ELEKTRICITEIT Middenspanning > 1000 Volt en < 50.000 Volt Volgens AREI Algemeen Reglement op Elektrische Installaties Middenspanning > 1000 Volt en < 50.000 Volt Laagspanning < 1000 Volt Hoogspanning > 50.000 Volt Volgens IEC International Electrotechnical Commission Laagspanning < 1000 Volt wisselspanning < 1500 Volt gelijkspanning Hoogspanning > 1000 V wisselspanning > 1500 Volt gelijkspanning 1/15/2015 Bart Bruyneel

ELEKTRICITEIT Volt Ampère Ohm WET VAN OHM : U = I x R U = SPANNING = I = STROOM = Ampère R = WEERSTAND = Ohm 1/15/2015 Bart Bruyneel

ELEKTRICITEIT AC = WISSELSPANNING 1/15/2015 Bart Bruyneel

ELEKTRICITEIT DC = GELIJKSPANNING 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT 1/15/2015 Bart Bruyneel

ELEKTRICITEITSCENTRALES GENT Buitenring Wondelgem Ham Gent Rodenhuyzekaai Knippegroen Sidmar 1/15/2015 Bart Bruyneel

THERMISCHE CENTRALE TURBINE ALTERNATOR TRANSFORMATOR KOELTOREN CONDENSOR KETEL 1/15/2015 Bart Bruyneel

GASTURBINE CENTRALE 1/15/2015 Bart Bruyneel

WATERKRACHT 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT TURBINE DRIJFT GENERATOR AAN 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT Een generator is de algemene benaming voor een machine die mechanische energie, binnenkomend via een draaiende as, omzet in elektrische energie.  Wisselspanningsgenerator = Alternator Gelijkspanningsgenerator = Dynamo 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT SPANNING ALTERNATOR WORDT DOOR TRANSFORMATOR VERHOOGD. 10.000 – 20.000 Volt 380.000 Volt 1/15/2015 Bart Bruyneel

WAAROM SPANNING VERHOGEN ? P = VERMOGEN = SPANNING x STROOM = U x I = WATT VOORBEELD : VERMOGEN CENTRALE RODENHUIZE = 180 MegaWatt VERMOGEN PER GELEIDER = 30 MWatt SPANNING = 150 KVolt = 150.000 Volt WEERSTAND HOOGSPANNINGSLIJN = 8 Ohm STROOM PER GELEIDER => P = U x I => I = P / U = 30 Mwatt / 150 Kvolt P = 30000 . 10³ / 150 . 10³ = 200 A SPANNINGSVERLIES => U = I x R = 200 A . 8 OHM = 1600 Volt = 1,1% VOORBEELD : SPANNING = 100 KVolt = 100.000 Volt STROOM PER GELEIDER => P = U x I => I = P / U = 30 Mwatt / 100 Kvolt P = 30000 . 10³ / 100 . 10³ = 300 A SPANNINGSVERLIES => U = I x R = 300 A . 8 OHM = 2400 Volt = 2.4% 1/15/2015 Bart Bruyneel

WAAROM SPANNING VERHOGEN ? VOORBEELD : VERMOGEN PER GELEIDER = 30 MWatt SPANNING = 150 KVolt = 150.000 Volt WEERSTAND HOOGSPANNINGSLIJN = 8 Ohm STROOM PER GELEIDER => P = U x I => I = P / U = 30 Mwatt / 150 Kvolt I = 30000 . 10³ / 150 . 10³ = 200 A VERMOGENSVERLIES ? P = U x I U = I x R => P = I² x R Pverlies = 200A² x 8 Ohm = 40000 x 8 = 320.000 Watt = 1,1% BEREKEN HET VERLIES BIJ DEZELFDE LEIDING MET SPANNING 75 KVolt 1/15/2015 Bart Bruyneel

WAAROM SPANNING VERHOGEN ? VOORBEELD : VERMOGEN PER GELEIDER = 30 MWatt SPANNING = 75 KVolt = 75.000 Volt WEERSTAND HOOGSPANNINGSLIJN = 8 Ohm STROOM PER GELEIDER => P = U x I => I = P / U = 30 Mwatt / 75 Kvolt I = 30000 . 10³ / 75 . 10³ = 400 A VERMOGENSVERLIES ? P = U x I U = I x R => P = I² x R Pverlies = 400A² x 8 Ohm = 160.000 x 8 = 1.280.000 Watt = 4,27% 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT TRANSPORT HOOGSPANNING VIA LUCHTLEIDINGEN OF ONDERGRONDS. 1/15/2015 Bart Bruyneel

