Plaatje Soa’s
Soa’s Waarom deze les? De meeste soa’s komen voor onder jongeren tussen 15 en 24 jaar Soa’s kunnen voorkomen worden door veilig te vrijen Er zijn veel misverstanden over soa’s
Soa’s Doelen wat voor klachten op een soa kunnen wijzen Na deze les weten jullie: wat voor klachten op een soa kunnen wijzen dat er verschillende soa’s zijn en wat de gevolgen ervan kunnen zijn op korte en lange termijn dat het belangrijk is je te laten testen op soa’s na onveilige seks wat je moet doen vóór je het condoom veilig kunt weglaten in een vaste relatie dat het belangrijk is om soa’s te voorkomen of snel op te sporen en te behandelen dat het belangrijk is dat je ex(-en) gewaarschuwd wordt als je een soa blijkt te hebben waar je informatie, steun of hulp kunt zoeken als het gaat om soa’s en testen op soa’s
Soa’s Afspraken Behandel elkaar met respect: laat elkaar uitpraten luister naar elkaar lach elkaar niet uit geen scheldwoorden of straattaal Iedereen heeft recht op een eigen mening Iedereen mag zelf bepalen welke informatie wel of niet gedeeld wordt Persoonlijke ervaringen en opvattingen worden niet verder verteld Mobiel uit
Soa’s Programma Opdracht 1. Wat willen we weten over soa’s? Opdracht 2. Soa quiz Opdracht 3. Soa’s: wat en hoe Opdracht 4. Animatie Chlamydia Opdracht 5. Invloed exen op soa risico Opdracht 6. De soa-test Extra opdracht A. Smoezen Extra opdracht B. Jouw risico op een soa?
Soa’s Opdracht 1. Wat willen we weten over soa’s? Bedenk zelf vragen: Wat wil jij weten over soa’s? Schrijf je vraag op je post-it en lever hem in
Soa’s Opdracht 2. Soa quiz - Speel de Soa kennis-quiz klassikaal. - Antwoorden kunnen individueel bijgehouden worden om uiteindelijk tot een persoonlijke score te komen. Per goed antwoord kan er 1 punt verdiend worden. - Per vraag worden de antwoorden klassikaal besproken.
Opdracht 3. Soa’s: wat en hoe Welke soa’s zijn er? Hoe wordt een soa overgedragen? (wijze van besmetting) Welke klachten kunnen meisjes hebben van soa’s? Welke klachten kunnen jongens hebben van soa’s? Hoe kun je soa’s voorkomen? f. Hoeveel soa-infecties zijn er ongeveer per jaar in Nederland?
Soa’s Meest voorkomende soa’s in Nederland: chlamydia-infectie genitale wratten gonorroe hepatitis B herpes genitalis hiv-infectie syfilis Overige soa’s: o.a. schurft en schaamluis. In totaal ruim 100.000 soa-infecties per jaar, waarvan ongeveer 60.000 chlamydia-infecties
Soa’s Soa’s veroorzaakt door een bacterie Bv. syfilis, chlamydia en gonorroe (druiper) Deze zijn te behandelen met medicijnen(antibiotica) als je op tijd naar de huisarts of soa-poli gaat Je kunt opnieuw besmet worden als je onveilig vrijt met iemand die de soa heeft (je krijgt geen antistoffen ertegen); je kunt dus meerdere keren een chlamydia-infectie oplopen
Soa’s veroorzaakt door een virus Bv. genitale wratten, hiv/Aids, herpes genitalis en hepatitis B Het virus blijft in je lichaam aanwezig en gaat niet weg met medicijnen (het kan hoogstens onderdrukt worden) De symptomen zijn meestal wel te bestrijden
Soa klachten bij vrouwen Soa’s Soa klachten bij vrouwen afscheiding (soms pus) uit vagina of anus: de afscheiding is vaak meer dan normaal de afscheiding kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn en apart ruiken jeuk in schaamhaar, schaamlippen of anus zweertjes, wratjes of blaasjes rond de vagina, anus of mond branderig gevoel, pijn tijdens of na het plassen of kleine beetjes moeten plassen gezwollen klieren in de liezen pijn in de onderbuik pijn bij het vrijen onregelmatig en abnormaal bloedverlies, bijvoorbeeld na het vrijen of tussen twee menstruaties in Let op: Het kan ook zijn dat je een soa hebt zonder klachten!
