Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Hoofdvraag: Hoe ontstond in Nederland in de 20e eeuw een verzorgingsstaat?

§1 Armoede in de 19e eeuw Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1878 Amsterdam Alkoofwoningen

§1 Armoede in de 19e eeuw Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1901 Woningwet Bouw en bewoning van slechte en ongezonde woningen onmogelijk maken en de bouw van goede woningen bevorderen.

§1 Armoede in de 19e eeuw Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1922 Amsterdam Tuindorpconcept

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Welke groepen mensen kwamen in de 19e eeuw in de problemen?

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Voor 1870 Mensen wonen in dorpen Werken als (seizoen)arbeiders of ambachtslieden Veel armoede

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Na 1870 Mensen verhuizen naar de (industrie)steden Regelmatig besmettelijke ziektes (cholera, tyfus en tuberculose)

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Vooral de arbeiders in de grote steden hadden het slecht: Ze woonden in donkere en vochtige huizen, zonder elektriciteit Ze leefden soms met zijn allen in één kamer. In grotere huizen woonden soms wel twee of drie gezinnen bij elkaar. De hygiënische omstandigheden waren beroerd. Huizen hadden geen wc’s en meestal was er ook geen kraan. De stadsgrachten waren drinkwater- voorziening en riool tegelijk. Het voedsel was eenzijdig. Veel mensen aten alleen maar aardappels of brood.

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.1 Mensen in de problemen Liefdadigheid: Mensen helpen die onvoldoende voor zichzelf kunnen zorgen. Rijke mensen, kerken en familie hielpen de armen, zieken, gewonden, alleenstaanden, gehandicapten en ouderen.

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Hoe reageerde de politiek op de toename van het aantal armen?

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Sociale wetten: Wetten die de gevolgen van armoede, ziekte, ouderdom en werkeloosheid bestrijden. Armenwet  armen die niet door familie of kerk geholpen konden worden, kregen hulp. Armenfonds van gemeenten.

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.2 Wat deed de regering? Liberalen: vrijheid is goed voor de burgers en de samenleving en mensen moeten zoveel mogelijk zelf doen. Problemen van mensen oplossen was geen taak van de regering. Socialisten: iedereen is gelijkwaardig en de regering moet meer doen om de arbeiders te helpen. Regering moest sociale wetten maken. Confessionelen: als je arm was, had God dat zo gewild. Kerken zorgen voor de armen en niet de regering.

Lees: §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Lees: §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1.1 Mensen in de problemen 1.2 Wat deed de regering? Maak: Blz. 53 – opdracht 1 t/m 4 Blz. 54, 55 – opdracht 1 t/m 6 Blz. 55 – opdracht 7 t/m 10

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Wat veranderde er in de armenzorg rond 1900?

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg 1874 Eerste sociale wet Kinderwetje van Van Houten

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg 1901 Leerplichtwet Ongevallenwet Kleine uitkering als ze niet konden werken door een fabrieksongeval Woningwet Voorschriften voor nieuwe woningen

§1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §1 Armoede in de 19e eeuw 1.3 Veranderingen in de armenzorg Aanleg riolering en waterleidingen. Vakbonden  betaalden het loon door bij stakingen Verzekeringen: regelingen waarbij iemand een premie betaalt, in ruil voor een uitkering (ziekte of ongeval)

Lees: §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1.1 Mensen in de problemen Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Lees: §1 Armoede in de 19e eeuw Intro 1.1 Mensen in de problemen 1.2 Wat deed de regering? 1.3 Veranderingen in de armenzorg Maak: Blz. 53 – opdracht 1 t/m 4 Blz. 54, 55 – opdracht 1 t/m 6 Blz. 55 – opdracht 7 t/m 10 Blz. 56, 57 – opdracht 11 t/m 16 http://www.schooltv.nl/video/de-sociale-woningbouw- hoe-is-het-ontstaan-in-nederland/#q=woningwet

§3 De crisis van de jaren 30 Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 Intro

§3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Welke gevolgen had de economische crisis in Nederland?