luchtleidingen 1 draadstel = 3 fazen. De geleiders bestaan doorgaans uit gebundelde draden van koper, aluminium of aluminiumlegeringen. Zij zijn niet omhuld met een isolatiemateriaal: de lucht eromheen dient als isolator. Functie waakdraad : De lijn tegen blikseminslag te beschermen. Bij een fout een deel van de foutstroom evacueren. 1/15/2015 Bart Bruyneel

luchtleidingen Isolatoren. Isolatorenkettingen isoleren de geleiders van de pylonen. Zij bestaan uit reeksen schotels uit een isolerend materiaal, meestal uit glas en soms uit porselein. Naargelang van de spanning, zullen er meer of minder schotels zijn. 1/15/2015 Bart Bruyneel

Dit geldt niet voor kunststofisolatoren!!! VUISTREGEL : GLASKAPISOLATOREN : 1 PER 10 Kvolt Dit geldt niet voor kunststofisolatoren!!! 50 KVolt 100 KVolt 1/15/2015 Bart Bruyneel

IDENTIFICATIE HS-MAST Een HS-mast wordt geïdentificeerd door het mastnummer, de draadstelplaat en de UGE- nummerplaat. 1 DRAADSTELPLAAT Mast nr. plaat 1 UGE-nummerplaat PYL130 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT Hoogspanningsleidingen voeden verdeelstation. 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT STROOMONDERBREKERS Stroomonderbrekers kunnen SF6 gas bevatten als blusmiddel vlamboog tijdens het schakelen. SF6 is normaal geurloos en inert maar als dit verbrand is het zeer giftig. (Een geur van rotte eieren) 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT Hoogspanning wordt verdeeld en terug getransformeerd naar 10-15 KVolt 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT TRANSFORMATOREN GROOTSTE GEVAREN Vb. 150 kVolt Transfo = 50.000 Liter olie 1/15/2015 Bart Bruyneel

OPWEKKING EN TRANSPORT 10- 15 KVolt verdeelstation voedt transformatorstation. Spanning wordt omgezet naar 400Volt – 230 Volt 1/15/2015 Bart Bruyneel

Gevaren/risico’s van elektriciteit Risico voor de mens : Risico voor installatie / omgeving : Elektrisering = stroomdoorgang zonder dodelijke afloop. Elektrocutie = stroomdoorgang met dodelijke afloop. Verwondingen: brandwonden. Elektrische schok : ongelukkige reactie (vb. vallen van ladder) •Brandgevaar •Explosiegevaar 1/15/2015 Bart Bruyneel

WAT IS EEN ELEKTRISCHE SCHOK ? Een elektrische schok is een lichamelijke sensatie die iemand ervaart als een elektrische stroom via de huid het lichaam in of uit vloeit. Dit gaat gepaard met een onwillekeurige samentrekking van spieren. De sensatie is meestal een onaangenaam prikkend tot pijnlijk gevoel.  1/15/2015 Bart Bruyneel

Invloed elektriciteit op menselijk lichaam Bij een lichaam in aanraking elektriciteit, kan de stroom door het lichaam gaan = elektrisering/elektrocutie. Hoe groter stroomdoorgang, hoe ernstiger de gevolgen. Stroomsterkte is afhankelijk van : → spanning > U → > I → weerstand < R → > I 1/15/2015 Bart Bruyneel

Invloed elektriciteit op menselijk lichaam Weerstand – aanrakingsoppervlak : Weerstand van de huid: vochtige, natte huid heeft minder weerstand dan droge huid. De dikte van de huid speelt ook een rol. Weerstand van ondergrond: rubber en linoleum hebben hoge weerstand. Natte grond is goed geleidend en heeft dus een lage weerstand. Isolerende schoenen. Aanrakingsoppervlak: hoe groter aanrakingsoppervlak, des te kleiner de weerstand, dus hoe groter stroom door lichaam. 1/15/2015 Bart Bruyneel

Invloed elektriciteit op menselijk lichaam Duur contact – weg door lichaam De duur van het contact en de stroomsterkte → Hoe langer de stroomdoorgang duurt, hoe zwaarder inwerking op lichaam Zelfs bij kleine stroomsterkte kan contact levensgevaarlijk zijn. 30mA is de grens die best niet kan overschreden worden De weg die de stroom door lichaam volgt ( stroomdoorgang) → Stroom kiest de kortste weg en de weg van minste weerstand. Bepaalde organen (hart, longen, hersenen,…) zijn zeer kwetsbaar omdat ze zeer gevoelig zijn voor kleine stroomsterktes en de stroom veel makkelijker doorlaten dan onze bv. onze huid. 1/15/2015 Bart Bruyneel

