma alleen schoolexamen Programma dicht bij programma vwo 1998/ havo 2002 Alleen grote knelpunten wegwerken Met huidige schoolboeken te doen Nieuwe Scheikunde in 2010

Positie scheikunde vanaf 2007 2007 start nieuwe Tweede Fase in klas 4 Havo Verplicht profielvak in N&G en N&T 320 slu Vwo 440 slu

Veranderingen in programma 2007 Globale formulering subdomeinen 40% programma alleen voor SE Specificatie subdomeinen CE Niet-bindende handreiking SE Vwo 40 slu ruimte voor o.a. practicum Havo 40 slu voor ANW-domein Vwo S12 programma ineengeschoven http://www.slo.nl/themas/00104/Map7/Map1/ Door commissie CEVO, Cito, SLO, docenten

Centraal Examen Domein A Vaardigheden in CE en SE (voor zover van toepassing) 60% subdomeinen voor CE, zie tabellen Communale kennis voor het centraal examen Geleidelijke verandering opgaven centraal examen

Schoolexamen Verplicht Minimaal voor SE aangewezen subdomeinen (zie tabellen) Aanvulling mag met Een of meer subdomeinen voor het CE Eigen vakonderdelen b.v Nieuwe Scheikunde Mag per leerling verschillend Naar keuze van de school Vorm schoolexamens

Ruimte voor scholen Meer integratie schoolvisie in vakonderwijs Bètaschool (b.v. BeterBèta, Omniversumscholen) Onderwijsconcept (gymnasium, Technasium, Dalton, Monetssori, tweetalige onderwijs) Cultuurschool (ontwikkelen bètacultuur)

Ruimte voor scholen Bètavernieuwing in eigen school Profilering havo en vwo Eigen schoolprojecten Modules Nieuwe Scheikunde Technisch ontwerpen www.techniek12plus.nl Aansluitingsprojecten VO-HO (EXO) Vakverbindende projecten

Ruimte voor scholen Doe het eens anders! Zie suggesties handreiking schoolexamen Niet alles hoeft in een proefwerk getoetst Leren vanuit aktuele toepassingen (ChemieAktueel, Stepnet) Nadruk op practicum / onderzoek / ontwerp Havo: ook economische en maatschappelijke aspecten (ANW-domein) Van cyclische opbouw naar scheikunde in blokken/modules

Handreiking Schoolexamen Scheikunde Niet-bindende toelichting op subdomeinen voor het schoolexamen Suggesties voor alternatieve invulling Suggesties voor examinering Voorbeelden PTA’s Afstemmingsmogelijkheden met andere vakken Onderdelen naar keuze van de school Voorbereiding op 2007 en Nieuwe Scheikunde Vernieuwing examinering http://www.slo.nl/themas/00104/Map7/Map2/ of bestellen bij SLO

ANW op havo 40 slu in scheikunde, natuurkunde én biologie-programma Advies profielcommissie: aanpak ANW handhaven Naar keuze school Integreren (afstemmen!) Afbakenen en samenvoegen (80 slu) In vrij deel (160 slu of 80 slu), al of niet alle profielen

Natuur, Leven & Techniek Geïntegreerd bètatechniekvak voor havo en vwo Globaal examenprogramma Schoolexamen Vanaf 2007 mogen scholen NLT invoeren Interdisciplinaire aanpak (life science, natotechnologie, high tech, duurzame ontwikkeling) Dicht bij vervolgonderwijs/bedrijven Ruimte voor Stuurgroep in oprichting Landelijk ontwikkelpunt

Beslispunten 2005-2006 Structuur Nieuwe Tweede Fase Lessentabel vakken Aan te bieden profielkeuzevakken ANW op havo Invulling vrije deel

Structuur N-profielen havo 2007 N&G N&T Profielvakken Wiskunde A (of B) 320 Wiskunde B Biologie 400 Natuurkunde Scheikunde Profielkeuzevakken NLT nieuwe bètavak Aardrijkskunde Informatica Wiskunde D Tweede keuzevak Naar keuze Profielwerkstuk Deel combinatiecijfer 80 Vrij deel

Structuur N-profielen vwo 2007 N&G N&T Profielvakken Wiskunde A (of B) 520 Wiskunde B Biologie 480 Natuurkunde Scheikunde 440 Profielkeuzevakken NLT nieuwe bètavak Aardrijkskunde Informatica Wiskunde D Tweede keuzevak Naar keuze Profielwerkstuk Deel combinatiecijfer 80 Vrij deel

Beslispunten 2006-2007 Vorm/inhoud SE, PTA Inhoudelijke uitwerking vakprogramma’s Leermiddelen Afstemming natuurkunde, biologie, NLT enz. Voorlichting ouders/leerlingen profiel-, profielkeuzevak en tweede keuzevak

Vragen?