§3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis 1929 Economische crisis Tijd waarin het opeens veel slechter gaat met de economie. Start VS  veel personen, fabrieken en banken failliet. Gevolg:  Amerikanen kopen minder buitenlandse producten, dus andere landen komen ook in de problemen. Voor Nederland was de export van producten erg belangrijk.

§3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Gevolgen Nederland: Door lagere verkoop  minder produceren en arbeiders ontslaan. Leningen konden niet afgelost worden  bedrijf gaat failliet en werknemers zijn werkloos. Werkloosheid neemt snel toe. Lid van vakbond  dan 8 weken een kleine uitkering.

§3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis 1930 100.000 mensen werkloos 1936 Meer dan een half miljoen mensen werkloos 1 op de 4 Nederlandse arbeiders werkloos. 1931 Steunverlening: mensen tussen de 21 en 60 jaar die buiten hun schuld werkloos waren, kregen een kleine uitkering van de regering.

§3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.1 Gevolgen van de economische crisis Werkverschaffing Werklozen kregen steun, maar in ruil daarvoor moesten ze werken voor de overheid. Bij weigering  geen uitkering.

§3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek Hoe reageerde de regering op de crisis?

§3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek 1933 Aanpassingspolitiek: regering past zich aan de dalende welvaart. 1934 Lonen en uitkeringen gaan omlaag Gevolg: schulden en werkloosheid liepen verder op.

§3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.2 Aanpassingspolitiek 1935 Plan van de Arbeid: plan van de socialisten om meer banen te scheppen. Geen minderheid  plan gaat niet door.

Lees: §3 De crisis van de jaren 30 Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Lees: §3 De crisis van de jaren 30 Intro 3.1 Gevolgen van de economische crisis 3.2 Aanpassingspolitiek Maak: Blz. 60, 61 – opdracht 1 t/m 6 Blz. 61 – opdracht 7 t/m 10 http://www.schooltv.nl/video/histoclips-crisis- in-de-jaren-dertig/#q=colijn

§3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving Hoe leidde de crisis tot onrust in de samenleving?

§3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving 1931 Staking textielarbeiders in Twente 1932 Arbeiders in Amsterdam-West krijgen loonsverlaging en huurverhoging.

§3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland §3 De crisis van de jaren 30 3.3 Onrust in de samenleving 1934 Jordaanoproer: Een opstand van bewoners in de Amsterdamse wijk de Jordaan, die uitbrak toen de regering de steun verlaagde

Lees: §3 De crisis van de jaren 30 Intro Sociale zekerheid en verzorgingsstaat in Nederland Lees: §3 De crisis van de jaren 30 Intro 3.1 Gevolgen van de economische crisis 3.2 Aanpassingspolitiek 3.3 Onrust in de samenleving Maak: Blz. 60, 61 – opdracht 1 t/m 6 Blz. 61 – opdracht 7 t/m 10 Blz. 62, 63 – opdracht 11 t/m 18

Extra: §5 Oorzaken en gevolgen Stap 1 Wat zijn oorzaken van een gebeurtenis? Is er een directe oorzaak (aanleiding) voor een gebeurtenis? Zijn er meerdere oorzaken? Op welk gebied liggen deze oorzaken? Politiek gebied (besluiten van de regering) Economisch gebied (geld en werken) Sociaal gebied (contacten tussen mensen) Cultureel gebied (kunst en cultuur) Godsdienstig gebied (geloof)

Extra: §5 Oorzaken en gevolgen Stap 2 Wat zijn gevolgen van een gebeurtenis? Welke gevolgen heeft een gebeurtenis? Wat voor soort gevolgen zijn het? Gevolgen op korte termijn Gevolgen op lange termijn Bedoelde gevolgen Onbedoelde gevolgen