STROOMDOORGANG De weg die de elektrische stroom door ons lichaam volgt is zeer belangrijk! Het is immers veel gevaarlijker wanneer de stroom door onze hartstreek passeert, dan wanneer de stroom van duim naar wijsvinger loopt. Als alleen spierweefsel doorstroomt wordt zal dit minder levensbedreigend zijn, dan wanneer organen zoals het hart, de longen, … geraakt worden. Bart Bruyneel

Invloed elektriciteit op menselijk lichaam Invloed elektrische stroom op het menselijk lichaam. Vanaf 0,5 mA : zwakke gewaarwording, prikkelend gevoel, valgevaar. Vanaf 10mA : pijnlijke spierkrampen in hand en arm : verstijving spieren, je kan jezelf niet meer loslaten : grensstroomsterkte of “let go” grens. Vanaf 30mA : spiercontractie zal uitbreiden naar borstspieren : moeilijk ademhalen = ademhalingsverlamming, dus verstikking kan tot dood leiden. Vanaf 75mA : onomkeerbare hartfibrillatie = levensgevaar ! (defibrillator). 1 A of meer : grote kans op hartstilstand; ernstige brandwonden, zowel inwendig als aan huid. 1/15/2015 Bart Bruyneel

Invloed elektriciteit op menselijk lichaam Gemiddelde elektrische weerstand menselijke huid : Droge huid : ongeveer 5000 ohm Natte huid : minder dan 1000 ohm Rekenvoorbeeld : 50 Volt bij droge huid. I = U/R = 50/5000 = 0,01A = 10mA = “let go” grens. Rekenvoorbeeld : 50 Volt bij natte huid. I = U/R = 50/1000 = 0,05A = 50mA = spiercontractie borstspieren = ademhalingsverlamming. 1/15/2015 Bart Bruyneel

Direct Contact 15 KVolt 230 Volt Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden ELEKTRICITEIT Veiligheidsafstanden Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden Indien Elektriciteitskabels worden aangetroffen moeten deze steeds als onder spanning staande worden beschouwd. Het is, in dit stadium, dan ook verboden om : Bij laagspanning deze kabel zonder de aangepaste PBM’s aan te raken. Bij hoogspanning deze kabel te benaderen binnen de gevarenzone. Bij hoogspanning deze kabel aan te raken of te verplaatsen. Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden DL en DV (AREI art.266) DL of Distance Limite bepaalt de “zone onder spanning” • = ongeveer “1cm/1kV” DV of Distance Voisinage bepaalt de “nabijheidszone” U ≤ 110 kV: DV = DL + 1m U ≥ 150 kV: DV = DL + 2m Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden DL en DV DL 110KV = 110 cm = 1,1 meter DV 110KV = 2,1 meter DL 380KV = 380 cm = 3,8 meter DV 380KV = 5,8 meter Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden DL en DV Bart Bruyneel

BIJ HOOGSPANNINGSLIJNEN STEEDS 10 M AFSTAND HOUDEN. RICHTLIJN : BIJ HOOGSPANNINGSLIJNEN STEEDS 10 M AFSTAND HOUDEN. SPANNING NIET STEEDS GEKEND. INVLOED VAN WIND OP KABELS. Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden Midden en hoogspanning : UITGANGSPUNT : Opstellen op minimaal 25 meter van elke installatie voor midden of hoogspanning. Vanaf de opstelplaats defensief inzetten. Bij operationeel te behalen doelen kan installatie benaderd worden tot op onderstaande veiligheidsafstanden.   Middenspanning Hoogspanning Veilige opstelplaats 5 meter 25 meter Betreden gebouw of terrein Onbeperkt in naastgelegen compartiment Nee, tenzij onder toezicht Betreden ruimte bij normaal bedrijf Betreden ruimte bij onstabiele situatie Nee Verkennen en gebruik van niet-gebonden straal bij; - normaal bedrijf 2 meter 6 meter - onstabiele situatie 2 meter vanaf buitenzijde gebouw of installatie 25 meter vanaf buitenzijde gebouw of installatie. Gebonden straal 8 meter Bart Bruyneel

INDUCTIESPANNING IN DIENST 380 kV – nominale spanning UIT DIENST Door inductie kan een spanning staan op de geleiders “uit dienst” afkomstig van de geleiders “in dienst”. Deze kan tot 10% van de geleiders in dienst bedragen. Bart Bruyneel

