Het stuur op GEP biologie en/of nutrienten Het stuur op GEP biologie en/of nutrienten? Marcel van den Berg IenW- Rijkswaterstaat Toelichting spanningsveld waterkwaliteit en duurzame energie Belangengroepen en initiatiefnemers Aan het begin inleiding 6 sheets inhoudelijk en feitelijk, 2 sheets om discussie te voeden 14-9-2018

Inleiding Rol nutriënten en biologie bij beoordelen en nemen van maatregelen Rol van watersysteemanalyse voor afwijkende normen voor nutriënten Wat zijn ‘natuurlijke omstandigheden’? M.a.w. wanneer kunnen we zeggen dat we voldoende maatregelen genomen hebben en we dus (mogen) wachten op het herstel Eerste twee bevatten discussiepunten/vragen voor volgende sessie, laatste meer ter kennisname 14 september 2018

KRW normen voor nutrienten: hoe zit het ook al weer? Nutrienten zijn een kwaliteitselement in de KRW N en P worden separaat gerapporteerd Aggregatie N en P voor doelbereik ‘’een van beide goed’’, tenzij expert judgement ander limiterend nutrient Stel aggregeren van: Biologie = goed P=matig N=goed ecologie = goed Biologie = goed P=slecht N=ontoereikend Ecologie = matig P norm afgeleid van biologie gevoelig voor eutrofiering Sterk veranderde wateren kunnen afwijken bv vanwege hydromorfologie P rijke kwel in lage polders 14 september 2018

Afleiding nutrientennormen in meren: Empirisch Per (groep) type 90 percentiel lijn Selectie van meren >60 cm doorzicht als correctie op chf-a/P verhouding door waterplanten Gevolg voor de troebele toestand: relatief soepele norm 14 september 2018

nutrienten en biologie? (bron: RWS-WVL en IHW) En hoe scoren we met nutrienten en biologie? (bron: RWS-WVL en IHW) Voor rivieren en meren ca. 1/3 biologie goed en 1/3 nutrienten goed. Voor sloten nutrientennormen niet streng genoeg, of kwaliteit waterplanten wordt door andere factoren sterker beinvloed Kust en overgangswateren hebben mogelijk een te strenge norm voor biologie 14 september 2018

Hoe verder? Norm nutrienten en biologie klopt vaak niet in combinatie Oorzaak is verschillend: top-down control, trage systeem reactie, belasting is bepalend en niet de concentratie, … 14 september 2018

Hoe verder? ‘cross checking procedure’ = norm type bijstellen   P voldoet niet P voldoet Algen voldoen niet Maatregelen nemen Systeemanalyse maken (ESF1-3) + volgende sheet Algen voldoen Systeemanalyse maken (ESF 1-3)+volgende sheet Geen probleem ‘cross checking procedure’ = norm type bijstellen Goede normen passend bij hydromorfologie Afwenteling checken 14 september 2018

Stel: rechterkant in plaatje en nutriënten scoren al goed (rechterbovenhoek) Kroosbedekking (%) P belasting (gP m-2 day-1) Norm van het type kun je omrekenen naar je eigen specifieke situatie Norm zal waarschijnlijk op een andere plek liggen dan het gemiddelde omslagpunt Je analyse is te gebruiken om een andere norm te gebruiken in praktische zin of zelfs formeel vast te leggen Bij meren zijn er alternatieve toestanden mogelijk en is de norm voor nutrienten in ondiepe meren gemaakt om het water helder te houden en niet om helder te maken zonder extra beheer. KRW draait om biologie. Een gedegen systeemanalyse (of update) kan tot aanvullende nutriënten maatregelen nopen ondanks dat norm nutrienten al goed is. Let goed op vertragingseffecten. 14 september 2018

Is dit werkbaar in de praktijk? Missen nog zaken? Is meer richtlijn of minder richtlijn nodig? 14 september 2018

Stel links in plaatje en nutriënten scoren niet goed Kroosbedekking (%) P belasting (gP m-2 day-1) Norm van het type kun je omrekenen naar je eigen specifieke situatie Norm zal waarschijnlijk op een andere plek liggen dan het gemiddelde omslagpunt Je analyse is te gebruiken om een andere norm te gebruiken in praktische zin of zelfs formeel vast te leggen Bij meren zijn er alternatieve toestanden mogelijk en is de norm voor nutrienten in ondiepe meren gemaakt om het water helder te houden en niet om helder te maken zonder extra beheer. KRW draait om biologie en die is goed. Een gedegen systeemanalyse (of update) kan tot bevestiging leiden dat dit een duurzame verwachting is. Aanvullende nutriënten maatregelen kunnen dan (bij duurzaam goed) achterwege blijven. 14 september 2018

Is dit werkbaar in de praktijk? Missen nog zaken? Is meer richtlijn of minder richtlijn nodig? 14 september 2018

Een goed GEP voor nutrienten Systeemanalyses is de basis voor aan afwijkend GEP voor nutrienten, bijvoorbeeld in polders met nutrientenrijke kwel Van Ee et al. (H2O) 14 september 2018

14 september 2018

Keuze kritische grens en definitie achtergrondbelasting? Keuze is 0,5 keer de kritische grens van helder naar troebel om te bezien of de achtergrond belasting daar bovenvalt. Zo ja dan volgt aanpassing GEP. Lijkt goed te verdedigen Keuze is sturend voor reductie van de wel beinvloedbare bronnen! En als we het goed te verdedigen vinden; gaan we het allemaal zo doen? Keuzes zijn gemaakt wat onder de achtegrondbelasting valt. Dat zijn: Kwel en bodemafbraak (evt. aanvullen door Gert van Ee) Maar gaan we het allemaal zo doen? 14 september 2018

In concept is er internationaal duidelijkeid over wanneer sprake is van ‘natuurlijke omstandigheid’ om doelbereik te vertragen na 2027 Voorwaarden: alle maatregelen zijn in 2027 genomen Motivatie achteraf Duurzame landbouw, evenwichtsbemesting Dit betekent dat we ‘’historische bemesting’’ als ‘natuurlijke omstandigheid’ mogen zien Dus belangrijk voor regionale en landelijke analyses om per waterlichaam dit zo goed mogelijk te schatten For instance, if measures are taken to stop over-fertilisation of soils used for agricultural purposes, the reduced rate of fertiliser application for crop production, though expected to allow good status to be achieved, may still affect the time scale of the recovery of water bodies (e.g. phosphorus in surface water bodies or nitrates in groundwater bodies). 14 september 2018