Soa klachten bij mannen Soa’s Soa klachten bij mannen Afscheiding (soms pus) uit penis of anus; kan waterig, melkachtig, gelig of groenig van kleur zijn en apart ruiken Jeuk in schaamhaar, aan eikel of anus Zweertjes, wratjes of blaasjes op penis, anus of mond Branderig gevoel, pijn na het plassen of kleine beetjes moeten plassen Gezwollen klieren in de liezen Pijn in de onderbuik Pijn in één of beide (bij-)ballen Let op: Het kan ook zijn dat je een soa hebt zonder klachten!
Gevolgen van soa’s op korte en lange termijn De meeste soa’s kunnen goed worden behandeld als je er op tijd bij bent Er zijn soa’s die ernstige gevolgen kunnen hebben als je ze niet laat behandelen: van chlamydia en gonorroe kun je onvruchtbaar worden een syfilisinfectie kan op de lange termijn schade toebrengen aan je organen (o.a. aan je hersenen, dan word je dement) van hiv kun je op termijn Aids krijgen als je geen medicijnen gebruikt om hiv te onderdrukken (hiv-remmers); aan Aids kun je dood gaan hepatitis B kan chronisch worden en uiteindelijk leverkanker veroorzaken, daar kun je aan dood gaan
Soa’s Hoe voorkom je een soa? Door vaccinatie: Hepatitis B is een soa waartegen je jezelf kunt vaccineren; dit is gratis voor homo en bi-mannen, omdat hepatitis B vaker voorkomt onder hen Door veilig te vrijen: (Tong)zoenen, strelen, masseren, masturberen, vingeren, aftrekken Orale seks (pijpen en beffen) mét condoom of beflapje Vaginale geslachtsgemeenschap mét condoom Anale geslachtsgemeenschap mét condoom en voldoende glijmiddel op water- of siliconenbasis Maak seksspeeltjes, zoals een dildo, tussendoor goed schoon als je ze samen gebruikt Door het aantal sekspartners te beperken verklein je de kans op een soa
Opdracht 4. Animatie Chlamydia Soa’s Opdracht 4. Animatie Chlamydia We gaan nu een animatie bekijken waarin o.a. wordt uitgelegd hoe een vrouw onvruchtbaar kan worden van chlamydia-infectie
SOA Opdracht 5: Invloed van ex-en op je soa risico Klik op de afbeelding
Soa’s Opdracht 6. De soa-test
Soa’s Voorwaarden om condooms veilig weg te kunnen weglaten binnen een relatie: Als beide partners tenminste 3 maanden vóór de soa-test veilig hebben gevreeën Als beide partners zich allebei laten testen en soa-vrij blijken te zijn (of na behandeling soa-vrij zijn) Als beide partners geen seks met een ander hebben of alleen veilige seks Als de vrouw betrouwbare anticonceptie gebruikt om een onbedoelde zwangerschap te voorkomen
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen In deze opdracht gaan jullie reacties bedenken op veelgebruikte smoezen om niet te testen op soa’s: - klassikaal - groepjes
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen a. We zijn toch elkaars eerste? - Tja, wat is eerste? Als je allebei nog nooit seksuele handelingen hebt verricht, is de kans op een soa erg klein. Maar dan moet je het wel héél zeker weten. - Vergeet niet dat je ook door orale seks of door elkaar met de hand te bevredigen een soa kunt doorgeven.