Vooraleer men zich binnen de gevarenzone mag begeven dienen deze werken uitgevoerd te worden DOOR ELIA Bart Bruyneel

BLUSWERKEN IN DE NABIJHEID VAN HOOGSPANNING MOGEN SLECHTS AANGEVAT WORDEN NADAT DE INSTALLATIES DOOR ELIA ZIJN VRIJGEGEVEN. NOODNUMMER : 0800 99044. 1/15/2015 Bart Bruyneel

STAPSPANNING Afstand U U = potentiaalverschil Spanning Bart Bruyneel

STAPSPANNING Bart Bruyneel

Vlamboog hoogspanning VLAMBOGEN Een vlamboog - ook wel Arc Flash genoemd - is een ontlading (door de lucht) van hoog- of laagspanningsstroom en dit tussen geleidende delen. Temperaturen tot 20.000°C Vlamboog hoogspanning Bart Bruyneel

Vlamboog hoogspanning Bart Bruyneel

VLAMBOGEN Bij niet respecteren veiligheidsafstand DL kan dus ook een vlamboog ontstaan tussen geleiders en mens of werkmaterieel. Vlamboog 400 Volt Bart Bruyneel

KORTSLUITVERMOGEN Vermogen dat kan vrijkomen bij kortsluiting voedingskabel huisaansluiting kan oplopen tot 1MWatt Bart Bruyneel

BRANDWEERINTERVENTIE !!! Er was een oproep voor het opkuisen van de rijbaan, na de aanrijding van een reclamebord bij een tramhalte aan de Frere Orbanlaan. De TW werd hiervoor uitgestuurd. Zij konden niet met de opruiming starten zolang die kabels niet uit de weg waren. Eandis was verwittigd maar liet op zich wachten, door de storm hadden ze veel werk. Uiteindelijk heeft een brandweerman gemeend de kabels te moeten weghalen, om de opruiming mogelijk te maken. Hij meende dat de kabel spanningsloos was, aangezien hij al op een bepaald punt zwartgeblakerd was. Bart Bruyneel

BRANDWEERINTERVENTIE !!! Op het moment dat hij in de buurt van de kabel kwam met de kniptang, sloeg er een vonk over en begon de kabel te branden. Daarbij raakten zijn wijsvinger en middenvinger verbrand. De collega’s hebben onmiddellijk zijn hand uitvoerig gekoeld. Hij zal ruim 2 weken buiten strijd zijn. De kabel bleef nog even branden en maakte een zwaaiende beweging; op het wegdek is een streep opgedampt koper merkbaar. Ook op de laars van een andere brandweerman zit koperdamp.. Bart Bruyneel

BRANDWEERINTERVENTIE !!! Bart Bruyneel

BRANDWEERINTERVENTIE !!! Antwoord van EANDIS : Straatmeubilair zoals bushokjes en verlichte reclamepanelen zitten rechtstreeks op het voedingsnet vanuit de cabine. Dus het net waar de tellers van de woningen op aangesloten zijn.  Er zit normaal wel nog een zekering in het straatmeubilair zelf, maar de kabel uit de grond loopt rechtstreeks naar de dichtstbijzijnde elektriciteitscabine. Daar zijn alle geleiders wel gezekerd, maar met een zekering van 250A. Bart Bruyneel

Veiligheidsafstanden laagspanning Geen gevaar bij reguliere bluswerkzaamheden. Wel gevaar bij aanraking en gevaar voor vlambogen. Hierdoor gelden onderstaande beperkingen : Redden van slachtoffer dat onder spanning staat : Gebruik maken van isolerend materiaal CATU-set. In nood alleen indien onze PBM’s brandbestrijding droog zijn. Verdeelkasten van netbeheerder (voor de gebruiksmeter) nooit openen of bedienen. Bij nablussen of slopen eerst elektriciteit afschakelen met aandacht voor continue bronnen zoals zonnepanelen. Bart Bruyneel

CATU - SET INHOUD: Geïsoleerde kruk Spanningsdetector Rescuehaak Neonhaak Kabeltang Handschoenen Talkfles Laarzen Afbakenlint Allen zijn elek. Isolerend tot 20KVolt Aandacht ( houdbaarheidsdatum van handschoenen = 1 jaar in gesloten verpakking). Bart Bruyneel