Nieuwe Scheikunde Adviezen Commissie van Koten (2003) Nieuwe scheikundeprogramma’s op hoofdlijnen Basis: twee centrale vakconcepten Context-en-conceptbenadering als doorlopende leerlijn Nieuwe programma start in klas 3 Programma moet zich kunnen blijven vernieuwen Ontwerpende docenten

Tijdlijn Nieuwe Scheikunde 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ‘Klassieke’ programma Verkenningscommissie Aangepaste ‘klassieke programma’ Commissie van Koten Ontwikkeling Nieuwe Scheikunde

Ontwikkelnetwerken 2004-2005 Netwerk Noord 14 10 4 - Oost 16 3 9 Totaal Ontwikkel-scholen Volg- scholen Instap-scholen Noord 14 10 4 - Oost 16 3 9 Zuid-Oost 13 5 Noord-Holland 6 Zuid-Holland 11 2 Midden Zuid-West 12 Interregionaal 93 36 41

Monique de Goede-Aarts Holland Accent College Stedelijk College Zoetermeer Frank den Otter Scholennetwerk Regio Zuid-Holland 2004-2005 ontwikkel- scholen Coach: Jan van Rossum, Onderwijsbureau Frantzen, Reehorst en van Rossum Coornhertgymnasium Gouda Juleke van Rhijn Insulacollege, Locatie Thuredrecht Dordrecht Monique de Goede-Aarts Montessori Lyceum Rotterdam J.G.P.Zuidwijk Melanchton College Rotterdam Y. Van der Zee J.A. Molendijk Groene Hart Lyceum Alphen aan de Rijn J. Koole RSG Hoeksche Waard Oud-Beijerland J. Van Zelm R.H. van Hartskamp Gomarus Scholengemeenschap Gorinchem A.C. Droogendijk Holland Accent College Maassluis Katrin Tazelaar volg- scholen OSG De Ring van Putten Spijkenisse M. Van Kooten Niekerk H. Den Haan Altenacollege Sleeuwijk R. Stienstra H.E. de Vries ISW Opleiding Havo/Vwo Naaldwijk Frans Killian Ashramcollege Alphen a/d Rijn Jan van Rossum instap- scholen Hofstadlyceum Den Haag Kees Grolleman Pieter Bekooij Sorghvliet Gymnasium Den Haag Han Buwalda Penta College CSG Angelus Merula Jos van Hofwegen A. Van de Water

Ontwerpende docenten Scholen/docenten verantwoordelijk voor keuzes inhoud onderwijs Onderwijsprogramma met leermiddelenmix Schoolboek waar nodig Modulen (evt aanpassen) Kranten, tv, internet Materiaal van HBO-WO en bedrijven Zelf ontwikkeld materiaal (practica, projecten, modulen, aansluitingslessen)

Uitgangspunten modules Doelstellingen nieuwe scheikundeonderwijs (bijlage 6 rapport Commissie van Koten) Eigentijdse of toekomstgerichte vakinhoud Van contexten naar concepten Continue vernieuwing contexten Ruimte voor eigen invulling (school, docent, leerling)

Modules Zuid-West Forensische Chemie Looking good De leerfabriek Zuid-Oost Chemie of magie? Midden Wie zoet is krijgt lekkers Zuid-Holland Duurzame scooter Noord-Holland Eigentijdse materialen Zoetstoffen (5e klas)

Modules Oost (Twente) Verf Lekker Noord Verbrandingen Cola Suiker Schoonmaken Voeding Chemische wapens ( 5 vwo) Landelijk Groente in een flesje (Chemie in producten)

Terugblik op 2004 Zie jaarverslag Nieuwe Scheikunde 2004 Docenten en scholen zijn sterk in beweging Diversiteit in ontwikkelnetwerken – vakinhoudelijk, didactisch, planning 2004 = aanloop en diepte-investering Afstemming tussen coaches loopt goed Landelijke bijeenkomsten voldoen aan doel: scholing en uitwisseling

Modules 2005-2006 6 modules tweede fase (deel centraal examenvragen) VNCI & Nieuwe Scheikunde Twee modules leerjaar 3 Aansluiting tussen 2-3 modules leerjaar 3

VNCI & Nieuwe Scheikunde Vanaf 2005 twee modulen per jaar over chemie en industrie Totaal 8 modulen Binnenkort start twee modulen voor derde klas Samen met bedrijven C3 belangrijke partner

