Colposcopie - technieken en histologische basis - dr Geert Braems

Doel colposcopie Eerste verdere diagnostische stap igv. een abnormale pap Juiste plaats voor biopsie Uitsluiten van invasief carcinoom Overgang tot “diagnostic excisional procedure”: - normale colposcopie in een patiënte met HSIL - vermoeden van AIS of micro-invasieve laesie

Materiaal en technieken Colposcoop (fotocamera/videocamera/monitor) Gynaecologische stoel Specula Azijnzuur 3% - 5% Schiller’s jood oplossing Tang, deppers Biopsietang Cervicaal speculum Endocervical curette

Colposcoop Vergroting : 2x – 40x Lichtbron Videocamera Focusafstand: +300 mm, korter is niet praktisch voor biopsie ed. Groenfilter: absorbeert het rode licht, zodat de bloedvaten beter zichtbaar zijn 1924 Hinselmann

Gynaecologische stoel In de hoogte verstelbaar Mogelijkheid tot inclinatie (zicht en applicatie van azijnzuur) Liefst electrisch bediend instelbaar, zodat aanpassingen mogelijk zijn

Specula Adequate visualisatie (prolaberende vaginawanden): speculum zo groot mogelijk kiezen!

Gebruikte oplossingen voor colposcopie Fysiologische zoutopslossing Azijnzuur: 3 % - 5 % Schiller’s oplossing (Lugol): jodium 2 g kaliumiodide 4 g 300 ml gedestil. water

Fysiologische zoutoplossing Applicatie van fysiologische zoutoplossing laat toe de subepitheliale bloedvatenarchitectuur te bestuderen Best gebruikt men een groenfilter en sterke vergroting

Capillair patroon - bloedvaten regelmatig vertakkend en progressieve afname in diameter capillair patroon plantje haarspeld netwerk

Azijnzuur Voorbijgaand wit worden van abnormaal plaveiselepitheel door: - tijdelijke verandering in de proteïnen van cellen met een abnormale nucleus? - tijdelijke dehydratatie van abnormale cellen? Rijkelijk aanbrengen, niet te veel deppen (bloedingen), verwijderen van fluor en mucus, eventueel met wattestaafje Maximaal effect na > 1 minuut Frequent opnieuw aanbrengen (effect ged. 30-60 s) Cave: kan een branderig gevoel geven, gebruik dan eventueel fysiologisch om af te spoelen

Schiller’s test (Lugol) Jodium + kaliumiodide Schiller’s test: normaal/matuur squamous epitheel kleurt donker (glycogeen), glandulair epitheel kleurt niet aan, intermediair igv. immatuur squamous, atrofie, dysplasie Randen van de laesie worden afgelijnd, maar geen info over ernst veranderingen Cave : mogelijke allergie op jodium

Biopsietang Verschillende modellen, het moet scherp zijn! Snijden, niet afdraaien Evtl. bloeding stelpen met AgNO3 of andere

Histologische basis Types epitheel Squamocolumnaire junctie Transformatiezone, metaplasie HPV Verschillende colposcopische beelden

Veranderingen localisatie squamocolumnaire junctie 1.) Door oestrogenen migratie van de oorspronkelijke junctie naar buiten toe 2.) Daarna oiv. pH terug naar binnen: transformatiezone

Immature/mature metaplasie Immatuur: plaveiselepitheel zonder glycogeen, geen bruinverkleuring na Lugol Matuur: niet te onderscheiden van normaal plaveiselepitheel, bevat glycogeen

Metaplastisch epitheel en Naboth cystes Afsluiten van klieropeningen en ontwikkeling van retentiecystes met mucus: Naboth cystes

HPV Immature metaplasie HPV infectie atypische transformatiezone

Normale transformatiezone Licht wit epitheel, klieropeningen, cystes van Naboth

Abnormale transformatiezone Door humaan papilloma virus omvorming van de metaplastische cellen naar dysplastische cellen. Typisch is een toegenomen kern-cytoplasma verhouding. Na azijnzuur: intens witte kleur die lang aanhoudt, Verder zijn er punctatie en mozaïek.

Human papilloma virus (HPV) Laag risico types: condylomen, koïlocyten. Hoog risico types: de types die in cervixkanker worden ontdekt, integreren in het DNA van de cel.

HPV De oncogenen E6 en E7 coderen proteïnes, die binden met producten van belangrijke tumor-suppressor genen.

Bloedvaten De afwijkende cellen van de abnormale transformatiezone stimuleren het capillair endotheel in het onderliggend stroma en veroorzaken afwijkingen van het bloedvatnetwerk en de stromale papillen Herkenbaar als punctatie of mozaïek of atypische bloedvaten

Andere begrippen Leukoplakie Omwalde klieropeningen

Leukoplakie Witte zone voor azijnzuur! Gekenmerkt door hyperkeratose (epitheel cellen zonder kern) of parakeratose (epitheel cellen met pyknotische kern). Leukoplakie kan voorkomen bij trauma (bij diafragma gebruiksters), bij chronische infectie of bij neoplasie ->biopsie

Reid index