Routekaart voor klimaatneutrale zorg Visie voor duurzaam Strategie voor duurzaam Duurzame vastgoedstrategie Duurzaam inkoopbeleid Energieplan

Visie voor duurzaam

Strategie voor duurzaam Strategie voor zorg, innovatie, werk, vastgoed, enz.

Duurzame vastgoedstrategie Inzicht in toekomst locaties Duurzaam dagelijks beheer Duurzame LTOP Duurzame nieuwbouw

Duurzaam inkoopbeleid Energie Voeding Onderhoud (medische) apparatuur Kleding Vervoer

Energieplan Energieverbruik en CO2 footprint alle locaties Basis energiebeheer + de erkende maatregelen Voor lange termijn vastgoed Alle maatregelen die in de levensduur besparen 4. Renovatie en nieuwbouw energieneutraal 5. Wat niet op eigen grond kan: inkoop duurzame warmte en duurzame stroom.

1. Energiebeheer Vanaf 2018 wordt energiebeheer wettelijk verplicht > 25.000 m3: slimme meter + analyse > 75.000 m3: EBS

2. erkende maatregelen - Bij nieuwbouw al uitgevoerd - Bij oudbouw gewoon doen via aanpassen LTOP

3. Alle maatregelen die in de levensduur besparen Extra isolatie schil Efficiënte CO2-vocht gestuurde ventilatie LTV en warmtepompen PV energieopwekking Maatwerk maatregelen

4. Renovatie en nieuwbouw energieneutraal 2021: wetgeving BENG Bijna Energie Neutraal Gebouw Aanvullende acties tot nul op de meter Duurzaam bouwen, en 50 jaar besparen

5. Inkoop duurzame energie Sluitpost Inkoop duurzame stroom en duurzame warmte

Care (1) Huisvesting 2% nieuw per jaar Komende 30 jaar: 60% nieuwbouw Nieuwbouw: energieneutraal Gebouwen van voor 1990 faseren uit 2020-2050 Grote renovatie

Care (2) Gebouwen van 1990-heden: al redelijk geïsoleerd Na-isoleren LTV voor- en naseizoen LED WTW PV op dak vanaf 2025 à 2030 PV op gevels vanaf 2030

Case Huis en Haard, Arnhem 4 woongroep à 8 eenheden 18 woonzorgappartementen 3800 m2 BVO, investering € 6.750.000,- Meerkosten 5% t.o.v. bouwbesluit eisen Onderhoudskosten gelijk Energiebesparing 100%, € 70.000,- per jaar Besparing over 30 jaar: € 1.750.000,-

Case Huis en Haard, Arnhem Decentrale ventilatie-units in kozijn met 80% wtw CO2-regeling afzuiging per kamer Luchtwater warmtepomp met buffer Vloerverwarming, -koeling Warmtapwater met booster warmtepomp Gevel 5,0 m2K/W Dak 6,5 m2K/W Vloer 6,5 m2K/W LED plus aanwezigheidsschakeling Geen gasaansluiting Bron: op weg naar energieneutrale zorg

Ontwikkelingen - aanbod duurzame elektriciteit - warmtenetten met duurzame warmte - dalende stroomprijs, stijgende gasprijs Nieuwe technieken die doorbreken - opslag in accu’s, elektrisch vervoer - warmtepompen zijn al doorgebroken - enz.

Route CO2 reductie zorgvastgoed 2020 – 2045

Nader uitwerken in 2018 - boodschap voor bestuurders en toezichthouders - financieringspunten - risico’s afdekken voor instellingen - samenwerking corporaties - samenwerken met zorgkoepels & ministeries