Tekenen in zicht DEEL 2 HOOFDSTUK 1 Vorm DAL/RvP 2014

H 2.1 Vorm vormeigenschappen symbolen figuratieve vormen logo’s abstracte vormen vormverandering stileren communicatie graffitikunst

H 2.1 Vorm VORMENTAAL Alles wat je om je heen ziet heeft vorm. Vormen kunnen boekdelen spreken. Kijk maar naar de afbeelding van het hartje. Die roept gelijk bepaalde gedachten op. Het bord met het doodshoofd geeft aan dat je een gifgebied betreedt. Het hartje en het doodshoofd geven informatie door. Het doorgeven van informatie noem je communicatie. ?

H 2.1 Vorm VORMEN HEBBEN EEN KARAKTER Elke vorm heeft bepaalde eigenschappen. De letters van het woord ‘licht’ zijn superdun, de letters van ‘baksteen’ zijn hoekig. De letters van ‘tuin5’ zijn rond. Deze vormeigenschappen roepen gedachten of gevoelens op. De ronde vormen van het woord ‘tuin5’ maken een zachte indruk, terwijl de puntige vormen van ‘spanning’ agressief overkomen.

H 2.1 Vorm FIGURATIEVE EN ABSTRACTE VORMEN De vormen op de afbeelding zijn gemakkelijk te herkennen. Je ziet meteen dat er een groep mensen is afgebeeld. Daarom is hier sprake van figuratieve vormen: je ziet een bepaalde vorm of voorstelling. De vormen van de afbeelding hieronder stellen op het eerste gezicht niets voor. Vormen die je niet kunt herkennen, noem je abstracte vormen. Kandinsky, Compositie X Ernst Ludwich Kirchner, Straat in Berlijn

H 2.1 Vorm DAAR ZIJN GEEN WOORDEN VOOR Op deze dia staan allemaal tekens of symbolen. Symbolen zijn vormen met een bepaalde boodschap. Door middel van symbolen kun je aan anderen iets meedelen. Symbolen zijn dus communicatie-middelen. Ze zijn zo bekend en logisch van vorm, dat je meteen begrijpt waar het over gaat. Tekens of symbolen zeggen soms meer dan woorden.

H 2.1 Vorm ALS HET MAAR DUIDELIJK IS Tekens of symbolen zijn niet zomaar toevallig ontstaan. Daar is vaak heel lang over nagedacht. Symbolen moeten duidelijk zijn en niet te ingewikkeld van vorm. Dan zie je in één oogopslag wat de betekenis is. Denk maar aan het rode kruis. Dat is het symbool voor medische hulp. Het kruis is een teken voor lijden en pijn, terwijl de kleur rood de symbolische kleur is voor bloed.

H 2.1 Vorm INTERNATIONAL SYMBOLEN De symbolen op deze pagina herkent iedereen ogenblikkelijk, je snapt meteen de bedoeling. Daarom worden ze vaak gebruikt op stations, vliegvelden, in het verkeer en de sportwereld. Ze geven je snel de nodige informatie. Zonder ook maar één woord te hoeven lezen zie je overal ter wereld waar de uitgang en het restaurant te vinden zijn.

H 2.1 Vorm LOGO’S De meeste bedrijven, scholen of verenigingen hebben een eigen logo. Een logo is een beeldmerk waar je instelling aan herkent. Meestal bestaat een logo uit een bepaalde vorm, een teken of een letter. De kleuren van een logo zijn heel belangrijk. Vormen en kleuren van een logo hebben meestal te maken met de naam of de werkzaamheden van een bedrijf of vereniging. De logo’s hiernaast hebben samen de vorm van een kerstboom.

H 2.1 Vorm STILEREN Hoe eenvoudiger en duidelijker een symbool is, hoe duidelijker de boodschap overkomt. Daarom zien symbolen er nooit ingewikkeld uit. Onbelangrijke details of onregelmatigheden worden weggelaten. Alleen de belangrijkste vormen blijven over. Stileren noem je dat. Daardoor komt het symbool heel duidelijk over. Zo kun je van een ingewikkelde vorm, een eenvoudig symbool maken.

H 2.1 Vorm UIT DE KUNST ’SPORT VERBROEDERT’ Bijna iedereen herkent het symbool op dit affiche voor de Olympische Spelen. Het doel van de Olympische Spelen is het verbinden van de verschillende volkeren op de wereld. Deze gedachte vind je in het symbool terug. Het Olympische symbool bestaat uit vijf gesloten vormen: ringen. De vijf verschillend gekleurde ringen stellen de vijf werelddelen voor. De ringen zijn als schakels aan elkaar verbonden. Dit drukt de onderlinge verbondenheid tussen de volken van de vijf werelddelen uit. De dynamische houding van de hardloper zorgt voor actie in de poster. Affiche Olympische Spelen, Amsterdam

H 2.1 Vorm UIT DE KUNST WEG MET DE KRUISRAKETTEN Eigenlijk is dit maar een heel simpele poster. Hij bestaat slechts uit drie kleuren, één teken en één woord. Het symbool (een kruisraket) trekt meteen de aandacht. Dat komt doordat de egaalzwarte kleur van de raket scherp afsteekt tegen de gele achtergrond. Doordat de raket precies in het midden van de poster staat, valt hij nog meer op. De vorm van het symbool is hoekig en puntig en doet aan een kruis denken. Daardoor maakt de raket een dodelijke indruk. De knalgele achtergrond en de bloedrode letters versterken de indruk van dood en verderf. De bevende contouren (omtreklijnen) van de raket en de letters doen denken aan een vreselijke hitte. De bibberige vormen drukken angst en emotie uit. Gielijn Escher: Moorddadig, 1983

H 2.1 Vorm UIT DE KUNST GRAFFITIKUNST Dit schilderij van graffiti-kunstenaar Keith Haring bestaat ook uit slechts drie kleuren en enkele tekens en symbolen. Het meest opvallend is de rode vorm, die maar net in het schilderij past. Door de gele omlijning maakt de vorm een gesloten indruk. De ronde vorm linksboven lijkt wel een hoofd, daaronder een hoekige arm, recht een been en een voet. Het is een gestileerde mensfiguur. Sommige gedeeltes van de rode vorm lijken abstract. Je kunt niet goed zien wat ze voorstellen. De gele streepjes om de figuur heen lijken veel op bewegingstekens uit een stripverhaal. Daardoor is het net of de mensfiguur bepaalde bewegingen maakt. Keth Haring: Zonder Titel, 1988

Kandinsky, Compositie X, 1939

Affiche uit de jaren 70

Keith Haring (1968-1990)