Elektriciteit en blussen Bron : Underwriters Laboratories Inc. Onderwerp

Elektriciteit en aanraking Bron : Underwriters Laboratories Inc. Onderwerp

Elektriciteit en aanraking Bron : Underwriters Laboratories Inc. Onderwerp

ONDERGRONDSE KASTEN. 1/15/2015 Auteur

ONDERGRONDSE KASTEN. EANDIS STRAATDEKSEL BINNENDEKSEL 1/15/2015 Auteur

ONDERGRONDSE KASTEN. EANDIS OPROEP VOOR ROOK UIT DEKSEL. OORZAAK : STOOMVORMING DOOR INSIJPELING WATER; GEEN DUIDELIJKE AANDUIDING OP DEKSEL DAT MEN MET ELEKTRICITEIT TE MAKEN HEEFT. GROTE VERMOGENS : tot > 1000Ampere bij 400Volt. ACTIE DOOR ONS TE ONDERNEMEN : EANDIS INLICHTEN ZONE AFBAKENEN, PUTDEKSEL KAN DOOR PLOTSE STOOMVORMING ENKELE METERS WEGGESLINGERD WORDEN. PUTDEKSEL NIET VERWIJDEREN OF AANRAKEN, DEKSEL KAN DOOR KORTSLUITING ONDER SPANNING STAAN. 1/15/2015 Auteur

ONDERGRONDSE KASTEN. EVENEMENTEN - MARKTEN 1/15/2015 Auteur

ONDERGRONDSE KASTEN. EVENEMENTEN - MARKTEN OPROEP VOOR ROOK UIT BESTRATING. OORZAAK : KORTSLUITING – OVERBELASTING. GEEN DUIDELIJKE AANDUIDING OP DEKSEL DAT MEN MET ELEKTRICITEIT TE MAKEN HEEFT. ACTIE DOOR ONS TE ONDERNEMEN : EANDIS INLICHTEN. ZONE AFBAKENEN. BLUSMIDDELEN KLAARLEGGEN. OMGEVING BEVEILIGEN. PUTDEKSEL NIET VERWIJDEREN OF AANRAKEN, DEKSEL KAN DOOR KORTSLUITING OF NAAKTE GELEIDERS ONDER SPANNING STAAN. 1/15/2015 Auteur

UITSCHAKELEN ELEKTRICITEIT PROBLEEM : NIET ALLE INSTALLATIES ZIJN CONFORM OF DUIDELIJK WAAR EN WAT SCHAKELT MEN UIT ??? METEN NA UITSCHAKELEN !!!!!!!!!! 1/15/2015 Auteur

UITSCHAKELEN METERKAST VERDEELKAST HOOFDZEKERING 1/15/2015 Auteur

UITSCHAKELEN METERKAST IN TEGENSTELLING TOT EEN INSTALLATIE VAN EEN BEDRIJF, MAG EEN HUISHOUDELIJKE ELEKTRISCHE INSTALLATIE DOOR ONS UITGESCHAKELD WORDEN TEN BEHOEVE VAN ONZE VEILIGHEID. STEEDS GEBRUIK MAKEN VAN DE JUISTE PBM’S!!!! ECHTER : EEN ELEKTRISCHE INSTALLATIE DIE ,ZELFS GEDEELTELIJK, DOOR EEN INCIDENT, BIJVOORBEELD BRAND, WATERINSIJPELING, BESCHADIGD WERD MAG DOOR ONS NIET TERUG IN DIENST WORDEN GEZET. DEZE INSTALLATIE ZAL NIET MEER CONFORM ZIJN EN MAG PAS NA HERKEURING TERUG ONDER SPANNING GEPLAATST WORDEN. 1/15/2015 Auteur

CASE Auto tegen elektriciteitspaal. Bestuurder zit gekneld. Wat zijn de gevaren ? Indien de kabels op het voertuig liggen bestaat een grote kans dat men bij het aanraken van het voertuig geëlektrocuteerd geraakt. EANDIS zelf behandeld de bovenleiding zoals blanke geleiders. De isolatie van de geleiders bestaat uit één laag. EANDIS zal dus leiding eerst spanningsloos moeten plaatsen voor wij verdere actie kunnen ondernemen Bart Bruyneel

WELKE HANDELINGEN BIJ INTERVENTIES ? 1/15/2015 Auteur

110 000 Volt schießen durch Drehleiter | Stromschlag 110 000 Volt schießen durch Drehleiter | Stromschlag! Feuerwehrmann in Lebensgefahr http://www.bild.de/regional/ruhrgebiet/oberhausen/feuerwehrmaenner-stromschlag-48089718.bild.html Zie word document 1/15/2015 Auteur