Disclosure belangen NHG spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Nee Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …

Ochtendstijfheid en degeneratie van de lumbale wervelkolom R. van den Berg1, E.M. Jongbloed1 , N.O. Kuchuk2,3, B.W. Koes1, E.H.G. Oei4, S.M.A Bierma-Zeinstra1,5, P.A.J. Luijsterburg1 1 Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, 2 Reumatologie Utrecht, 3 Reumatologie Tergooi Hilversum, 4 Radiologie Erasmus MC, 5Orthopedie Erasmus MC

Achtergrond Aspecifieke lage rugpijn  patiënten met degeneratie van de lumbale wervelkolom (LDD)? Ochtendstijfheid als symptoom van artrose Is er een associatie tussen zelf gerapporteerde ochtendstijfheid van de onderrug en degeneratie van de lumbale wervelkolom te zien op de röntgenfoto? Bij een groot deel van de mensen met lage rugpijn wordt geen diagnose gesteld. Hier is de voorlichting en behandeling van deze patienten niet optimaal. Een mogelijke subgroep van mensen met aspecifieke lage rugpijn, zijn patienten met röntgenologische degeneratieve afwijkingen van de onderrug. Bij patienten met degeneratie van knie en heup weten we dat ochtendstijfheid 1 van de symptomen is. De vraag is of het mogelijk is patienten met degeneratie van de onderrug te identificeren met het symptoom ochtendstijfheid van de onderrug.

Geen ochtendstijfheid Methoden Cross sectionele studie (CHECK studie, 8 jaar follow-up) Vragenlijsten en röntgenfoto onderrug Duur en ernst ochtendstijfheid Geen ochtendstijfheid Milde ochtendstijfheid Matige ochtendstijfheid Ernstige ochtendstijfheid Zeer ernstige ochtendstijfheid Degeneratie: Osteofyten en vernauwing (tussenwervel ruimte) Geen ochtendstijfheid Ochtendstijfheid Wij hebben een cross sectionele studie verricht in data afkomstig uit de CHECK-study, een cohort waarin mensen met een verhoogde kans op het ontwikkelen van heup en knieartrose worden vervolgd. Wij hebben de data van 8 jaar follow-up gebruikt. Deelnemers hebben op dit tijdstip een vragenlijst ingevuld. Wanneer ze aangaven dat ze rugpijn hadden, ging de vragenlijst verder en kregen ze vragen over eventuele ochtendstijfheid. Ochtendstijfheid was gegradeerd van 0-5. 0 helemaal niet, 5 zeer erg. De cutoff voor ochtendstijfheid ja/nee hebben wij gelegd op 2 of hoger. Bij het scoren van de rontgenfoto;s hebben we gelet op 2 kenmerken van degeneratie, namelijk osteofyten (haken aan de wervels) en vernauwing van de tussenwervelruimte. Plaatje even kort uitleggen.

Resultaten 457 patiënten geïncludeerd Gemiddelde leeftijd: 64 jaar (SD 5,2) 82% vrouw 90% lage rugpijn > 3 maanden Ochtendstijfheid en osteofyten OR= 2,1 (95% CI 1,3-3,2) Ochtendstijfheid en vernauwing OR= 2,0 (95% CI 1,1-3,5) Hoe langer de ochtendstijfheid (> half uur), des te sterker de associatie. Hoe ernstiger de ochtendstijfheid, des te sterker de associatie. Alle patienten in onze studie hadden lage rugpijn. Mochten er vragen zijn over de data: Osteofyten graad 2, vernauwing graad 2/3. Ochtendstijfheid > 0,5 uur en osteofyten graad 2: OR= 2.6 (95% CI 1.1-6.2). Ochtendstijheid > 0.5 uur en vernauwing gr 1 OR= 2.0 (95% CI 1.1-3.6) Ernst ochtendstijfheid: moderate; definitie osteofyten  OR 2.0 (CI 1.2-3.2), severe OR 2.1 Severe; definitie narrowing OR 1.8.

Contact: r.vandenberg.2@erasmusmc.nl Conclusie Associatie tussen ochtendstijfheid en degeneratie van de lumbale wervelkolom De associatie wordt sterker wanneer de ochtendstijfheid ernstiger ervaren wordt We vinden een associatie tussen ochtendstijfheid van de onderrug en kenmerken van degeneratie. Het zou dus mogelijk kunnen zijn om met het klinische symptoom ochtendstijfheid patienten met degeneratie van de onderrug te identificeren. Contact: r.vandenberg.2@erasmusmc.nl