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen b. Ik heb altijd veilig gevreeën. Hoe veilig is altijd veilig? - Je kunt ook een soa oplopen door orale of anale seks - Of via vingers (aftrekken, vingeren) - Of door alleen maar met geslachtsdelen tegen elkaar aan te liggen. - En is het condoomgebruik wel eens mis gegaan? (Gescheurd? Te laat om?)
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen c. Vertrouw je me niet of zo? - ‘Dit heeft niets met vertrouwen te maken, maar met de realiteit. Je kunt toch een soa hebben zonder dat je het weet? En dat geldt ook voor mij. Dus kunnen we ons maar beter laten testen, dan hoeven we ons daar geen zorgen om te maken.’ - ‘Juist omdat ik je vertrouw, durf ik het te vragen. Door ons samen te laten testen nemen we verantwoordelijkheid voor onze eigen én elkaars gezondheid, dat vind ik juist een teken van liefde.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen d. Doe jij maar een soa test. - ‘Dat heeft niet zoveel zin als jij je niet ook laat testen. Want misschien heb jij wel een soa en besmet je mij alsnog zodra we zonder condooms gaan vrijen.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen e. Ik ben hartstikke gezond en heb echt niks. - ‘Dat is heel fijn voor je, maar je kunt een soa hebben (en aan een ander doorgeven) zonder dat je het weet. Daar kom je alleen achter door je te laten testen. ‘ - ‘Bij veel soa krijg je geen klachten, of pas na een hele tijd.’ - ‘Ondertussen kun je wel anderen besmetten.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen f. Ik heb bijna geen andere partners gehad. - ‘Eén partner is voldoende om een soa op te lopen.’ - Wanneer je allebei gewoon een test laat doen, hoef je niet uitgebreid te praten over je seksuele verleden.
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen g. Ik heb maar één keer onveilige seks gehad. - Eén keer onveilige seks is voldoende om een soa op te lopen. - Wanneer je allebei gewoon een test laat doen, hoef je niet uitgebreid met elkaar te praten over je seksuele verleden. - Bovendien weten mensen het vaak niet precies meer of het allemaal veilig was.
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen h. Ik heb al eens een test laten doen. - ‘Heel goed van je, maar de uitslag zegt alleen iets over dat moment. Als je daarna onveilige seks hebt gehad, kun je intussen toch een soa opgelopen hebben. Alleen door nu weer te gaan testen weet je of je nu geen soa hebt.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen i. Heb jij dan soms iets? - ‘Niet dat ik weet. Maar dat is het nou net, je kunt iets hebben (en aan een ander doorgeven) zonder dat je het weet. Daar kom je alleen achter door je te laten testen.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen j. Is dat echt nodig? Heb jij dan zoveel partners gehad? - ‘Eén partner is voldoende om een soa op te lopen.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen k. Ik ken niemand met een soa. - ‘Mensen die een soa hebben, praten daar niet over. Dat zou jij waarschijnlijk ook niet doen. - Het kan dus zijn dat er iemand in jouw omgeving is die een soa heeft of heeft gehad, maar dat zie of merk je niet aan ze. Misschien weten ze het zelf niet eens. Dus dat je niemand kent met een soa wil niet zeggen dat ze er niet zijn.’
Soa’s Extra opdracht A. Smoezen l. Ik wil niet weten of ik een soa heb. - Je kunt het maar beter wél weten als je een soa hebt. Dan kun je die zo snel mogelijk laten behandelen. - Hoe eerder je je laat behandelen, des te kleiner de kans op complicaties. - En als je behandeld bent, hoef je ook niet (meer) bang te zijn om anderen te besmetten. - Er zijn soa’s die niet overgaan (zoals herpes, hiv, wratten), maar die kunnen wél onderdrukt worden met medicijnen. En er zijn mensen die je kunnen helpen en adviseren hoe om te gaan met soa’s die niet overgaan. - Kijk voor meer informatie op www.sense.info
Soa’s Afronding Meer informatie: www.sense.info www.soaaids.nl vrijsoavrij.nl GGD, huisarts, soa-poli, Jip, CASA, Rutgers/Stimezo