Ontwikkelnetwerken 2005-2006 (juli) Totaal Ontwikkel-scholen Volg- scholen Instap-scholen Noord 18 10 5 3 Oost 1 11 6 Zuid-Oost 25 2 13 Noord-Holland 19 4 Zuid-Holland 22 9 Midden 17 Zuid-West VNCI 1/2 ? TUe p.m. 136 30 47 59

Examenprogramma Nieuwe Scheikunde Chemie achter producten/processen begrijpen Beeld van betekenis chemie voor samenleving Breed carriëreperspectief na bètaopleiding Chemie over vragen van nu en de toekomst Ruimte voor toekomstige ontwikkelingen Samenhang bètavakken versterken Rapport Commissie van Koten

De uitdaging Scheikunde voor de kennismaatschappij van 21e eeuw Ruimte voor toekomstige vernieuwing Kennis uit 19e en 20e eeuw durven achterlaten Innovatieve aanpak van leren en lesgeven

Wat heeft leerling (voor later) aan scheikunde nodig? In plaats van gestapelde kennis uit het verleden een toekomstgericht programma Basis: grote vragen en uitdagingen van natuurwetenschappen en techniek in 21e eeuw

Tijdlijn ontwikkeling examenprogramma April/mei 2004 Werkversie één Respons docenten Juni 2004 Werkversie twee Respons expertgroep April-mei 2005 Werkversie drie Respons docenten, Cito/CEVO, didactici Sept-nov 2005 Werkversie vier Brainstorm ontwikkelscholen Start ontwikkeling modulen tweede fase

Vervolg ontwikkeling examenprogramma 2005-2006 Lesmodulen waarin o.a. subdomein CE Aanscherping ontwikkelnetwerken Jan 2005 Respons vervolgonderwijs, KNCV/VNCI Respons commissies biologie, natuurkunde, wiskunde, nieuwe bètavak 2005-2006 Werkgroep Vernieuwing Examinering - voorbeeldexamens CE/SE - verdeling CE/SE Juni 2006 Werkversie vijf havo en vwo 2006-2007 Examenregeling proefscholen

Domeinstructuur A Vaardigheden Havo Chemie in producten en toepassingen Vwo Toepassingen en innovatie A Vaardigheden Algemene vaardigheden Natuurwetenschapelijke vaardigheden Chemische vakvaardigheden

Domeinstructuur Havo Vwo B Onderzoeksmethoden C Structuren D Synthesen E Chemie van het leven F Materialen G Duurzame ontwikkeling H Innovatie

Eerste voorstel Centraal examenstof Nieuwe Scheikunde CE havo Chemische vakvaardigheden Chemische vaktaal (formuletaal) Chemische berekeningen Structuren Reacties Bindingen Synthesen Rendement Chemie van het leven Reacties in het lichaam Duurzame ontwikkeling Energie

Voorbereiden op Nieuwe Scheikunde 2005-2006 Starten in klas 3 Eén module / meer modules 2006-2007 Modules of jaarprogramma klas 3 Testen module tweede fase 2007 en daarna Gebruik ruimte in programma 2007 Modulen tweede fase

Nieuwe Scheikunde in leerjaar 3 Opdoen ervaring met context-en-conceptbenadering Eigentijdse of toekomstgerichte contexten Deel communale kennis Kennismaken met centrale concepten Resultaat Andere basis bij instap in N-profiel Ander beeld van scheikunde bij instap in M-profiel

Instappen Nieuwe Scheikunde - klas 3 Instapschool Module kiezen (uit drie) Midden of einde leerjaar 2005-2006 Begin leerjaar 2006-2007 Instapbijeenkomst en Terugkoppeling Instapcoach Landelijke scholingsconferentie

Autonomie scholen! Meerdimensionale ontwikkeling Samenwerken met Nieuwe Onderbouw VO Bèta4Nieuw Partners (scholen, VNCI, Jet-Net, universiteiten) Anticiperen op 2007 èn 2010 21st century science(UK) en Chemie im Kontext (Dld)

Bèta4Nieuw cTWO Formeel en informeel overleg vernieuwingscomissies biologie, scheikunde, natuurkunde, wiskunde, NLT Gezamenlijke visie op Vernieuwing examinering Context-en-concept benadering Rol educatieve uitgevers Samenhang en afstemming binnen profielen

Informatie www.nieuwescheikunde.nl Praktisch (aanmelden/ toegang modules) e.veltman@slo.nl Inhoudelijk h.driessen@slo.nl