Francée Aarts Arts Medische Milieukunde GGD Rivierenland, Tiel

Gezondheidsrisico’s bodemverontreiniging Verontreiniging eerste 0,5 meter Welke stoffen? Ernst verontreiniging? Welke blootstellingroutes?

Interventiewaarden Ernstige verontreiniging=concentratie > interventiewaarde Interventiewaarden: Risico voor de mens Risico voor het milieu Interventiewaarden gebaseerd op meest gevoelige risico mens ecologisch Lood 530 (300) 580 Koper 8600 190 Zink 46100 720 Paktotaal 40

Resultaten bodemonderzoek speelplaats Matige verontreiniging met zink en barium Sterke verontreiniging met lood in 3 van de 27 boringen Waarden: 460, 1000 en 1100 mg/kg ds

Resultaten bodemonderzoek tuinen Matige tot sterke verontreiniging met koper, lood, zink en PAK (polycylische aromatische koolwaterstoffen) In een paar tuinen een loodgehalte boven de 600 mg/kg ds Groot aantal tuinen loodgehalte boven de 150 mg/kg ds Matig tot sterke verontreiniging met PAK in een paar tuinen

Barium, zink, koper: risico voor milieu Lood, PAK: mogelijk gezondheidsrisico

Bronnen van lood Voeding Drinkwater (loodhoudende waterleidingen) Lucht (loodhoudende benzine)

Bronnen van PAK Houtkachels/open haarden Roken Voedselbereiding (bakken barbecuen) Uitstoot verkeer

Blootstelling aan lood en PAK bij bodemverontreiniging Inname van gronddeeltjes: m.n. kinderen bij spelen Inname via gewassen, geteeld op verontreinigde bodem SUS Volw kind inname 50 mg/dag 150 mg/dag Bodemdeeltjes 1 dag/week 3 dagen/week Wonen met tuin: consumptie knolgewas 10% consumptie bladgewas 10 % Wonen met moestuin consumptie knolgewas 50% consumptie bladgewas 100 % Toetsing levenslange blootstelling (wonen met tuin): 1460 mg/kg ds Toetsing blootstelling kinderjaren (‘kinderspeelplaats’): 300 mg/kg ds

Gezondheidsrisico Lood: risico voor kleine kinderen (1 tot 6 jaar); lager IQ (intelligentie quotiënt) PAK: aantal PAK’s zijn kankerverwekkend Belangrijke bron van lood was loodhoudende benzine. Andere bronnen waren loodhoudende waterleidingen. Hoge concentraties lood: bloedarmoede, moeheid, verminderde nierfunctie Relatief lage concentratie: daling IQ (daling 3 IQ punten per 10 microgr/l PAK (250 verbindingen) Ontstaan bij verbrandingsproducten (verbranden hout, olie, kolen, braden vlees, roken sigaretten, uitstootgassen) Kankerverwekkend. Over de niet-carcinogene effecten van PAK is weinig bekend (mogelijk negatief effect op immuunsysteem, voortplantingsstelsel, aderverkalking)

Lood Toetsing aan GGD-normen Inname van gronddeeltjes: Maximaal aanvaardbare concentratie is 600 mg/kg ds (landelijke GGD-waarde) Inname via gewassen: Signaalwaarde 150 mg/kg ds - bodemkenmerken - soort gewas - hoeveelheid consumptie ‘Gevoelige’gewassen voor loodopname: aardappelen, prei, wortelen, boerenkool, sla, andijvie, spinazie. Modellen geven o.h.a. een overschatiing van plantopname. Door variatie in gewasteelt vindt uitmiddeling van overschrijdingen mbt consumptie

PAK Toetsing met model: wonen met tuin Gezondheidsrisico individuele PAK’s Gezondheidsrisico combinatie PAK’s

Conclusie gezondheidsrisico speelplaats Barium en zink geen gezondheidsrisico Lood mogelijk gezondheidsrisico door inname van bodemdeeltjes

Advies GGD speelplaats In afwachting van de sanering contactmogelijkheden beperken: volledige begroeiing/bedekking van het terrein

Conclusie gezondheidsrisico tuinen Koper, zink, PAK: geen gezondheidsrisico Lood: in een aantal tuinen: mogelijk gezondheidsrisico door inname van bodemdeeltjes Bodem is niet geschikt voor moestuingebruik

Vragen, opmerkingen? Contactgegevens: GGD Rivierenland 0344-698700