Disclosure belangen NHG spreker (Potentiële) belangenverstrengeling N.v.t. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk … ZonMW Stichting Achmea Gezondheidszorg

Het effect van een apotheker-farmacotherapeut in de huisartspraktijk op medicatie-gerelateerde ziekenhuisopnames Ankie Hazen

19.000 med.gerelateerde opnames/jaar POINT-study Pharmacotherapy Optimization through Integration of a Non-dispensing pharmacist in a primary care Team Update 2013: 23.000 potentieel vermijdbare geneesmiddel-gerelateerde ziekenhuisopnames

Meneer polyfarmacie Metoprolol 100mg 1dd1 BMI 19,5 kg/m2 Simvastatine 20mg 1dd1 RR: 134/75 mmHg, Metformine 500mg 4dd1 freq: 65 bpm HCTZ 12,5mg 1dd1 Glu, nuchter: 6.1, Enalapril 5 mg 1dd1 HbA1c 48 mmol/mol (6.5%) Acenocoumarol 1 mg schema trombosedienst MDRD 58 ml/min/1,73m2 Type 2 Diabetes (1999) Na: 134 mmol/L Hypertensie Furosemide 40 mg zn K: 4.5 mmol/L Pijn op de borst (2000) Paracetamol 500mg 2-3dd Albumin/creat: 44.9 mg/mmol Atriumfibrilleren Tramadol 50 mg 1-3dd1 zn Somberheid (2000) Paroxetine 20 mg 1dd1 LDL: 1.3 mmol/L Hypertensie (2006) Temazepam 10 mg zn Artrose (2008) >> Pijn, duizelig, droge mond, misselijkheid <<

Farmaceutische patientenzorg

Design POINT studie Per studiearm: 6-10 praktijken 4.000-14.000 patiënten Omgeving Utrecht, Leiden, Almere Niet-gerandomiseerd Interventie: 15 maanden

medicatie gerelateerde ziekenhuisopnames Doel Verminderen van het aantal medicatie gerelateerde ziekenhuisopnames

Methode Verzamelen van ontslagbrieven van acute opnames van hoog risico patiënten 1e beoordeling: brede screening mogelijkheid medicatie-gerelateerde ziekenhuisopname 2e beoordeling door team van dokter en klinisch apotheker

Analyse Generalized linear mixed model Gecorrigeerd voor: - patiëntniveau: leeftijd, geslacht, medicatie, comorbiditeiten - praktijkniveau: SES, urbanisatiegraad - clustering

Baseline Intervention Usual care plus Usual care General practices n=9   Intervention Usual care plus Usual care General practices n=9 n=6 n=10 GP; mean ± SD Staff/100 high risk patients 7 ± 1.3 4.1 6 ± 3.2 2.6 6 ± 1.5 4.0 Socioeconomic status, mean ± SD 0.85± 0.94 0.63± 0.50 0.63± 0.91 Practice size, mean ± SD Patients ≥18 years High risk patients 8608 ± 3285 430 ± 178 8176 ± 4753 542 ± 387 6157 ± 2118 329 ± 124 Setting Degree of urbanization, mean ± SD Health care center, n (%) GP training practice, n (%) 1.78±1.10 6 (67) 8 (89) 2.17±0.75 3 (50) 4 (67) 2.10±0.74 6 (60) 7 (70) n = 3878 n = 3791 n = 3945 Male gender, n (%) 1702 (43.9) 1693 (44.7) 1759 (44.6) Age, mean ± SD 75 ± 8 Health characteristics, mean ± SD - Chronic medications - Comorbidities 6.2 ± 2.4 1.5 ± 1.2 6.7 ± 2.7 1.7 ± 1.4 6.3 ± 2.5

Risico op medicatie gerelateerde ziekenhuisopnames ONGECORRIGEERD Gemiddeld risico (%) RR (95% CI) Interventie vs. usual care 5.8 vs. 8.3 0.66 (0.55-0.81) Interventie vs. usual care plus 5.8 vs. 6.0 0.92 (0.74-1.14) GECORRIGEERD Gemiddeld risico (%) RR (95% CI) Interventie vs. usual care 4.7 vs 4.2 1.07 (0.55 – 2.07) Interventie vs. usual care plus 4.7 vs 2.8 1.55 (0.67-3.59)

Top 10 Koorts/infectie/ontsteking Medicatie gerelateerde ziekenhuisopnames Medicatie 407 Koorts/infectie/ontsteking Corticosteroiden, (308), immunosuppresiva (13), sympathicomimetica, diuretica (6), opiaten (6), antibiotica (6) 361 Duizeligheid/collaps/hypotensie/syncope Betablokkers (88), benzodiazepines (39), ACE-remmers (36), antidepressiva (27), opiaten (27), ATII receptor antagonisten (26) 165 Bloeding (niet-gastro-intestinaal) Vitamin K antagonisten (72), plaatjesaggregatieremmers (46), heparines (3) 144 GI complicatie/bloeding Vitamin K antagonisten (65), plaatjesaggregatieremmers (58), NSAIDs (5) 120 Nierinsufficientie/electrolystoornis Diuretica (30), protonpompremmers (4), ATII receptor antagonisten (4), NSAIDs (4) 123 Hartfalen Betablokkers (41), calciumantagonisten (25), diuretica (24), corticosteroiden (11) 85 Arrhytmien Betablokkers (35), antiarrhythmica (22), antidepressiva (5) 62 Misselijkheid/braken/diarree/GE Antibiotica (11), protonpompremmers (8), opiaten (7) 45 Ileus/obstipatie Opiaten (15), calciumantagonisten (10), betablokkers (4) 43 Pijn op de borst ACE-remmers (25), betablokkers (7), alphablokkers (3), plaatjesaggregatieremmers (3)

Conclusie Een apotheker-farmacotherapeut in de huisartsenpraktijk vermindert het aantal medicatie-gerelateerde ziekenhuisopnames niet

Discussie Alle hoog risico patiënten zijn geanalyseerd Vermijdbaarheid van ziekenhuisopnames is niet beoordeeld Veelzijdige interventie: meten is lastig Alle hoog-risico patiënten zijn meegenomen in de analyse. Slechts deel heeft zorg van de apotheker-farmacotherapeut gehad. Absoluut aantal vermijdbare opnames ligt waarschijnlijk op 1-5 per praktijk. Heel lastig om te meten Waarschijnlijk groot deel niet-vermijdbare medicatie-gerelateerde ziekenhuisopnames. Schatting van het aantal vermijdbare: 1-5 per praktijk

Succes in de praktijk Oplossen van farmacotherapie problemen Patiënttevredenheid Apotheker als zorgverlener

Onderzoeksteam Prof. dr. N.J. de Wit Prof. dr. M.L. Bouvy Prof. de. J.J. de Gier Dr. A.J. Leendertse Prof. dr A. A. de Bont Dr. D.L.M. Zwart Dr. J.M. Poldervaart Drs. A.C.M. Hazen Drs. V.M. Sloeserwij