Geen toekomst visie maar een terugblik ONCE UPON A TIME Geen toekomst visie maar een terugblik
Programma van vandaag Van alles en nog wat over: Klimaatverandering Vroeger erger dan nu? Wat gaan we er aan doen? Wie doet mee? Alleen Europa? Zon is aller belangrijkst
Indirecte bronnen Fossielen: belemniten;ammoniten Varens Sporen Plantenresten Boomringen Delta 18O org en delta 13C (klei) Stuifmeel Rots sediment En nog veel meer… KORTOM WE WETEN STEEDS MEER!!
Zon draait binnen de melkweg 4 armen: 700 mya cyclus
0-1000 Mya Scutum crux:draait 160.000 lichtjaren door melkweg: aarde gaat door een van de 6 “armen”. 2 keer in 1000 Mya met pieken in
Zonnewarmte Ionosphere reikt plusminus 300 km hoog
Zonnewarmte Er uit?
Hoeveel zonneschijn op Aarde ? Wijzen op: heden versus 400 kya
Figure 1. Oxygen change and the evolution of life on Earth. Oxygen change and the evolution of life on Earth. Oxygen concentrations corresponding to different eras are indicated with corresponding events in life evolution. BYA: billion years ago. Stamati K et al. J Tissue Eng 2011;2041731411432365 Copyright © by a Creative Commons Attribution License, unless otherwise noted.
Aarde van binnen
Milankovitch
CO² in oceaan
CO² cycle Er uit? Zijn wij het probleem?
CO² kringloop
Methaan explosie
H²O circulatie
Het IPCC verhaal CO2 top: 110 kya ? 230 kya hitte 310 kya tussen top heat and ijstijd
Invloed zon Naar achteren??
Bewegingen Noordelijk halfrond
Laatste 4 ijstijden
542 Mya-0
Temperatuur tijdens 4 ijstijden 460 mya: 360 mya 260mya
CO² en Temperatuur 100 kya ritme??+ incidenten CO2 stuurt temperatuur? Niet altijd
Kou en laag CO2 gaan samen
Vragen over het verre verleden Waar komt water vandaan? Kometen?? Waarom groei van O² van 0% via 15% vervolgens 35% en nu naar 21%: plankton+bos
Natuur versus de mens
Tipping points Moesson over India verandert:hitte/regen Zomerzee ijs noordpool 0% zeenivo ++ Golfstroom verandert: kou in Europa Antarctica ijs smelt: zee +80 m. Amazone droogbomen:ϯ+mensen kappen Canada permafrost extra CO² in lucht El niño en la niña elke 5 jaar
9 tipping points
Ons gematigd klimaat Waar gaan onze palingen naar toe ? Naar zoutwater Saragossa zee
Het minder verre verleden
Temperatuur van 900 -2000 AD 1200 top warmte 1400-1900 koude periode
Temperatuur verandering 1880 2009 Iedereen eens : het wordt warmer!
Zeespiegel stijging
Stand van zaken nu CO² beperking in Europa Niet: USA, Japan, Canada, ontwikkelingslanden Australie wil opeens wel meedoen
Agenda van aardplaten Plate speed
Plan van Paul Crutzen 1991 Pinatubo zorgde voor veel sulfaat in de lucht. Gevolg: afkoeling Wat als wij ook sulfaat de lucht in sturen? Voorkomt verdubbeling van CO² Snel resultaat maar voorzichtig met ozonlaag Kosten: $25 biljoen : schijntje!!
Even een blik op de toekomst We zullen vroeg of laat iets moeten doen!!
Programma van vandaag Van alles en nog wat over: Klimaatverandering Vroeger erger dan nu? Wat gaan we er aan doen? Belasting op uitstoot Wie doet mee? Europa Zon is aller belangrijkst
CO2 en temperatuur 600 mya -nu CO2 extreem hoog 530MM;370 MM;160MM;laag:260-320MM; 10 MM|max.temp22 grC 360 mm++;laag:450 MM; 260-320MM;160 en 10MM
Dat was het dan weer!!
65 miljoen jaar geleden
Lang geleden ..en gemeten! ??
2.5 Mya - heden
CO2 en temp over 150 kya- nu CO2 en temperatuur gaan gelijk op
Zon en CH4 over 15 kya-0 Rond 13 kya: veel zon laag methaan, gevolgd door hoog. Allebei CH4??
CO2, CH4 en temperatuur780-750 kya Gelijke pieken temperatuur +CO2+methaan(wordt CO2)
1000-2000 AD 1290: Vanatu,1500: Ijsland? ; 1615:Japan? 1750:Vanatu, 1815 Tambora 1883 Krakatau
CO2 en temperatuur 150 kya -0 130 kya: hoog temp en hoog CO2; even zo laatste 10 kya (Beringstreet), maar laagtepunt op 20 kya (incident?) en 145 kya
Hoogtepunten 0-800 kya Oorzakelijk verband?
24 kya synchroon CO2, temperastuur en methaan gaan gelijk op: System in the madness!!
Stand van zaken nu
Cosmic Ray Flux Deeltjes uit Melkweg, die langs Aarde komen
Aard temperatuur Past er niet in
Van alles gemeten over 150 jaar 1953 :Dempo, sumatra;1883 krakatau; 1905:Samoa 1965:Irazu,Costa Rica 1985: 1991 Pinatubo
Temperature + methaan Top:10 kya – 120 kya – 200-220 kya -240 kya 300 kya -400 kya 490 kya -575 kya -700 kya – 760 kya
H²O cyclus
0-800 kya
Radiative forcing
Temperatuur over 1000 jaar
Laatste 120 jaar Wie gaat eerst? temperatuur
Temperatuur veranderingen
Minder zuurstof kouder? Hoe minder zuurstof hoe warmer ???
Nog even nadenken!
Toekomstmuziek??
Koud en warm Drama : 65 mya
CO2 in het verleden
400 kya-0 dust-temp.-CO2 Temperatuur loopt voor op CO2; dust is tegenovergesteld: vulkanen?
Antarctica ijsboringen Top 790 kya en 690 kya Bodem: 670 kya – 720 kya – 740 kya -795 kya
Energie balans
0-550 Mya Heet en koud wisselen elkaar af. Wie eerst?
Global warming
Holocene Zon +methane
Aerosol deeltjes Grof en fijne aerosol deeltjes: Sahara!
0-290 kya
methaan Maar achteraan
0- tot 4600 Mya
0-150 Mya temp
0-5.5 Mya temp + Zuurstof
O-100 Mya
Gevolgen vulkaan uitbarsting
Top van CO2 795 kya: 260 ppb kya 790 : 210 5 772 :240 18 764 :220 8 790 : 210 5 772 :240 18 764 :220 8 758 : 220 6 740 :180 18 670 : 170 70 410 : 280 260 320 :300 90 230 :270 90 120 :280 110