Tekenen in zicht DEEL 1 HOOFDSTUK 1 Vorm DAL/RvP 2014

H 1.1 Vorm silhouetten geometrische vormen vormeigenschappen natuurlijke vormen vlakke basisvorm schreef wiskundige vormen ruimtelijke basisvormen vormovereenkomst organische vormen lettervormen vormcontrast

H 1.1 Vorm SILHOUETTEN Mensen, dieren, voorwerpen en planten hebben allemaal hun eigen vorm. Daar zijn ze aan te herkennen. Kijk maar naar de plaatjes op deze pagina. Je ziet geen kleuren, geen lijnen, diepte of tinten. Het zijn alleen maar omtrekvormen (silhouetten). En toch zie je meteen wat elke vorm voorstelt.

H 1.1 Vorm NATUURLIJKE EN WISKUNDIGE VORMEN Alles wat je ziet, heeft een bepaalde vorm. Het aantal vormen is natuurlijk ontelbaar. Al die verschillende vormen kunnen we indelen in twee verschillende groepen: natuurlijke vormen en wiskundige vormen.

H 1.1 Vorm ORGANISCHE VORMEN Natuurlijke vormen tref je vooral in de natuur aan. Meestal zijn deze vormen niet hoekig en recht maar sierlijk en gebogen. Dit soort vormen noem je ook wel organisch. Net als onze organen zijn organische vormen nooit helemaal kaarsrecht.

H 1.1 Vorm GEOMETRISCHE VORMEN Wiskundige vormen zien er heel anders uit: strak en recht. Kijk maar naar de afbeeldingen. Deze vormen zijn door de mensen gemaakt met behulp van liniaal en passer of andere hulpmiddelen. Daarom worden ze ook wel geometrische (=meetkundige) vormen genoemd.

H 1.1 Vorm VLAKKE BASISVORMEN De eenvoudigste geometrische vormen zijn het vierkant, de rechthoek, de driehoek en de cirkel. Deze vormen noem je vlakke basisvormen. Nagenoeg alle andere geometrische vormen zijn van deze basisvormen afgeleid. Geometrische vormen kom je ook in de natuur tegen!

H 1.1 Vorm RUIMTELIJKE BASISVORMEN Ruimtelijke basisvormen zijn kubus, balk, piramide, cilinder, kegel en bol. In de natuur ook vaak vormen te vinden die afgeleid zijn van basisvormen.

H U I S W E R K H U I S W E R K H U I S W E R K H 1.1 Vorm A B C D E F a b c d e f A B C D E F U V W X Y Z U V W X YZ U V W X Y Z 1 2 3 4 5 6 7 LETTERVORMEN Bepaalde vormen herkent iedereen onmiddellijk. Zoals letters bijvoorbeeld. De variatie in lettervormen is enorm. Hier zie je enkele van de honderden lettertypen die er zijn. H U I S W E R K H U I S W E R K H U I S W E R K H U I S W E R K W I E D I T L E E S T I S G E K

Arial Black Liberty H 1.1 Vorm VORMEIGENSCHAPPEN De letters hier hebben verschillende vormeigenschappen. Sommige letters zijn gesloten, andere open. Er zijn grillige letters en strakke letters, hoekige en ronde letters, magere en vette letters. Meestal staan de letters rechtop. Als een schuine letter staat, noem je dat een cursieve letter. Arial Black Liberty

ABCDEF GHIJKLM ABCDEF H 1.1 Vorm SCHREEF Bepaalde letters hebben een verdikking of streepje aan het uiteinde. Een schreef noem je dat. "over de schreef gaan": een vastgestelde grens overschrijden. Het spreekwoord ligt oorspronkelijk bij het oude Griekenland. De steengraveerders, die teksten schreven in steen, moesten eerst de eind- en beginpunten uitkerven om hun letters in te vormen (de schreef). De zegswijze betekent dus dat iemand uitschiet uit zijn schreef waar een letter in gekerfd moet worden (te ver gaan). Schreef(je) is een synoniem voor streep(je), zoals blijkt uit de uitdrukking "een schreefje voor hebben", een minder bekende variant van "een streepje voor hebben".

H 1.1 Vorm VORMOVEREENKOMST Behalve de letters die je hier ziet, zijn er natuurlijk nog veel meer letters te bedenken. Kijk maar eens naar de fantasieletters hieronder. Als letters allemaal dezelfde vorm hebben, is er sprake van vormovereenkomst.

H 1.1 Vorm VORMCONTRAST Van vormcontrast is er sprake als letters verschillende vormeigenschappen hebben.

H 1.1 Vorm UIT DE KUNST GEEN TIERELANTIJNTJES De ontwerpers van deze poster hebben duidelijk passer en liniaal gebruikt. Daardoor zien de letters er heel wiskundig uit. Dezelfde geometrische vormen komen ook terug in de rechthoeken en cirkels die de letters ondersteunen. Er zijn maar heel weinig kleuren gebruikt. Deze aankondiging van een Bauhaus-expositie ziet er door zijn sobere kleuren en strengen vormen heel stijlvol uit. Zo zien de producten van de Bauhaus-kunstenaars er ook uit: geometrisch en zonder tierelantijntjes. Bauhaus producten Joost Schmidt: affiche voor Bauhaustentoonstelling, 1923

H 1.1 Vorm UIT DE KUNST LOVE ! Simpeler kan het bijna niet: ‘love’! En toch begrijpt iedereen het meteen. Je hebt aan één woord al genoeg. De organische, soepele lettervormen passen bij de sfeer die ‘love’ oproept. De jongedame die uit de bloem lijkt te komen, hoort hier helemaal bij. De zoetige, vrolijke kleuren van de achtergrond geven de poster een romantisch tintje. De stijl van deze poster wordt ‘pop-art’ genoemd ( van ‘popular art’= populaire kunst). De onderwerpen van ‘pop-art’ zijn namelijk alledaags en populair. Peter Max: Love poster, 1967

H 1.1 Vorm UIT DE KUNST Dondi: Children of the Grave again, 1980 KUNST OF VANDALISME? Ze zijn in bijna alle tunnels en op de meeste schuttingen wel te vinden: graffiti. Vooral in de grote steden zijn de graffitispuiters actief. Heel veel mensen ergeren zich aan deze spontane versieringen. Soms worden graffitimakers uitgenodigd om hun kunstwerken aan te brengen op kale schuttingen. Oorspronkelijk waren de graffiti bedoeld als protest tegen de maatschappij. Tegenwoordig hebben de meeste graffiti geen duidelijke boodschap, maar gaat het vooral om de ‘kick’. Graffitiletters doen sterk aan stripverhalen denken en zijn vaak vet omlijnd. De lettervormen zijn uitgesproken hoekig of juist heel organisch.

William Morris behangontwerp, eind 19e eeuw

Malevich

Peter Max, grafische ontwerpen (psychedelisch)